Οι θεσμοί –κυρίως η ΕΚΤ– το είχαν διαμηνύσει εξαρχής: Η τύχη αυτής της αξιολόγησης εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την αποφασιστικότητα της κυβέρνησης να ξεκινήσει τους ηλεκτρονικούς πλειστηριασμούς.
Οι πλειστηριασμοί πράγματι ξεκίνησαν, έστω και επεισοδιακά, και η κυβέρνηση πέρασε με τον τρόπο αυτό το κρίσιμο τεστ αντοχής στις πολιτικά δύσκολες αποφάσεις που ζητούσαν οι θεσμοί. Κατόπιν αυτού, η διαπραγμάτευση κύλησε, όντως, όλη την προηγούμενη εβδομάδα σχεδόν χωρίς προβλήματα. Δεν είναι τυχαίο ότι υψηλόβαθμος αξιωματούχος μιλούσε την Παρασκευή για μια «απροσδόκητα ομαλή» αξιολόγηση.
Η αλήθεια είναι οτι οι αποφάσεις για τα «δύσκολα» , κυρίως δημοσιονομικά θέματα, παραπέμφθηκαν για την επόμενη και τελευταία αξιολόγηση, Οι θεσμοί σχεδιάζουν να επιστρέψουν το Μάρτιο, πριν το Πάσχα, όπως διαμήνυσαν σε συνομιλητές τους και τότε θα αποφασίσουν όλο το πλαίσιο που θα διέπει φόρους (αφορολόγητο) και συντάξεις στη μεταμνημονιακή περίοδο. Σκοπός τους, έλεγαν, είναι να υπάρχουν ασφαλιστικές δικλείδες για όλα τα σημαντικά θέματα πριν το τέλος του μνημονίου.
Αλλά και αυτή η αξιολόγηση, παρότι δεν είχε δημοσιονομικά μέτρα, υπέβαλε σε δοκιμασία πολλές από τις μέχρι χθες κόκκινες γραμμές της κυβέρνησης.Αποδείχθηκε, όμως, ότι η επιθυμία της να κλείσει τη διαπραγμάτευση ποντάροντας στο σενάριο επιτυχούς ολοκλήρωσης του προγράμματος, ήταν ισχυρότερη.
Ο υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος έδωσε ρεσιτάλ οικονομικού ορθολογισμού όταν υποστήριξε, περίπου, ότι κάποια σπίτια είναι σκόπιμο να βρεθούν στα χέρια τραπεζιτών, προκειμένου να σταθούν στα πόδια τους οι τράπεζες και να μπορέσουν να χρηματοδοτήσουν την ανάπτυξη, τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά.
Θα υπάρξει, βέβαια, και συνέχεια και αυτή δεν θα είναι απλή. Η κυβέρνηση θα κληθεί να ψηφίσει μια σειρά από νομοθετικές ρυθμίσεις ώς το τέλος του χρόνου και να φέρει ένα πολυνομοσχέδιο το πρώτο δεκαήμερο του Ιανουαρίου, προκειμένου να περάσει τα περίπου 100 προαπαιτούμενα που προέβλεπε η τρίτη αξιολόγηση. Παρότι δεν υπάρχει δημοσιονομικό κόστος, με την έννοια των φορολογικών μέτρων ή των περικοπών μισθών και συντάξεων, κάποια από τα μέτρα θα αγγίξουν, μετά βεβαιότητος, ευαίσθητες χορδές στην Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ.
Για τον νόμο Κατσέλη
Ενδεικτικά, στο θέμα των πλειστηριασμών συμφωνήθηκε αφενός να αυστηροποιηθεί το πλαίσιο αντιμετώπισης όσων επιχειρούν να παρακωλύσουν τη διαδικασία και αφετέρου να τροποποιηθεί ακόμη και ο νόμος Κατσέλη, τον οποίο η κυβέρνηση προβάλλει ως ασπίδα προστασίας των δανειοληπτών. Η κυβέρνηση δεσμεύθηκε να πάρει μέτρα για τον αποκλεισμό των στρατηγικών κακοπληρωτών και των επιτήδειων που κάνουν αίτηση υπαγωγής στον νόμο χωρίς να πληρούν τις προϋποθέσεις, καθυστερώντας τη διαδικασία, ώστε να κερδίσουν οι ίδιοι χρόνο, καθώς και για την επιτάχυνση των δικών. Δεσμεύθηκε, επίσης, να φέρει προς ψήφιση νομοθετική ρύθμιση ώστε να ασκείται αυτεπάγγελτη δίωξη σε όσους επιχειρούν να παρεμποδίσουν τους πλειστηριασμούς, όπως ζητούσαν οι συμβολαιογράφοι. Ακόμη ανέλαβε δεσμεύσεις ότι θα εξασφαλίζει επαρκή αστυνομική προστασία κατά τη διαδικασία.
