Καινοτομίες που ήδη εφαρμόζονται στον τρόπο παραγωγής και διανομής ηλεκτρικής ενέργειας προμηνύουν τη θεμελιώδη αλλαγή της συγκεκριμένης αγοράς και του τρόπου που λειτουργούν οι οικιακοί καταναλωτές. Σημάδι των αλλαγών αποτελεί η ολοένα και πιο συχνή εμφάνιση αρνητικών λιανικών τιμών ρεύματος –οπότε τα νοικοκυριά πληρώνονται όταν καταναλώνουν– στη Βορειοδυτική Ευρώπη και κυρίως στη Γερμανία. Εξίσου σημαντική αλλαγή είναι η δημιουργία μικρών ιδιωτικών δικτύων παραγωγής ρεύματος, όπως το γερμανικό δίκτυο που περιλαμβάνει 20.000 νοικοκυριά, που παράγουν ηλεκτρική ενέργεια μέσω φωτοβολταϊκών και εν συνεχεία την πωλούν το ένα στο άλλο σε χαμηλές τιμές.
Τις τελευταίες δύο δεκαετίες, η Γερμανία έχει επενδύσει πάνω από 200 δισ. ευρώ για την οικολογική παραγωγή ηλεκτρισμού. Κατά μέσον όρο, το 12% της ηλεκτρικής ενέργειάς της παράγεται μέσω ανεμογεννητριών. Ωστόσο, τις ημέρες που φυσάει άνεμος αυτό το ποσοστό πολλαπλασιάζεται. Επειδή, όμως, η σημερινή τεχνολογία δεν επιτρέπει ακόμα την αποθήκευση της πλεονάζουσας ενέργειας που τυχόν παράχθηκε, η προσφορά ηλεκτρισμού είναι ιδιαίτερη ευμετάβλητη – εξαρτάται από τις εκάστοτε καιρικές συνθήκες. Eτσι, τις ημέρες με καλό, δηλαδή «παραγωγικό», καιρό η προσφορά ηλεκτρισμού είναι πολύ μεγαλύτερη από τη ζήτηση, με αποτέλεσμα την πτώση των τιμών ακόμη και υπό το μηδέν. Την περασμένη Κυριακή στη Γερμανία η τιμή για μία μεγαβατώρα, δηλαδή την ενέργεια που θα κατανάλωναν περίπου 330 νοικοκυριά σε μία ώρα, ήταν -50 ευρώ. Ετσι, ένα νοικοκυριό για μία ώρα κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας δεν θα πληρώσει τίποτα, αλλά αντιθέτως θα πληρωθεί με 15 λεπτά του ευρώ.
Φέτος στη Γερμανία οι τιμές έχουν πέσει 100 φορές υπό το μηδέν, ενώ τον Οκτώβριο η τιμή έφτασε τα -83 ευρώ ανά μεγαβατώρα, σύμφωνα με ρεπορτάζ των New York Times. Αυτό, όμως, δεν σημαίνει ότι οι καταναλωτές πληρώνουν πολύ χαμηλότερους λογαριασμούς. Η τιμή του ρεύματος αποτελεί μόνον το 1/5 του συνολικού λογαριασμού που καλείται να πληρώσει ένας καταναλωτής. Τα υπόλοιπα 4/5 της τελικής τιμής είναι φόροι, τέλη για επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και η χρέωση για τη χρήση του ηλεκτρικού δικτύου. Παράλληλα, 20.000 γερμανικά νοικοκυριά είναι μέρος ενός μικρού δικτύου ηλεκτρισμού που έχει κατασκευαστεί από την καινοτόμο εταιρεία Sonnen GmbH, σύμφωνα με ρεπορτάζ των Financial Times. Κάθε σπίτι παράγει το δικό του ρεύμα. Το μικροδίκτυο επιτρέπει σε κάθε σπίτι να πωλεί ή να αγοράζει πλεονάζουσα ηλεκτρική ενέργεια.
Αυτές, όμως, οι αγοραπωλησίες γίνονται με μειωμένο κόστος συναλλαγής, διότι λειτουργούν με την τεχνολογία blockchain, δηλαδή χωρίς τη μεσολάβηση κάποιου μεσάζοντος.
Μένει να δούμε αν αυτοί οι νεωτερισμοί θα παγιωθούν και θα συμβάλουν στην αλλαγή της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας.