Θρυλικά μοντέλα, ξενάγηση στη γραμμή παραγωγής, test drive πολυτελείας. Τα μουσεία της Porsche και της Μercedes στη Στουτγκάρδη αφηγούνται με θεαματικό τρόπο την ιστορία της αυτοκίνησης.
Βγαίνοντας από τον προαστιακό σιδηρόδρομο στον σταθμό Neckarpark της Στουτγκάρδης με προορισμό το μουσείο της Mercedes-Benz, έπεσα πάνω σε μια παρέα λυκειόπαιδων από το Άινταχο, που με πολλή ευγένεια συνόψισαν για χάρη μου την εμπειρία που βίωσαν στα δύο μουσεία αυτοκινήτων που είχαν μόλις επισκεφτεί: «Η Mercedes έχει περισσότερη ιστορία και εστιάζει στις λεπτομέρειες, ενώ η Porsche ασχολείται πιο πολύ με τον εαυτό της και την αγωνιστική κληρονομιά της». Η δουλειά μου είχε μόλις ολοκληρωθεί.
Η Στουτγκάρδη είναι η πατρίδα των δύο πολυτελών brands κι εγώ, ως συντάκτης αυτοκινήτου και μεγάλος «αυτοκινητάκιας», ήθελα πάντα να την επισκεφτώ. Σε αντίθεση με τις ΗΠΑ, η Γερμανία δεν έχει το δικό της Ντιτρόιτ, έναν γεωγραφικό πυρήνα δηλαδή γύρω από τον οποίο να συγκεντρώνεται η αυτοκινητοβιομηχανία της. Η Στουτγκάρδη όμως θα μπορούσε να αναλάβει έναν τέτοιο ρόλο.
Είχα ακούσει ότι το μουσείο της Mercedes-Benz προσφέρει μια ολοκληρωμένη μουσειακή εμπειρία σχετικά με την ιστορία των μεταφορών. Ήξερα επίσης ότι η Στουτγκάρδη είναι must προορισμός για τους λάτρεις της Porsche. Όταν η κόρη μου, Μάριαν, μετακόμισε στο Ντίσελντορφ, είχα πια την κατάλληλη δικαιολογία να επισκεφθώ τη Στουτγκάρδη, αφού η σιδηροδρομική σύνδεση μεταξύ των δύο πόλεων είναι εξαιρετική.
Η πρώτη μου στάση ήταν στη Mercedes. Η πορεία της αυτοκίνησης παρουσιάζεται με γοητευτικό τρόπο από τα γεννοφάσκια της – και μάλιστα μέσα από ιστορικής αξίας εξαρτήματα. Δεν υπάρχει καλύτερο μέρος για την αφήγηση αυτού του παραμυθιού, αφού ο ένας από τους δύο ιδρυτές της, o Καρλ Μπεντς, ήταν ο άνθρωπος που σχεδίασε και κατασκεύασε το πρώτο αυτοκίνητο, ενώ ο έτερος ιδρυτής της, Γκότλιμπ Ντάιμλερ, ήταν εξίσου καινοτόμος.
Άποψη από το σαλόνι ενός 1955 Mercedes-Benz 300 SL coupé, που εκτίθεται στο μουσείο της αυτοκινητοβιομηχανίας στη Στουτγκάρδη. (Φωτογραφία: Clara Tuma/The New York Times)
Παρότι ο Χένρι Φορντ μαζικοποίησε τη χρήση αυτοκινούμενων οχημάτων στις αρχές του 20ού αιώνα με το οικονομικά προσιτό Model T, ο μηχανικός και εφευρέτης Μπεντς ήταν αυτός που έκανε την αρχή στην αυτοκίνηση το 1885, όταν εγκατέστησε τον –σχεδόν ενός ίππου– κινητήρα εσωτερικής καύσης που εφηύρε σε ένα τρίκυκλο καρότσι.
Αλλά πριν ακόμα μπω στο μουσείο, που άνοιξε τις πύλες του στο κοινό το 2006, έμεινα έκθαμβος με το κτίριο. Σχεδιασμένο από το δανέζικο αρχιτεκτονικό γραφείο UN Studio, έχει σχήμα διπλού έλικα και μοιάζει με στρογγυλό κόσμημα τοποθετημένο στην καρδιά της οδού Μercedesstrasse.
Ο επισκέπτης μαθαίνει την ιστορία της Mercedes ακολουθώντας μια κυκλική διαδρομή που εκτείνεται σε εννέα ορόφους, συνολικού εμβαδού 16.000 τ.μ. Η πορεία ξεκινάει από τον πιο ψηλό όροφο, στον οποίο βρήκα μια ρεπλίκα του πρώτου αυτοκινήτου που κατασκευάστηκε ποτέ. Για την ακρίβεια, ένα αληθινό άλογο –ευτυχώς, επίσης αντίγραφο– με υποδέχτηκε στο τμήμα του μουσείου που είναι αφιερωμένο στην έναρξη της εποχής της αυτοκίνησης, στα χρόνια δηλαδή που ένας ίππος σήμαινε αυτό ακριβώς και τίποτα λιγότερο.
