Η σκηνή είναι ενδεικτική. Ο γραμματέας του ΚΚΕ είχε επιτεθεί στην κυβέρνηση για το θέμα των απεργιών. Είχε αποκαλέσει την «κατά τα άλλα άπειρη» Εφη Αχτσιόγλου «έμπειρη στην κομπίνα και τη βρώμικη δουλειά». Η αναπληρώτρια της Αχτσιόγλου, Θεανώ Φωτίου, ανέβηκε στο βήμα της Βουλής λίγα λεπτά μετά τον Κουτσούμπα. Κι ωστόσο δεν βρήκε ούτε μια λέξη να πει για να υπερασπιστεί την υπουργό Εργασίας. Δεν βρήκε ούτε λέξη για την τροπολογία σχετικά με τις απεργίες. Μίλησε μόνο για παροχές και επιδόματα.
Η ηχηρή σιωπή της Φωτίου για την Αχτσιόγλου την Τρίτη στη Βουλή δεν είναι εξαίρεση. Η παλιά γενιά του ΣΥΡΙΖΑ φαίνεται να οχυρώνεται στην ευκολία της αριστερής ρητορικής –και στον αυτοματισμό μιας άσφαιρης διαμαρτυρίας για τα δύσκολα κεφάλαια της κυβερνητικής πολιτικής– αφήνοντας τα νεαρά κυβερνητικά στελέχη να βγάζουν τα κάστανα από τη μνημονιακή φωτιά.
Το χάσμα των γενεών εκδηλώθηκε στον χειρισμό της τροπολογίας για την αλλαγή της διαδικασίας κήρυξης των απεργιών, που η Αχτσιόγλου αναγκάστηκε να αποσύρει προσωρινά. Φάνηκε όμως και στη συνηγορία υπέρ της αναγκαιότητας των πλειστηριασμών, που επωμίστηκε κυρίως ο Δημήτρης Τζανακόπουλος.
Και στις δύο περιπτώσεις, όπως και σε όλα τα βαρέα ζητήματα που φορτώθηκαν στο εξπρές της τρίτης αξιολόγησης, το Μαξίμου δεν βρήκε φωνές υποστήριξης από τα παλαιά κυβερνητικά και κοινοβουλευτικά στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ, που επιλέγουν είτε τη σιωπή είτε την ανοιχτή κριτική. Η φρουρά των κομματικών, όπως ο Φίλης, ο Δρίτσας ή ακόμη και πρόσωπα που μετέχουν στην κυβέρνηση όπως ο Σκουρλέτης, περιορίζεται στη διατύπωση των αριστερών «τύψεων» για ταμπού, όπως η ιδιωτικοποίηση της ΔΕΗ και ο συνδικαλιστικός νόμος.
Εχει ο Τσίπρας μείνει μόνος με τους υπουργούς της γενιάς του; Σύμφωνα με μια άποψη, τα νεότερα του πρωθυπουργού πρόσωπα μπήκαν στην κυβέρνηση τον Νοέμβριο του 2016 ακριβώς για αυτόν τον σκοπό: όχι μόνο για καλλωπισμό, αλλά για να συγκροτήσουν μια ομάδα που θα προωθούσε το πρόγραμμα γρήγορα, χωρίς δογματικές αγκυλώσεις και με μεγαλύτερη μιντιακή απήχηση.
Οι καρποί
Εναν χρόνο μετά, φαίνεται τι καρπούς έχει αποδώσει η μετάγγιση νέου αίματος. Η Αχτσιόγλου συνέχισε και ολοκλήρωσε την παρέμβαση του Κατρούγκαλου στο ασφαλιστικό, με διαφορετικά όμως επικοινωνιακά αποτελέσματα. Ο Τζανακόπουλος αναλαμβάνει να «κουβαλήσει» ακόμη και τα πιο αμφιλεγόμενα στρατηγήματα, όπως η πρόσφατη σκανδαλοθηρική αντεπίθεση στην αντιπολίτευση, για την κάλυψη του υπουργού Αμυνας.
Παλαιό στέλεχος του ΣΥΡΙΖΑ, πάντως, αρνείται ότι υπάρχει εσωκομματικό χάσμα γενεών. Ο Τσίπρας, λέει, μπορεί να επέλεξε «δικά του παιδιά» για επιχειρησιακούς ρόλους –ωόπως ο Τζανακόπουλος, ο Χαρίτσης ή ο Βασιλειάδης. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι έχασε τη στήριξη των άλλων κομματικών παραγόντων. «Ολοι οι συνιδρυτές του ΣΥΡΙΖΑ –ο Δραγασάκης, ο Βούτσης, ο Παπαδημούλης– στηρίζουν τον πρωθυπουργό. Πώς αλλιώς θα είχε τέτοια ακλόνητη κοινοβουλευτική πλειοψηφία;», αναρωτιέται η ίδια πηγή.
Σύμφωνα με την ανάγνωση αυτή, η κριτική που ασκείται από κορυφαία στελέχη έχει σε ορισμένες περιπτώσεις καθαρά προσωπικά ελατήρια, και πάντως δεν έχει σκοπό να προκαλέσει πρόβλημα σταθερότητας στην κυβέρνηση. «Αν θέλει κανείς να καταλάβει την εσωτερική μας γεωγραφία, δεν πρέπει να ξεχνά ότι το πιο εύφλεκτο χαρτοφυλάκιο βρίσκεται στα χέρια του επικεφαλής της ομάδας των “53+”».
Ο υπαινιγμός είναι ότι όποιος χτυπάει την οικονομική πολιτική χτυπάει τον Τσακαλώτο. Γι’ αυτό και η παρουσία του στην κυβέρνηση λειτουργεί ώς έναν βαθμό ως εξασφάλιση για τον Τσίπρα ότι οι όποιες αντιδράσεις δεν πρόκειται να ξεπεράσουν το όριο αντοχής της συμπολίτευσης. Αυτή η σταθερά δεν αλλάζει τον εσωτερικό καταμερισμό του πολιτικού κόστους: οι μικροί τρέχουν. Οι μεγάλοι κάθονται και τους βλέπουν.