Οι πλαστικές σακούλες έχουν ταυτιστεί με την εποχή μας: είναι παντού, διευκολύνουν τη συσκευασία, μετακίνηση, συντήρηση και απόρριψη κάθε λογής προϊόντων. Την ίδια ώρα, απειλούν τον πλανήτη, μολύνοντας ουρανό, γη και θάλασσα και κάθε ζωντανό οργανισμό. Και όπου υπάρχει ευκολία, σπατάλη και ρύπανση, εμείς οι Ελληνες βρισκόμαστε μεταξύ των πρώτων. Σε κάθε κάτοικο της Ελλάδας αντιστοιχούν 363 σακούλες ανά έτος, σύμφωνα με στοιχεία του Ινστιτούτου Ερευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών (ΙΕΛΚΑ) το 2016. Αυτό μας φέρνει στην πρώτη θέση στην Ευρώπη, όπου ο μέσος όρος είναι 175 ανά κάτοικο, και πολύ μακριά από τον στόχο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής – 90 σακούλες ανά κάτοικο μέσα στα επόμενα δύο χρόνια. Το τέλος που επιβλήθηκε στις σακούλες από την αρχή του χρόνου έχει στόχο την «εναρμόνιση» της Ελλάδας με τους ευρωπαϊκούς στόχους. Η βασική σκέψη είναι ότι προσδίδοντας στη σακούλα μια χρηματική αξία, είτε θα αποφεύγουμε να ζητάμε πολλές με τις αγορές μας είτε θα τις χρησιμοποιούμε πάνω από μία φορά. Οι θάλασσές μας, οι βουνοπλαγιές, τα χωράφια και οι δρόμοι μας είναι θλιβερή απόδειξη για την ανάγκη να μειώσουμε την υπερκατανάλωση και την επακόλουθη ρύπανση.
Το τέλος των 4 λεπτών, όμως, δεν λύνει το πρόβλημα. Με ένα ευρώ προμηθευόμαστε 25 σακούλες, αστείο κόστος σε σχέση με την αξία των προϊόντων που θα τις γεμίσουν. Το ζητούμενο είναι οι σακούλες –όσο και αν κοστίζουν– να μην πετιούνται με τρόπο που ρυπαίνει. Και αυτό, όπως τόσα άλλα που μας μαστίζουν, είναι θέμα εκπαίδευσης και πολιτισμού. Στην Ελλάδα βλέπουμε ακόμη και πανάκριβα αντικείμενα (όπως, π.χ., επαγγελματικά ψυγεία) να πετιούνται σε ρεματιές και στις άκρες των δρόμων, σε επίδειξη ακραίας ανευθυνότητας και αδιαφορίας για νόμους και ανθρώπους.
Η σχέση του Ελληνα με το τσιγάρο είναι ίσως η σαφέστερη ένδειξη του μεγέθους του προβλήματος. Ενώ το κόστος των τσιγάρων (κυρίως λόγω φόρων) έχει εκτοξευθεί τα τελευταία χρόνια, παρά την απαγόρευση του καπνίσματος σε κλειστούς δημόσιους χώρους, όλοι γνωρίζουμε το αποτέλεσμα: οι Ελληνες παραμένουν πρωταθλητές στην Ευρώπη, με το 37% να καπνίζει, σύμφωνα με περυσινή έρευνα του Eurobarometer (με ευρωπαϊκό μέσον όρο 26%). Και ενώ το 9% των Ευρωπαίων που επισκέφθηκαν εστιατόριο το προηγούμενο εξάμηνο είδε ανθρώπους να καπνίζουν, στη χώρα μας το αντίστοιχο ποσοστό ήταν 78%.
Το μικρό τέλος στις σακούλες είναι ευκαιρία να συζητήσουμε το θέμα της σπατάλης και της ρύπανσης, όχι λύση σε ένα χρόνιο πρόβλημα.