Στα κορεσμένα μου μάτια, τα αυτοκίνητα που έβλεπα έμοιαζαν πρωτόγονα, παρότι οι μηχανές τους αποδεικνύουν τη γνήσια ευφυΐα των ανθρώπων που τα δημιούργησαν. Γιατί με την εξέλιξη της τεχνολογίας οι κινητήρες εσωτερικής καύσης έκαναν τον κόσμο να κινείται: «μπήκαν» σε λεωφορεία, φορτηγά, πλοία, αεροπλάνα και τρακτέρ – κάποια από τα οποία μάλιστα εκτίθενται εδώ. Αρκεί να κοιτάξετε στον δρόμο κάτω από το σπίτι σας: όλο και κάποιον απόγονό τους θα δείτε παρκαρισμένο.
Μέσα σε λίγα χρόνια, τα αυτοκίνητα άρχισαν να εξελίσσονται από άμαξες στη μορφή που έχουν σήμερα (ένα καλό παράδειγμα είναι το 1902 40 HP, το γηραιότερο αμάξι της Mercedes, το οποίο βρίσκεται στο μουσείο). Παρ’ όλα αυτά, η βιομηχανία συνέχισε να χρησιμοποιεί λεξιλόγιο που παραπέμπει στις ιππήλατες μεταφορές για να περιγράψει τα μοντέλα της, με ονομασίες όπως Φαέθων (ελαφριά, ανοιχτή άμαξα) και Καμπριολέ (ελαφριά άμαξα με κουκούλα που σέρνεται από έναν ίππο).
Η εμπειρία είναι έντονη για τον επισκέπτη, λόγω του πλήθους των ιστορικών στοιχείων που καλείται να αφομοιώσει, αλλά και των πανέμορφων αμαξιών που βλέπει, όπως το 1955 300SL Coupé, γνωστό και ως Gullwing (επειδή οι πόρτες του μοιάζουν με φτερά γλάρου). Μαθαίνει επίσης ότι η ονομασία Mercedes προέρχεται από τη Mercédès Jellinek, κόρη ενός σημαντικού πελάτη (του Emil, ο οποίος μάλιστα άλλαξε και το δικό του όνομα σε Jellinek-Mercedes), αλλά και ότι το λογότυπο της εταιρείας, το αστέρι με τις τρεις απολήξεις, συμβολίζει τη γη, το νερό και τον αέρα.
Ταξίδεψα στο μουσείο με τρένο, αλλά έφυγα με έντονη την επιθυμία να οδηγήσω κάποιο όχημα από το τμήμα της AMG κατά προτίμηση. Δεν τα κατάφερα. Πέρασα από την αντιπροσωπεία, στον χαμηλότερο όροφο, αλλά μου είπαν ότι πρέπει να έχει κλείσει κανείς το test drive του τουλάχιστον μία εβδομάδα νωρίτερα.
Ο ΜΥΘΟΣ PORSCHE
Στο μουσείο της Porsche, που απέχει 12 χλμ. από εκείνο της Mercedes, δεν χρειάζεται τόσο έγκαιρος προγραμματισμός. Το κτίριο της Porsche, χτισμένο πάνω σε τρεις κολόνες σε σχήμα V, είναι εντυπωσιακό, καθώς μοιάζει να αιωρείται. Σχεδιάστηκε από το γραφείο Delugan Meissl Associated Architects της Βιέννης και άνοιξε το 2009.
Μπορείτε, αν θέλετε, να οδηγήσετε μια 911 έναντι 140 ευρώ την ώρα για απόσταση λίγο μικρότερη των 100 χλμ., με την προϋπόθεση να καταθέσετε ως εγγύηση 2.500 ευρώ και να συνεννοηθείτε με τους υπευθύνους στο λόμπι. Σε κάθε περίπτωση, δείτε πρώτα το μουσείο. Είναι πιο απλό από αυτό της Mercedes, αφού τα πάντα βρίσκονται συγκεντρωμένα σε έναν όροφο και σε ένα λοφτ, σε έναν εκθεσιακό χώρο επιφάνειας περίπου 5.500 τ.μ.
Στη διάρκεια της ξενάγησης θα παρακολουθήσετε την εξέλιξη των μοντέλων της Porsche από το σχέδιο του Σκαραβαίου που δημιουργήθηκε από τον ιδρυτή της, Φερδινάνδο Πόρσε, μέχρι το αυτοκίνητο που καθόρισε την εταιρεία, το 911. Θα δείτε πώς το κομψό αγωνιστικό Type 64 της δεκαετίας του 1930 οδήγησε στο αγαπημένο μοντέλο Porsche 356 και τελικά στην 911.
Περάστε και από το σημείο όπου πατώντας τα κατάλληλα κουμπιά μπορείτε να ακούσετε κινητήρες διαφορετικών αυτοκινήτων, όπως της Panamera GTS. Εξίσου εντυπωσιακό είναι το σημείο όπου εκτίθενται τα τρόπαια από τις 30.000 νίκες της εταιρείας σε αγώνες μηχανοκίνητου αθλητισμού. Αν αγαπάτε την Porsche και ειδικά την αγωνιστική ιστορία της, θα λατρέψετε αυτό το μουσείο.
