Οι αυθόρμητες στιγμές θεωρούνται επικίνδυνο πράγμα στην εξωτερική πολιτική των χωρών, για αυτό υπάρχουν ολόκληροι γραφειοκρατικοί μηχανισμοί με σκοπό την αποφυγή τους. Ακόμα και οι πιο σοβαροί πολιτικοί μπορούν να «ξεχαστούν» και να προκαλέσουν διπλωματικό περιστατικό, είτε μιλάμε για τον Ρόναλντ Ρήγκαν, ο οποίος αστειεύτηκε ενώ καταγραφόταν από ένα κρυφό μικρόφωνο και είπε πως «Σε πέντε λεπτά ξεκινάμε να βομβαρδίζουμε τη Σοβιετική Ένωση», κάτι που σήμανε κόκκινο συναγερμό στον στρατό της Σοβιετική Ένωσης, είτε πρόκειται για τον Μπάρακ Ομπάμα που αναφέρθηκε σε «Πολωνικά στρατόπεδα θανάτου», ενώ στην πραγματικότητα εννοούσε ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης, κάτι που τον ανάγκασε να απολογηθεί στην Πολωνία, που ήταν απλώς άλλη μία κατεχόμενη χώρα κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Όσο πιο αυθόρμητες αντιδράσεις έχει ένας πρόεδρος, τόσο πιο πιθανό να κάνει κάποια μεγαλειώδη γκάφα. Αυτός είναι άλλωστε ο λόγος που το Τουίτερ του προέδρου προκαλεί «καρδιακές ανακοπές» στους Αμερικανούς ειδικούς εθνικής ασφάλειας. Ο Τραμπ δεν βασίζεται μόνο στις ομάδες εθνικής ασφάλειας και δημόσιων σχέσεων για να προβεί σε ανώδυνες δημόσιες δηλώσεις, αλλά και στην ικανότητά του να επικοινωνεί ευθέως με τον κόσμο μέσω του διαδικτύου. Αλλά η ελευθερία αυτή, έρχεται με ακριβό τίμημα. Από τον Ιανουάριο που έγινε πρόεδρος, κάποια από τα «τιτιβίσματά» του προκάλεσαν νομικά προβλήματα στην κυβέρνησή του ενώ κάποια άλλα οδήγησαν σε εκτεταμένα διπλωματικά επεισόδια. Σε μερικές περιπτώσεις, το υπουργικό συμβούλιό του προσπάθησε να αποσαφηνίσει τις πολιτικές των ΗΠΑ σε συμμάχους και αντιπάλους, μόνο για να βρεθεί σε αδιέξοδο εξαιτίας ενός αντιφατικού τουίτ από τον πρόεδρο.
Παρακάτω θα βρείτε τις κορυφαίες διπλωματικές στιγμές του Τραμπ στο τουίτερ, αλλά και τα αποτελέσματα που επιφέραν.
1) Τουίτ: «Το πιστεύετε; Η κυβέρνηση Ομπάμα συμφώνησε να δεχθεί χιλιάδες παράνομους μετανάστες από την Αυστραλία. Γιατί; Θα εξετάσω προσεκτικά αυτή τη χαζή συμφωνία!».
Do you believe it? The Obama Administration agreed to take thousands of illegal immigrants from Australia. Why? I will study this dumb deal!
