Δεν ήταν συνέδριο για έναν ρόλο. Δεν είχε σκηνοθετηθεί για να είναι. Τα πρόσωπα που ξεχώρισαν πειθάρχησαν πάντως –λίγο ώς πολύ– στο κείμενο. Το κείμενο έλεγε «από μέσα ενωμένοι» και «απ’ έξω ανοικτοί».
Το μέσα το υπηρέτησαν χωρίς εξαίρεση οι κομματικές κεφαλές. Το υπηρέτησε η Ντόρα Μπακογιάννη αναδεχόμενη την απόφαση του αποκλεισμού της με δεξιοτεχνική χρήση των συμβολισμών – με ρεσιτάλ λυρισμού επί σκηνής και τελετουργικούς ασπασμούς εκτός σκηνής. Το υπηρέτησαν και οι πρώην πρωθυπουργοί που δεν άφησαν ψίχουλα αμφισημίας στο τραπέζι. Δεν άφησαν στους μεταφραστές της σιωπής το περιθώριο να τους ασκήσουν πάλι ερμηνευτική βία.
Το «μέσα» είναι αναγκαίο. Αλλά έμοιαζε κεκτημένο και πριν από το συνέδριο. Το στοίχημα του συνεδρίου ήταν το έξω. Γι’ αυτό επιστρατεύτηκε από τον Μητσοτάκη η ρητορική της εθνικής συμφιλίωσης. Γι’ αυτό και το βήμα δόθηκε σε ανθρώπους εκτός κόμματος.
Δεν ήταν μια επιλογή χωρίς ρίσκο. Tα media –κυρίως τα αδέσποτα media– κατηγορούν τα κόμματα για ιδρυματισμό, όταν μένουν στα διαδικαστικά στερεότυπα. Οταν σπάνε τα στερεότυπα, τα κατηγορούν για διολίσθηση στην απολιτική ελαφρότητα – στο «λαϊφστάιλ».
Αυτή την κριτική είχε υποστεί το Ποτάμι, όταν πειραματιζόταν με εκδηλώσεις εκτός πρωτοκόλλου και με πρόσωπα εκτός πολιτικής. Το ρίσκο για τη Ν.Δ. ήταν μεγαλύτερο. Λόγω ηλικίας και κυβερνησιμότητας, είναι δυσκολότερο να συγχωρηθούν στη Ν.Δ. πειραματισμοί.
Τι βγήκε από αυτό το ρίσκο; Για καλό ή για κακό, το μιντιακό εκτόπισμα του συνεδρίου δεν προήλθε τόσο από τους κομματικούς, όσο από τους άλλους: Από τον φιλόσοφο και τον ηθοποιό. Ιδίως ο δεύτερος, που μετέχει και της ποπ κουλτούρας, ήταν προορισμένος να προκαλέσει τουλάχιστον την περιέργεια.
Αν πέτυχε τον σκοπό της η παρέμβαση του Κωνσταντίνου Μαρκουλάκη δεν ήταν επειδή, ως Αντιμποφίλιου, προκάλεσε την προβλεπόμενη τρολογομαχία. Πέτυχε γιατί ο ηθοποιός δεν έπαιξε τον ρόλο του καθωσπρέπει «μέσου ψηφοφόρου». Δεν σεβάστηκε υπερβολικά το κοινό του. Το κατηγόρησε για ροπή στον συντηρητισμό. Το ξάφνιασε, όταν επικαλέστηκε ως τεκμήριο της τόλμης του Μητσοτάκη τη στάση του στην προεδρική εκλογή. Και το έφερε –ευγενικά, αλλά το έφερε– αντιμέτωπο με τη διάχυτη περί Ν.Δ. αμφιβολία.
Σημασία δεν είχε τόσο τι είπε ο Μαρκουλάκης. Σημασία είχε το εφέ: Ενα κόμμα που ακούει – που σταματά για λίγο να λειτουργεί σαν αποστακτήριο παραγοντισμών και εξουσιαστικών ορμών και δανείζει το βήμα του στους «ερασιτέχνες».
Σημασία δεν είχε τόσο το κήρυγμα του Ράμφου ή η ομιλία του Μαρκουλάκη. Είχε η εικόνα ενός κόμματος που δανείστηκε για λίγο το πρόσωπο εκείνων που θέλει να πείσει.