To πρώτο αυτοκίνητο που ταυτίστηκε με το brand της Porsche είχε σχεδιαστεί για έναν αγώνα από το Βερολίνο προς τη Ρώμη. (Φωτογραφία: Clara Tuma/The New York Times)
«Τα αγωνιστικά αυτοκίνητα έχουν πάνω τους τη σκόνη του δρόμου, χώμα και βαθουλώματα», σημειώνει ο διευθυντής του μουσείου, Achim Stejskal, αναφερόμενος σε κάποια από τα εκθέματα, και προσθέτει ότι «όλα τα αυτοκίνητα μπορούν να τρέξουν και να συμμετάσχουν κανονικά σε εκατοντάδες events σε όλο τον κόσμο».
Και στα δύο μουσεία γίνεται αναφορά στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και στον ρόλο που έπαιξε τόσο η Mercedes όσο και ο Φερδινάνδος Πόρσε. Η Mercedes αφιερώνει μέρος της έκθεσης στον βομβαρδισμό των εργοστασίων της από τους Συμμάχους, αλλά και στο γεγονός ότι χρησιμοποιούσε κρατουμένους στρατοπέδων συγκέντρωσης ως εργάτες. Η Porsche κάνει μια σύντομη μνεία στο γεγονός ότι ο ιδρυτής της δούλευε ως μηχανικός, βοηθώντας το κράτος να σχεδιάσει τανκς.
Σε καμία περίπτωση μη χάσετε τη δίωρη ξενάγηση στον δρόμο έξω από το μουσείο της Porsche (πρέπει να κάνετε κράτηση έναν μήνα νωρίτερα). Προσωπικά είχα την ευκαιρία να παρακολουθήσω τους εργάτες να φτιάχνουν κομμάτι κομμάτι αυτά τα αγωνιστικά αυτοκίνητα ακριβείας, που αργοκυλούσαν κατά μήκος της γραμμής παραγωγής. Το γκρουπ μου ήταν γεμάτο με ιδιοκτήτες Porsche, οι οποίοι ενημερώνονταν για τους λόγους για τους οποίους τα αυτοκίνητά τους είναι τόσο ακριβά.
Ας μιλήσουμε, όμως, λίγο με αριθμούς: το εργοστάσιο κατασκευάζει περίπου 240 αυτοκίνητα τη μέρα, το 15% του εργατικού δυναμικού είναι γυναίκες, ενώ χρειάζονται 4½ ώρες για να φτιαχτεί ο περίφημος κινητήρας boxer (σ.σ. o κινητήρας εσωτερικής καύσης που εφηύρε το 1896 ο Μπεντς).
Πολλά από τα αμάξια που κατασκευάστηκαν εκείνη τη μέρα θα πήγαιναν στην Κίνα και στις ΗΠΑ. Ήμουν μπροστά όταν ένα powertrain (σύστημα μετάδοσης κίνησης) έφτασε με ένα πορτοκαλί καρότσι κάτω από μία 718 Boxster, πραγματοποιώντας αυτό που ο ξεναγός μου χαρακτήρισε ως «την ιερή ένωσή του με το σασί». Κάποιος εργάτης πάτησε ένα κουμπί και το powertrain ανυψώθηκε. Ήταν ένα όμορφο θέαμα.
Θα μ’ άρεσε να ακολουθήσω αυτό το αυτοκίνητο μέχρι τους νέους του ιδιοκτήτες και να τους πω ότι είδα το «μωρό» τους να γεννιέται. Κι αν το μωρό τους μεγαλώνοντας μετακομίσει κι αυτό στο Ντίσελντορφ όπως η δική μου κόρη, η Στουτγκάρδη δεν είναι δα και τόσο μακριά.
• Mercedes-Benz Museum
Mercedesstrasse 100, 70372 Stuttgart. mercedes-benz.com/en/mercedes-benz/classic/museum
Ώρες λειτουργίας: Τρίτη-Κυριακή, 09.00-18.00
Εισιτήριο: Ενήλικοι 10 ευρώ, έφηβοι 5 ευρώ, παιδιά μέχρι 14 ετών ελεύθερα
• Porsche Museum,
Porscheplatz 1 70435 Stuttgart-Zuffenhausen. porsche.com/museum
Ώρες λειτουργίας: Τρίτη-Κυριακή 09.00-18.00
Εισιτήριο: Ενήλικοι 8 ευρώ, παιδιά μέχρι 14 συνοδευόμενα από ενήλικα δωρεάν
• Το κάθε μουσείο προσφέρει 25% έκπτωση αν προσκομίσετε το εισιτήριο του άλλου μουσείου.
• Οι ξεναγήσεις στο εργοστάσιο της Porsche ξεκινούν από το μουσείο. Το εργοστάσιο βρίσκεται στην απέναντι πλευρά του δρόμου. Δευτέρα έως Παρασκευή, αφού προηγουμένως έχετε κάνει κράτηση στο [email protected]. Ενήλικοι και παιδιά (τουλάχιστον 12 ετών) 6 ευρώ.