— Donald J. Trump (@realDonaldTrump) February 2, 2017
Απαραίτητες πληροφορίες: Η «χαζή συμφωνία» στην οποία αναφέρεται ο Τραμπ, ήταν μια συμφωνία που έγινε ενώ πρόεδρος των ΗΠΑ ήταν ακόμα ο Μπάρακ Ομπάμα. Οι ΗΠΑ είχαν συμφωνήσει με την Αυστραλία να δεχθούν 1.250 πρόσφυγες, οι οποίοι εξαιτίας μιας αμφιλεγόμενης πολιτικής της Αυστραλίας, διέμεναν σε καταυλισμούς στα Νησιά του Ειρηνικού Ωκεανού, Παπούα Νέα Γουινέα και Ναουρού. Ως αντάλλαγμα, η Αυστραλία θα δεχόταν ξανά τους μετανάστες από το Ελ Σαλβαδόρ, τη Γουατεμάλα και την Ονδούρα. Μέχρι τις 2 Φεβρουαρίου που δημοσίευσε την εν λόγω ανάρτηση, ο Τραμπ είχε υπογράψει ένα εκτελεστικό διάταγμα με το οποίο κήρυττε παράνομους όσους έρχοταν στις ΗΠΑ από επτά διαφορετικά μουσουλμανικά έθνη. Επίσης, σε τηλεφωνική επικοινωνία με τον Αυστραλό πρωθυπουργό Μάλκολμ Τέρνμπουλ, τον κατηγόρησε ότι προσπαθεί να δημιουργήσει τους «επόμενους βομβιστές της Βοστώνης» και του έκλεισε το τηλέφωνο. Τόσο η κλήση, όσο και το τουίτ, ήταν ασυνήθιστα εχθρικά, αν σκεφτούμε πως η Αυστραλία είναι σύμμαχος της Αμερικής και πολέμησε στο πλευρό της από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και μετά.
Αποτέλεσμα: Πάρα τις αρχικές εικασίες που ήθελαν τον Τραμπ να ακυρώνει τη συμφωνία, τον Σεπτέμβριο οι πρώτοι πρόσφυγες εγκαταστάθηκαν στις ΗΠΑ. Οι σχέσεις των δύο χωρών παραμένουν καλές.
2) Πρώτο Τουίτ: Η δήλωση μου για τα γεγονότα στη Σουηδία σχετίζεται με μία είδηση που μεταδόθηκε από το Fox News, αναφορικά με τους μετανάστες και τη Σουηδία.
My statement as to what's happening in Sweden was in reference to a story that was broadcast on @FoxNews concerning immigrants & Sweden.
— Donald J. Trump (@realDonaldTrump) February 19, 2017
Δεύτερο Τουίτ: Μην κοροϊδεύετε τον κόσμο. Τα ΜΜΕ προσπαθούν να παραπλανήσουν το κοινό και να το πείσουν ότι η μετανάστευση μεγάλης κλίμακας στη Σουηδία διεξάγεται χωρίς αρνητικές συνέπειες. Ξεκάθαρα όχι!
Give the public a break – The FAKE NEWS media is trying to say that large scale immigration in Sweden is working out just beautifully. NOT!
— Donald J. Trump (@realDonaldTrump) February 20, 2017
Απαραίτητες πληροφορίες: Σε μια συγκέντρωση στη Φλόριντα, ο Τραμπ ξεσπάθωσε εναντίον της Ευρωπαϊκής πολιτικής που δέχεται τους πρόσφυγες που προσπαθούν να ξεφύγουν από τη διαμάχη και τις διώξεις στη Συρία και αλλού. Συνέδεσε μάλιστα τους πρόσφυγες με τρομοκρατικές επιθέσεις και ορκίστηκε να προστατέψει τις ΗΠΑ. «Πρέπει να κρατήσουμε ασφαλή τη χώρα μας», είπε. «Δείτε τι συμβαίνει στη Γερμανία, δείτε τι συνέβη χθες το βράδυ στη Σουηδία. Μιλάμε για τη Σουηδία, ποιος θα το πίστευε;».
