Δεν θα πω για κύκλους που κλείνουν, για τέλος εποχής και άλλα τέτοια μελοδραματικά. Αυτά είναι, εξάλλου, προσωπικά και δεν αφορούν κανέναν. Ωστόσο, όταν εκδημεί εις Κύριον ο τελευταίος σου παππούς, άρα μένεις μ’ έναν τρόπο ορφανός από «δυο φορές γονείς», τότε υπάρχει ένας λόγος να ανοίξεις το καλεντάρι με τις απώλειες και τις ευτυχίες και να σημειώσεις έναν τέτοιο θάνατο.
Θα ήθελα να μείνω στο «δυο φορές γονείς», σε μιαν απόπειρα να αποκαταστήσω μια παράλειψη, μια αδικία. Τα καθημερινά μας στερεότυπα θέλουν του παιδιού μου το παιδί να είναι δυο φορές παιδί μου, βάζοντάς το στο στόμα παππούδων και γιαγιάδων προς επίδειξιν του εύρους της αγάπης – αλλά και της μεγαθυμίας έναντι της σκανταλιάς, του «λάθους». Αυτό, όμως, είναι μονομερές και, συνεπώς, άδικο, αυτών που εκδηλώνουν την αγάπη τους μόνο και μόνο επειδή τυγχάνουμε παιδιά των παιδιών τους – αρκεί αυτό.
Κάθε φορά που ακούω αυτό το λεκτικό και τόσο περιγραφικό κλισέ, σκέφτομαι ότι μπορεί ταυτόχρονα εμείς, τα εγγόνια, να έχουμε τη δική μας έκφραση για επίδειξη του εύρους της δικής μας αγάπης και της δικής μας μεγαθυμίας (κυρίως όταν μοιάζουν στους γονείς μας). «Των γονιών μου οι γονείς είναι δυο φορές γονείς μου» – αυτό μοιάζει να το οφείλουμε στους ανθρώπους που, κατά τεκμήριο, εκτείνουν την αγάπη των γονέων σε νέα όρια, πασπαλισμένα με γενναιοδωρία, συχνά επιπόλαια: «Παιδί είναι…». Είναι, όμως, κι εκείνοι που πολλαπλασιάζουν τις απαγορεύσεις των γονέων, διότι είτε τις βρίσκουν δίκαιες είτε πάντοτε υπάρχει το «παραθυράκι» του ανταλλάγματος: «Θα επιστρέψεις την ώρα που σου είπαν, αλλά εγώ θα σου μαγειρέψω σουτζουκάκια με τηγανητές ντομάτες/θα σου δώσω 50 ευρώ παραπάνω μόλις πάρω τη σύνταξη/θα σας αφήσω να κοιμηθείτε εδώ, ξέρετε ποιοι…».
Είναι δυο φορές γονείς μας διότι είναι ο απόηχος των γονέων. Σαν το repeater του WiFi: ενισχύει την εμβέλεια της πηγής του σήματος. Εκείνοι, μπαμπάδες και μαμάδες έτσι κι αλλιώς, λαμβάνουν το σήμα των δικών τους παιδιών και το διπλασιάζουν στα δυο φορές παιδιά τους, αφήνοντάς μας να σερφάρουμε στη ζωή, ξέροντας ότι υπάρχει κάπου κάποιος που σε δέχεται απροϋπόθετα – ακόμη κι αν δεν είναι ο μόνος, είναι πάντα διαθέσιμος. Εστω και ως ανάμνηση.