«Τα τελευταία χρόνια με την κρίση πάμε ίσως και καλύτερα. Ακούγεται παράξενο, αλλά εγώ έχω μια εξήγηση. Πιστεύω πως όταν ο κόσμος μένει περισσότερο στο σπίτι τις γιορτές, δεν λυπάται να κάνει ένα παραπάνω έξοδο για να αγοράσει ένα φυσικό χριστουγεννιάτικο δέντρο. Λέει, “ας πάρω κάτι διαφορετικό, να το χαρώ”».
Ο κ. Νίκος Παπακωνσταντίνου είναι ένας από τους εκατοντάδες καλλιεργητές ελάτων στον Ταξιάρχη της Χαλκιδικής, εκεί από όπου προέρχεται το 65-70% της εγχώριας παραγωγής χριστουγεννιάτικων δέντρων. Οπως για τους περισσότερους στην περιοχή, η καλλιέργεια των δέντρων δεν είναι η βασική τους απασχόληση αλλά ένα συμπλήρωμα στο ετήσιο εισόδημα. «Ενα εισόδημα μικρότερο ή μεγαλύτερο, που κρατά το χωριό μας ζωντανό», εξηγεί ο πρόεδρος του τοπικού Αγροτικού Συνεταιρισμού Παραγωγών και Πωλητών Χριστουγεννιάτικων Δέντρων Γιάννης Ξάκης. «Πριν από 10 χρόνια είχαμε παραγωγή 35.000 δέντρων, τώρα με την κρίση πέσαμε στις 20-22.000 τον χρόνο, συν 1.000-2.000 που εξάγουμε στην Κύπρο. Το 90% του χωριού ασχολείται και με τα έλατα. Εγώ είμαι 61 ετών και ασχολούμαι από 17-18 χρόνων. Πριν από εμένα ο πατέρας μου, τώρα ο γιος μου. Φέτος το δέντρο που στόλισε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας είναι από τον Ταξιάρχη!», λέει περήφανα ο κ. Ξάκης.
Η ιδιαίτερη παράδοση για το ορεινό χωριό (βρίσκεται σε υψόμετρο 1.170 μ.) της Χαλκιδικής μετρά ήδη μισό αιώνα. «Το 1965-7 εγκαταστάθηκε στην περιοχή μας το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο και τους παραχωρήθηκε ένα κομμάτι από το δημόσιο δάσος για εκπαιδευτικούς σκοπούς. Μέσω του πανεπιστημίου και του δασαρχείου ξεκίνησαν δειλά δειλά να φυτεύουν έλατα οι πρώτοι κάτοικοι και σταδιακά ακολούθησαν κι άλλοι. Μετά ακολούθησαν κι άλλα χωριά στα ορεινά της Χαλκιδικής».
«Στην περιοχή μας η θερμοκρασία πέφτει πολύ τον χειμώνα. Οι παππούδες μας καλλιεργούσαν φασόλια, τίποτα άλλο δεν μπορούσε να “σταθεί”», λέει ο Γιάννης Κίκας, παραγωγός στο Νεοχώρι Χαλκιδικής. Ο ίδιος έχει μια μέση παραγωγή, περίπου 200 δέντρων τον χρόνο. «Η δουλειά αυτή δεν έχει πολλές απαιτήσεις, θέλει όμως υπομονή. Για να πουληθεί ένα δέντρο πρέπει να φτάσει σε ύψος το 1,70-1,80 μ., κάτι που χρειάζεται συνήθως από 8 έως 12 χρόνια. Οταν κόβεται ένα δέντρο, αμέσως στη θέση του φυτεύουμε ένα νέο και έτσι το χωράφι συνεχώς ανανεώνεται. Φροντίδα θέλει μόνο τα πρώτα χρόνια, μέχρι να ριζώσει καλά κι ανάλογα με το χωράφι. Ισως λίγο πότισμα στην αρχή και καθάρισμα το καλοκαίρι, να μην φυτρώσουν βατσινιές».
Η χρονιά είχε και φέτος θετικό πρόσημο, παρά την κρίση. «Η οικονομική κατάσταση δεν βοηθά, όμως τα πλεονεκτήματα του πραγματικού χριστουγεννιάτικου δέντρου είναι πολλά», λέει ο κ. Ξάκης. «Είναι ένα προϊόν φυσικό, το βάζεις στο σπίτι σου και μοσχοβολάει. Μάλιστα αν θες μπορείς πλέον να το αγοράσεις σε γλάστρα και να το κρατήσεις ή να το φυτέψεις μετά. Αν δεν θες, δεν είναι σαν το πλαστικό που δεν θα λιώσει ποτέ. Επιπλέον, αγοράζοντας ένα φυσικό δένδρο, βοηθάς τα ορεινά χωριά να κρατηθούν ζωντανά. Δεν υπάρχει ούτε ένα κλαδί που να κόβεται παράνομα, κανείς δεν διακινδυνεύει να κόψει δέντρα από το δάσος και να τον πιάσει το δασαρχείο και να του κατάσχει το αυτοκίνητο. Εμείς έχουμε παραστατικά, κάθε δέντρο σημαδεύεται με μολυβδοσφραγίδα, όλα γίνονται νόμιμα, με τον έλεγχο του δασαρχείου».
Το κόστος
Φέτος το κόστος ενός φυσικού χριστουγεννιάτικου δέντρου στην Αθήνα κυμάνθηκε από 40 έως 100 ευρώ, από 25 έως 60 ευρώ στη Θεσσαλονίκη (λόγω εγγύτητας με τις περισσότερες καλλιέργειες). «Το κέρδος πάντως δεν είναι μεγάλο», λέει ο κ. Ξάκης. «Ενα φορτηγό με 300 έλατα κοστίζει 1.200 ευρώ για να έρθει στην Αθήνα. Συν 600 ευρώ για να νοικιάσεις τροχόσπιτο, συν το προσωπικό που θα πουλά τα δέντρα, συν το ενοίκιο για τον χώρο – ας πούμε ο Δήμος Αθηναίων ζητεί 2.000 ευρώ για ένα “πόστο” σε πλατεία». «Υπάρχει ένα ρίσκο γιατί μπορεί τα δέντρα να σου “μείνουν”», λέει ο κ. Κίκας. «Μέχρι σήμερα, όμως, φεύγουν σχεδόν όλα. Ευτυχώς και φέτος πήγαμε καλά».