Όχι οι Σουηδοί, πάντως. Ένας εκπρόσωπος της υπουργού εξωτερικών της Σουηδίας, Μάργκοτ Γουόλστρομ, δήλωσε πως «Είναι δύσκολο να καταλάβουμε για ποιο πράγμα μιλούσε ο Τραμπ», ενώ η Σουηδική Πρεσβεία στις ΗΠΑ τουίταρε ότι «Ανυπομονούμε να ενημερώσουμε την κυβέρνηση των ΗΠΑ για τις πολιτικές μας σχετικά με τη μετανάστευση και την ένταξη των μεταναστών». Επίσης, ο Καρλ Μπιλντ, τέως πρωθυπουργός της Σουηδίας, αναρωτήθηκε με δικό του τουίτ «Σουηδία; Τρομοκρατική επίθεση; Τι καπνίζει αυτός ο Τραμπ; Αναπάντητα ερωτήματα παντού».
Το δημοσίευμα του Fox News που επικαλέστηκε ο Τραμπ αποδείχθηκε αναξιόπιστο, όμως ο Τραμπ δεν πτοήθηκε. Έκανε παρόμοια σχόλια για τη Γερμανία και τη Γαλλία, συνδέοντας τα κύματα μεταναστών και προσφύγων με την τρομοκρατία. Γενικότερα, η Ευρώπη πασχίζει να ενσωματώσει έναν μεγάλο αριθμό μεταναστών και προσφύγων, κάτι που έδωσε ώθηση σε ακροδεξιά κόμματα σε πολλές χώρες. Φέτος, πολλές Ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, συμπεριλαμβανομένης και της Σουηδικής, έκαναν πιο αυστηρούς τους κανονισμούς περί μετανάστευσης, ενώ τα ακροδεξιά κόμματα υποχωρούν στις δημοσκοπήσεις.
Αποτέλεσμα: Ο Τραμπ δεν έχει ασχοληθεί με τη Σουηδία από τον Φεβρουάριο. Τον Απρίλιο, η Σουηδία έπαθε αυτό που περιγράφηκε ως «η χειρότερη τρομοκρατική επίθεση εδώ και δεκαετίες», όταν ένας οδηγός φορτηγού δολοφόνησε με το όχημά του τέσσερις πεζούς στη Στοκχόλμη. Ο δράστης ήταν ένας Ουζμπέκος, του οποίου η αίτηση για άσυλο είχε απορριφθεί τον προηγούμενο χρόνο.
3) Τουίτ 1: Άθλιες δικαιολογίες από τον δήμαρχο του Λονδίνου Σαντίκ Καν που έπρεπε να αντιδράσει γρήγορα και δήλωσε πως δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας. Τα ΜΜΕ κάνουν ό,τι μπορούν για να υποστηρίξουν αυτή τη δήλωσή του!
Pathetic excuse by London Mayor Sadiq Khan who had to think fast on his "no reason to be alarmed" statement. MSM is working hard to sell it!
— Donald J. Trump (@realDonaldTrump) June 5, 2017
Απαραίτητες Πληροφορίες: Η διαμάχη του Τραμπ με τον Καν χρονολογείται από τις προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ. Στα τέλη του 2015, μετά τις επιθέσεις στο Παρίσι και το Σαν Μπερναντίνο, ο Τραμπ ζήτησε το «ολικό και ολοκληρωμένο κλείσιμο των συνόρων» των ΗΠΑ για τους Μουσουλμάνους. Ο Καν, που είναι γιος Πακιστανών μεταναστών, χαρακτήρισε τις δηλώσεις του Τραμπ για το Ισλάμ, ως δηλώσεις κάποιου που δεν ξέρει για ποιο θέμα μιλάει και είπε πως ελπίζει η αντίπαλος του Τραμπ στις εκλογές, Χίλαρι Κλίντον, «να τον διαλύσει». Ο Τραμπ είπε σε έναν δημοσιογράφο ότι θα θυμάται αυτή τη δήλωση. Είναι πολύ άσχημη δήλωση». Και όντως, τη θυμόταν. Το καλοκαίρι, όταν το Λονδίνο επλήγη από τρομοκρατικό χτύπημα, ο Καν είπε στους κατοίκους ότι «δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας, εξαιτίας της αυξημένης αστυνομικής παρουσίας». Ο Τραμπ με το τουίτ του, απομόνωσε αυτή τη δήλωση και υπονόησε πως ο Καν προσπαθεί να υποβαθμίσει την τρομοκρατική απειλή.
