Το βλέμμα της Δύσης στην Ανατολή

Το βλέμμα της Δύσης στην Ανατολή

3' 0" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Ο Ουάελ Σόκι τρέχει να προλάβει ένα «meeting», όπως με πληροφορεί. Στην Αμερική –Φιλαδέλφεια, όπου βρίσκεται– είναι νωρίς το μεσημέρι, τον ακούω να παραγγέλνει καφέ και ταυτόχρονα να απαντάει στις διευκρινιστικές ερωτήσεις μου. Ο 46χρονος Αιγύπτιος εικαστικός καλλιτέχνης, με διεθνή παρουσία, έρχεται στην Αθήνα την ερχόμενη εβδομάδα, προσκεκλημένος της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση που οργανώνει ένα αφιέρωμα στο έργο του (28-30 Δεκεμβρίου). O χρόνος μας είναι περιορισμένος, το θέμα το οποίο πραγματεύεται, ο ισλαμικός και ο χριστιανικός κόσμος, η σύγκρουση και η συνύπαρξη Δύσης και Ανατολής, είναι ανεξάντλητο.

Η πιο πρόσφατη δουλειά του είναι η μουσική παράσταση «The song of Roland: The Arabic version» (θα παρουσιαστεί στην Κεντρική Σκηνή της Στέγης), που συνδυάζεται με την τριλογία ταινιών του «The cabaret crusades» (2010-2015), οι οποίες θα προβληθούν στο Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης. Για να αφηγηθεί την Ιστορία, ξεκινά από τις Σταυροφορίες, χρησιμοποιεί μύθους και παραδόσεις της χώρας του, επιλέγει μαριονέτες να πρωταγωνιστήσουν στις τρεις ταινίες του και όχι ηθοποιούς, για να υπογραμμίσει «τη χειραγώγηση των θεσμών από τους ισχυρούς, από τον αυτοκράτορα, την Εκκλησία, τους Aραβες αρχηγούς».

Στην παράσταση, Aραβες μουσικοί και τραγουδιστές αφηγούνται το «Aσμα του Ρολάνδου», ένα μεσαιωνικό γαλλικό έπος του 11ου αιώνα, μεταφρασμένο στα αραβικά από τον Σόκι. Το θέμα του μεσαιωνικού ποιήματος, μια μάχη ανάμεσα στους χριστιανούς και τους Σαρακηνούς, δίνει την ευκαιρία στον Αιγύπτιο καλλιτέχνη να «σχολιάσει το στερεοτυπικό βλέμμα της Δύσης στην Ανατολή». «Μα στερεοτυπικό δεν είναι και, αντιστρόφως, το βλέμμα της Ανατολής στη Δύση;», τον ρωτάμε. «Ασφαλώς», απαντά. «Τα στερεότυπα ανάμεσα στον ισλαμικό και στον χριστιανικό κόσμο είναι κάτι που ίσχυε στο παρελθόν και ισχύει και σήμερα. Το παρελθόν έχει επίδραση στο παρόν και το παρόν στο μέλλον. Γι’ αυτό έκανα το έργο αυτό για να δείξω πως ό,τι συμβαίνει σήμερα έχει τα θεμέλιά του σε εκατοντάδες χρόνια πριν».

Μια περιήγηση στο Διαδίκτυο δίνει τη δυνατότητα να παρακολουθήσουμε αποσπάσματα από τη φιλμική τριλογία του, που έχει κάνει τον γύρo του σύγχρονου εικαστικού κόσμου, από το νεοϋορκέζικο ΜΟΜΑ και τη λονδρέζικη Τέιτ ώς την, προηγούμενη, Ντοκουμέντα 13. Κάθε ταινία έχει μια διαφορετική εικαστική «γλώσσα».

Το πρώτο μέρος («The horror show file») διαδραματίζεται στην περίοδο 1096-1099, με πηγή έμπνευσης το βιβλίο του Αμίν Μααλούφ «Οι Σταυροφορίες από την πλευρά των Αράβων». Αντανακλά την Ευρώπη του Μεσαίωνα, οι κεραμικές ή πορσελάνινες μαριονέτες μεταφέρουν μια ατμόσφαιρα σκοτεινή και δυσοίωνη. Στο δεύτερο μέρος («The path to Cairo»), τα χρώματα είναι πιο φωτεινά, εμπνευσμένα από τις ισλαμικές μινιατούρες, η υπόθεση είναι βασισμένη στα χρονικά της περιόδου μεταξύ της Α΄ και Β΄ Σταυροφορίας (1099-1149). O ρεαλισμός και η φαντασία συνθέτουν υποβλητικά την τοιχογραφία μιας εποχής. Στο τρίτο μέρος («The secrets of Karbala»), η παραδοσιακή αραβική μουσική αναμειγνύεται με την ηλεκτρονική, ο χρόνος πηγαίνει μπρος-πίσω (από τον 7ο έως τον 12ο αιώνα), οι μαριονέτες «απογειώνονται» σε γκροτέσκες φιγούρες, θυμίζουν άλλοτε μυθικά ζώα, άλλοτε αφρικανικές μάσκες, η βαρβαρότητα του πολέμου περνά σε άλλη, σχεδόν μεταφυσική, διάσταση. Η θρησκευτική βαρύτητα αναμειγνύεται με τη δραματική φαντασία, η Ιστορία μοιάζει με ένα επινοημένο θεατρικό αφήγημα.

Η Αραβική Ανοιξη

Η τελευταία ερώτησή μας στον ιδιόμορφο καλλιτέχνη με τη σύνθετη τεχνική και συνδυαστική φαντασία τον προσγειώνει στην πραγματικότητα της Αραβικής Ανοιξης, επτά χρόνια μετά: «Η κατάσταση στη χώρα μου είναι χειρότερη σήμερα. Δείτε τι συμβαίνει στη Συρία και στη Λιβύη: καταστροφή. Ας ρίξουμε και μια ματιά στον Κόλπο, στη Σαουδική Αραβία, στα Εμιράτα. Οι χώρες αυτές φοβήθηκαν ότι η επανάσταση θα φτάσει ώς εκεί και επένδυσαν εκατομμύρια δολάρια για να τη σταματήσουν. Αν έκανα έναν απολογισμό όμως, θα έλεγα ότι οι συνέπειες, για την Αίγυπτο, είναι μοιρασμένες, στο καλό και στο κακό. Το βασικό είναι ότι αναδύθηκε η ελπίδα για την αλλαγή. Ξέρουμε, πλέον, ότι υπάρχει αυτός ο δρόμος».

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή