Η Αθήνα είναι μια πόλη σε άμυνα. Οσοι ζουν απομονωμένοι στα προάστια, όσοι ζουν εκτός Αθηνών, είναι μάλλον δύσκολο να εκτιμήσουν το εύρος και το βάθος της αθηναϊκής παρακμής. Και μπορεί η αντοχή όσων αρνητικών έχουν γίνει εθιμικό δίκαιο στη χώρα μας να χρήζει μελέτης, αλλά προηγείται ο στόχος να κάνουμε την Αθήνα και πάλι πρωτεύουσα.
Οποιαδήποτε επίσκεψη σε άλλη επαρχιακή πόλη της χώρας θα αποκαλύψει το αθηναϊκό πρόβλημα, καθώς η ζωή εκτός Αθηνών μπορεί, μεν, να δέχεται εξίσου τα αρνητικά της υπερφορολόγησης ή της ανεργίας, αλλά διασώζεται από τη δίνη στην οποία έχουν εμπλακεί οι κάτοικοι της πρωτεύουσας.
Οσα έγιναν και πάλι στα Εξάρχεια, με μεγάλη ένταση, έχουν φυσικά έναν λογαριασμό, που δεν είναι μόνο οικονομικός, αν και αυτός είναι σημαντικός και ποτέ δεν ανακοινώνεται. Βαθαίνει η εντύπωση ότι η Αθήνα έχει εγγενές πρόβλημα συνοχής, λειτουργίας, ασφάλειας και ελευθερίας και αυτό είναι ό,τι χειρότερο μπορεί να συμβεί σε μία πόλη. Και είναι εγκληματικό, αν σκεφτεί κανείς τις δυνατότητες της πρωτεύουσας, το ανοδικό τουριστικό ρεύμα, τις επενδύσεις σε ξενοδοχεία και τη διάθεση πολλών ικανών Ελλήνων να προσφέρουν στην ανοδική πορεία της Αθήνας.
Αλλά υπάρχουν οι γάγγραινες. Είναι διεθνές το φαινόμενο της αστικής κρίσης, της κρίσης των πόλεων, αλλά είναι μοναδική η παθητικότητα της Αθήνας. Μοναδική και εξοργιστική. Διεθνώς αναζητούνται απαντήσεις και λύσεις σε ζητήματα όπως η αλλοίωση των μεσοαστικών περιοχών, τα προβλήματα που μπορεί να φέρει ο υπερ-εξευγενισμός μέσω της αντανακλαστικής διαχωριστικής γραμμής που γεννά με άλλες όμορες περιοχές, η ανισότητα, η μειωμένη αγοραστική δύναμη ή οι μαύρες τρύπες της εγκληματικότητας ακόμη και μέσα σε περιοχές κατοικιών. Ολα αυτά είναι ζητήματα του 21ου αιώνα και θα ενταθούν, αλλά με την ίδια ορμή θα ενταθεί και η παραγωγή της σκέψης για την αντιμετώπισή τους.
Οι πόλεις έχουν μπει σε ένα κανάλι επανεισαγωγής μονίμων κατοίκων στον πυρήνα τους με μείξη χρήσεων και δραστηριοτήτων. Αυτή θεωρείται διεθνώς μια λύση αντιμετώπισης των διαχωριστικών τομών. Αλλά, στην Αθήνα, ενώ υπάρχουν όλες οι προϋποθέσεις και γι’ αυτό το μοντέλο με μόνιμη κατοικία στο κέντρο και μεικτές χρήσεις (εργασία, καταστήματα, πολιτισμός, αναψυχή, εκπαίδευση, στην ίδια γειτονιά), γυρίζουμε κατάκοποι γύρω από το ίδιο πρόβλημα. Εμμονικά προσκολλημένοι στην πνευματική φτώχεια.