Τουίτ 2: Μην ασχολείσαι με εμένα, Τερέζα Μέι, ασχολήσου με την καταστροφική τρομοκρατία του Ισλάμ στο Ηνωμένο Βασίλειο. Εμείς είμαστε μια χαρά!
.@Theresa_May, don’t focus on me, focus on the destructive Radical Islamic Terrorism that is taking place within the United Kingdom. We are doing just fine!
— Donald J. Trump (@realDonaldTrump) November 30, 2017
Απαραίτητες πληροφορίες: Στα τέλη του προηγούμενου μήνα, ο Τραμπ αναδημοσίευσε βίντεο κατά των Μουσουλμάνων που είχε δημοσιεύσει αρχικά μια Βρετανική ακροδεξιά ομάδα. Η Μέι είπε ότι ο πρόεδρος έκανε λάθος που αναδημοσίευσε βίντεο αμφιβόλου προέλευσης που προοικονομούν πως οι Μουσουλμάνοι κάνουν βίαιες πράξεις, για να λάβει άμεσως μετά την αιχμηρή απάντηση του Τραμπ.
Αποτέλεσμα: Ο Καν είναι από τους πιο δημοφιλείς πολιτικούς στο Ηνωμένο Βασίλειο. Η Μέι, πάλι, όχι τόσο. Παρόλα αυτά, οι Βρετανοί αντιπαθούν τον Τραμπ και έτσι ενώθηκαν εναντίον του και υποστήριξαν τη Μέι. Οι εκκλήσεις για ακύρωση της επίσκεψής του στη χώρα αυξήθηκαν μετά από τα επίμαχα τουίτ. Κατά πάσα πιθανότητα, η ζημιά στις σχέσεις των δύο χωρών δεν θα είναι μακροπρόθεσμη, καθώς αυτή η «ξεχωριστή σχέση» που έχουν εξυπηρετεί τα συμφέροντα και των δύο. Βέβαια, τα τουίτ του Τραμπ δείχνουν ότι αυτή η σχέση είναι πιο σημαντική για το Ηνωμένο Βασίλειο, παρά για τις ΗΠΑ.
4) Τουίτ: Κατά τη διάρκεια του ταξιδιού μου στη Μέση Ανατολή, δήλωσα πως δε γίνεται πλέον να επιτρέπουμε τη χρηματοδότηση των ριζοσπαστικών ιδεολογιών. Οι ηγέτες μου έδειξαν το Κατάρ!
During my recent trip to the Middle East I stated that there can no longer be funding of Radical Ideology. Leaders pointed to Qatar – look!
— Donald J. Trump (@realDonaldTrump) June 6, 2017
Απαραίτητες πληροφορίες: Οι ΗΠΑ σφυρηλάτησαν στενές σχέσεις με στόχο την καταπολέμηση της τρομοκρατίας με τις χώρες του Περσικού Κόλπου, παρόλο που ιστορικά, αυτές οι χώρες έχουν υποστηρίξει ριζοσπαστικές Ισλαμικές ομάδες που αντιτίθενται στις ΗΠΑ. Σε αυτές τις χώρες περιλαμβάνεται και το Κατάρ, το οποίο όχι μόνο έχει αποθέματα πετρέλαιου και φυσικού αερίου, αλλά στεγάζει και τη μεγαλύτερη στρατιωτική βάση των ΗΠΑ στην περιοχή. Επιπλέον, η εξωτερική πολιτική του μπορεί να χαρακτηριστεί εξυπηρετική, έστω και ευφημιστικά. Είναι φιλική με τις Δυτικές χώρες, αλλά ταυτόχρονα διατηρεί δεσμούς με αντιπάλους των ΗΠΑ, όπως το Ιράν, η οργάνωση Χαμάς και οι Ταλιμπάν. Αυτό το καλοκαίρι, η Σαουδική Αραβία και οι σύμμαχοί της επέβαλαν έναν εκτενή οικονομικό και ταξιδιωτικό αποκλεισμό στο Κατάρ, ενώ έκοψαν τους διπλωματικούς τους δεσμούς, ως τιμωρία για την στήριξή του σε εξτρεμιστικές οργανώσεις αλλά και για τους δεσμούς που διατηρεί με το Ιράν.