Στα χρηματοπιστωτικά, η συμφωνία που έκλεισε με τους θεσμούς προβλέπει επίσης την έκδοση υπουργικής απόφασης για τη ρύθμιση των χρεών των ελευθέρων επαγγελματιών στο Δημόσιο με την τυποποιημένη διαδικασία του εξωδικαστικού συμβιβασμού. Συμφωνήθηκε επιπλέον η ψήφιση νόμου για τη σύσταση Ανεξάρτητης Αρχής Πιστοληπτικής Αξιολόγησης, η οποία θα βαθμολογεί το αξιόχρεο των πολιτών με βάση όχι μόνο τα δάνειά τους από τις τράπεζες, αλλά και τα χρέη τους προς Δημόσιο, εφορίες και ασφαλιστικά ταμεία.
Πικρό ποτήρι ήπιε, εξάλλου, η κυβέρνηση και στο θέμα των ενεργειακών και συγκεκριμένα σε ό,τι αφορά την πώληση 4 λιγνιτικών μονάδων της ΔΕΗ, καθώς συμφώνησε αφενός να πουλήσει μονάδες που δεν ήθελε, στη Μεγαλόπολη, και αφετέρου να αποδεχθεί την ανάληψη από την Κομισιόν της διαδικασίας βολιδοσκόπησης των υποψήφιων αγοραστών (market test). H Κομισιόν, μάλιστα, θα εποπτεύει και τη διαδικασία του διαγωνισμού που θα επακολουθήσει, σε μια προφανή ένδειξη έλλειψης εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση.
Επώδυνες ήταν και οι επιλογές στα κοινωνικά και τα εργασιακά θέματα. Χαρακτηριστικά, η προβλεπόμενη αλλαγή των κριτηρίων αξιολόγησης της αναπηρίας μεταφράζεται σε απώλειες χρημάτων για ορισμένες κατηγορίες αναπήρων. Οσο κι αν η απόφαση αυτή ενδυθεί τον μανδύα του εξορθολογισμού, σίγουρα αγγίζει κάποιες ευαίσθητες χορδές στους κόλπους του κυβερνώντος κόμματος. Ηδη ο διαχωρισμός των αναπήρων ανάλογα με τη δυνατότητά τους να συμμετέχουν σε καθημερινές δραστηριότητες, με βάση το κριτήριο της «λειτουργικής αναπηρίας», προκαλεί ανατριχίλα σε κάποια κυβερνητικά στελέχη.
Το σχετικό πιλοτικό πρόγραμμα πιστοποίησης και αξιολόγησης της αναπηρίας θα οριστικοποιηθεί τον Ιανουάριο, ενώ τον Μάιο πρέπει να γενικευθεί η εφαρμογή του νέου συστήματος, ώστε να μη μείνει καμία εκκρεμότητα με το τέλος του προγράμματος.
Σε ό,τι αφορά τα εργασιακά θέματα, αναμένεται η νομοθετική ρύθμιση, που θα προβλέπει ότι για να προκηρυχθεί απεργία πρέπει να υπάρχει απαρτία στα πρωτοβάθμια σωματεία στο 50%. Ο περιορισμός αυτός περιλαμβάνεται, επίσης, στα μέχρι χθες «ιερά και όσια» πολλών στην κυβέρνηση. Μαζί με την αυστηροποίηση των προϋποθέσεων προκήρυξης απεργίας, η κυβέρνηση δέχθηκε να βάλει στο ράφι και τη φιλοδοξία της να αναστείλει την εφαρμογή των μνημονιακών εργατικών ρυθμίσεων. Κι αυτό γιατί συμφώνησε να συντάξει έναν Κώδικα Εργατικού Δικαίου έως τον Μάιο του 2018 όπου θα ενταχθούν όλοι οι υφιστάμενοι νόμοι. Αλλωστε, όλες οι πληροφορίες συγκλίνουν στο ότι και η συμφωνία για την ελάφρυνση του χρέους, εφόσον υπάρξει, στο τέλος του προγράμματος, θα συνδέει την εφαρμογή των σχετικών μέτρων με τη μη ανάκληση των μνημονιακών μεταρρυθμίσεων.
Η στάση του ΔΝΤ
Σημειώνεται ότι, εκτός απ’ την κυβέρνηση, οι θεσμοί έδειξαν και αυτοί απ’ την πλευρά τους διάθεση ευελιξίας προκειμένου να προχωρήσει η διαπραγμάτευση, όπως αναφέρουν πηγές από τους παρισταμένους στις αίθουσες του Χίλτον. Εντύπωση έκανε ιδίως η στάση του ΔΝΤ, το οποίο απέφυγε να προκαλέσει εντάσεις, όπως συνέβαινε κάθε φορά σε προηγούμενες αξιολογήσεις.
Ο εκπρόσωπος Τύπου του, πάντως, φώτισε κάπως την εικόνα όταν είπε, την Πέμπτη, ότι το Ταμείο δεν συμμετέχει κανονικά στο πρόγραμμα και στην αξιολόγηση, αφού η σχετική απόφαση θα ληφθεί εκ μέρους του τον Φεβρουάριο. Οι εκτιμήσεις από την Ουάσιγκτον, πάντως, επιμένουν ότι το Ταμείο θα παραμείνει μέχρι τέλους στο ελληνικό πρόγραμμα σε ρόλο παρατηρητή και δεν θα βάλει νέα δικά του κεφάλαια.