Ο Αμερικανός υπουργός εξωτερικών Ρεξ Τίλερσον, που υπήρξε ανώτατο στέλεχος της πετρελαϊκής εταιρείας Exxon, και έτσι έχει ταξιδέψει πολλές φορές στην περιοχή, παρότρυνε τις χώρες που εμπλέκονται στο θέμα «να καθίσουν και να λύσουν τις διαφορές τους». Το τουίτ του Τραμπ, πάλι, είχε διαφορετικό τόνο και σύμφωνα με τους Τάιμς της Νέας Υόρκης, οδήγησε το Κατάρ «να ρωτήσει τους Αμερικανούς αξιωματούχους αν η μακροχρόνια συμμαχία τους βρίσκεται σε κίνδυνο». Παρά τις προσπάθειες του Τίλερσον και άλλων για κάποια διπλωματική λύση, ο Τραμπ έδωσε συνέχεια στο θέμα, αποκαλώντας δημόσια το Κατάρ «χρηματοδότη τρομοκρατίας σε μεγάλο βαθμό».
Αποτέλεσμα: Η προσβολή των συμμάχων ίσως να μην προκαλεί ανεπανόρθωτες ζημιές, άλλωστε οι συμμαχίες συνήθως κρατάνε περισσότερο από τις προεδρικές θητείες. Αλλά τίθεται θέμα για το τι μηνύματα στέλνονται προς κάθε κατεύθυνση αναφορικά με τους βραχυπρόθεσμους στόχους της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ. Ο εμίρης του Κατάρ δήλωσε τον περασμένο μήνα πως η χώρα του «είναι χίλιες φορές καλύτερα» χωρίς τη Σαουδική Αραβία και τις άλλες χώρες του Κόλπου, υπονοώντας πως αν οι ΗΠΑ θέλουν να λυθεί γρήγορα το πρόβλημα, τότε δεν κινούνται προς τη σωστή κατεύθυνση. Το ίδιο ισχύει και στην περίπτωση που οι ΗΠΑ θέλουν να δουν τον ρόλο του Ιράν στον Κόλπο, να υποβαθμίζεται. Το Κατάρ τώρα έχει στραφεί για βοήθεια στο Ιράν.
5) Τουίτ: Είπα στον Ρεξ Τίλερσον πως χάνει τον χρόνο του προσπαθώντας να διαπραγματευτεί με τον ασήμαντο άνθρωπο με τους πυραύλους. Μην κουράζεσαι άδικα, Ρεξ, θα κάνουμε αυτό που πρέπει!
I told Rex Tillerson, our wonderful Secretary of State, that he is wasting his time trying to negotiate with Little Rocket Man…
— Donald J. Trump (@realDonaldTrump) October 1, 2017
…Save your energy Rex, we'll do what has to be done!
— Donald J. Trump (@realDonaldTrump) October 1, 2017
Απαραίτητες πληροφορίες: Οι προσπάθειες της Βόρειας Κορέας για πυρηνικά όπλα χρονολογούνται στη δεκαετία του 1990. Οι προσπάθειες των ΗΠΑ να περιορίσει αυτές της Βόρειας Κορέας άρχισαν την ίδια ακριβώς στιγμή. Για πολλούς και διάφορους λόγους, η Βόρεια Κορέα τελικά κατάφερε να επεκτείνει τα πυρηνικά και πυραυλικά της προγράμματα. Η εποχή του Κιμ Γιονγκ Ουν κατάφερε μονάχα να επιδεινώσει την κατάσταση. Θεωρείται ότι έχει στη διάθεσή του αρκετό σχάσιμο υλικό για 20 πυρηνικά όπλα, τα οποία μπορούν να χτυπήσουν μείζονες στόχους, όπως οι δυνάμεις των ΗΠΑ στην Ανατολική Ασία. Επίσης, πιστεύεται πως είναι κοντά στο να πετύχει την ενσωμάτωση πυρηνικής κεφαλής σε διηπειρωτικό βαλλιστικό πύραυλο, ο οποίος θα μπορούσε να φτάσει ακόμα και μέχρι τις ΗΠΑ. Τέτοιες δυνατότητες αποτελούν απειλή υπό οποιεσδήποτε συνθήκες, πόσο μάλλον όταν είναι στα χέρια ενός βίαιου, ανασφαλή δικτάτορα. Και τώρα είναι η ώρα του Τουίτερ.
Ο Τραμπ έχει αποκαλέσει τη Βόρεια Κορέα «έθνος απάτη» και τον Κιμ «ασήμαντο άνθρωπο με πυραύλους», αλλά και «παρανοϊκό». Αλλά η δημόσια απόρριψη των προσπαθειών για διπλωματική λύση, ενέτειναν ακόμα περισσότερο τους φόβους για πόλεμο. Ενώ οι περισσότεροι υπουργοί του επιμένουν πως η διπλωματία μπορεί να προσφέρει λύση στο πρόβλημα, ο Τραμπ τόσο στις δημόσιες δηλώσεις του (ορκίστηκε πως η Βόρεια Κορέα θα νιώσει την οργή του αν συνεχίσει να απειλεί τις ΗΠΑ), όσο και στα τουίτ του («Οι στρατιωτικές λύσεις είναι έτοιμες αν η Βόρεια Κορέα φερθεί ανόητα») δείχνει πως διαφωνεί με τους υπουργούς του. Ο Χέρμπερτ Ρέιμον ΜακΜάστερ, σύμβουλος του Τραμπ σε ζητήματα εθνικής ασφάλειας, είπε πως οι πιθανότητες για πόλεμο, αυξάνονται κάθε μέρα που δε βρίσκεται κάποια λύση στο πρόβλημα.
Αποτέλεσμα: Τα τουίτ του Τραμπ, οι κυρώσεις από τις ΗΠΑ και τα Ηνωμένα Έθνη, οι πιέσεις από την Κίνα, αλλά και οι διπλωματικές ενέργειες δε σταμάτησαν τις πυρηνικές προετοιμασίες του Κιμ, ούτε καν τις καθυστέρησαν. Το μόνο που κατάφεραν είναι να προκαλέσουν περισσότερους κομπασμούς από την πλευρά του. Και όπως έγραψε η δημοσιογράφος Κάθι Γκίλσιναν «Όταν δύο ηγέτες έχουν το συνήθειο να υπερβάλουν και να κομπάζουν, αυξάνονται οι πιθανότητες ένας από τους δύο να κάνει κάποιο καταστροφικό λάθος από υπερβολική αυτοπεποίθηση».
Προς το παρόν, όσο παρορμητικές, δικαιολογημένες ή αδικαιολόγητες και αν είναι οι δηλώσεις του Τραμπ, το γεγονός είναι πως όλες οι χώρες θέλουν να τα έχουν καλά με την πιο ισχυρή χώρα του κόσμου στον στρατιωτικό και τον οικονομικό τομέα. Από τη στιγμή που αυτή η χώρα είναι η Αμερική, δεν υπάρχει κάποιο τουίτ ή δήλωση που μπορεί να κάνει ο Τραμπ και να επιφέρει καταστροφικές συνέπειες στις διπλωματικές σχέσεις των ΗΠΑ.
Πηγή: The Atlantic Επιμέλεια Κειμένου: Χρήστος Κανελλόπουλος