Αυτά που τους ενώνουν είναι γνωστά. ΠΑΣΟΚ και Ποτάμι ήδη από το περασμένο καλοκαίρι αποτελούν το βασικό δίδυμο που έδωσε σάρκα και οστά στο «όνειρο» μιας μεγαλύτερης και πιο ανοιχτής κεντροαριστερής παράταξης. Η πρωτοβουλία εξαρχής δεν ήταν εύκολη, καθώς η Φώφη Γεννηματά και ο Σταύρος Θεοδωράκης, ως οι εν ενεργεία πρόεδροι των δύο κοινοβουλευτικών κομμάτων που συμμετείχαν στο εγχείρημα, έπρεπε να αφήσουν πιο πίσω προσωπικές φιλοδοξίες και όσα τους χώριζαν, για να συζητήσουν πάνω σε όσα τους ένωναν. Οπερ και εγένετο. Το πρωτοποριακό εγχείρημα, όπως το περιέγραψε στην πρόσφατη έκθεσή του και ο καθηγητής κ. Αλιβιζάτος, προχώρησε σε μια πετυχημένη εκλογική διαδικασία με υπερβάσεις από όλα τα κόμματα και τις κινήσεις που το συναποτελούσαν.
Οι διαφορές, ωστόσο, είναι ακόμα υπαρκτές. Σε δύο φορείς με διαφορετικές αφετηρίες και άλλο κέντρο βάρους λόγω ετεροβαρούς παρελθόντος είναι λογικό να υπάρχουν διαφορετικές οπτικές σε μία σειρά ζητημάτων. Και όπως φαίνεται σε αυτό το κομμάτι θα εστιάσει η συζήτηση από δω και στο εξής. Ο ίδιος ο κ. Θεοδωράκης σε πρόσφατη συνέντευξη του στο ραδιόφωνο (ΘΕΜΑ) σχολίασε σχετικά πως «το Ποτάμι λέει πέντε πράγματα, το ΠΑΣΟΚ λέει άλλα πέντε. Θα βρούμε τα πέντε σημαντικά και συγκεκριμένα πράγματα που αφορούν τη χώρα για να προχωρήσουμε».
Η διαφορά μεταξύ των δύο κομμάτων εντοπίζεται κυρίως σε μια διάσταση φιλοσοφίας. Το Ποτάμι πιο φιλελεύθερο και πιο κεντρώο, το ΠΑΣΟΚ πιο συντηρητικό και πιο κεντροαριστερό. Στη Σεβαστουπόλεως δυσανασχετούν ουκ ολίγες φορές με αυτό που στην πολιτική αργκό ονομάζεται «βαθύ ΠΑΣΟΚ», καθώς θεωρούν πως στη Χαρ. Τρικούπη υπάρχουν ακόμα νοοτροπίες που μετά τέσσερις δεκαετίες στον δημόσιο βίο, έχουν δημιουργήσει συντηρητικά αντανακλαστικά. Από την άλλη, στο ΠΑΣΟΚ θεωρούν πως το Ποτάμι, ως ο μικρότερος εταίρος, πρέπει να προσαρμοστεί σε ένα «μεγαλύτερο και πιο πολυσυλλεκτικό πλαίσιο».
Αλλες προσεγγίσεις
Η διαφορετική οπτική των δύο κομμάτων είχε διαφανεί στο ζήτημα της νομικής αναγνώρισης της ταυτότητας φύλου. Το Ποτάμι τότε δεν δίστασε να υπερψηφίσει τη διάταξη, λέγοντας πως δεν αποδέχεται τη λογική του ΠΑΣΟΚ, το οποίο δημοσίως υποστήριξε πως δεν θα στηρίξει ξανά νομοσχέδιο που δεν έχει την κυβερνητική πλειοψηφία. Τότε στελέχη του Ποταμιού, όπως ο Σπύρος Δανέλλης, είχαν υποστηρίξει την ψήφο κατά συνείδηση. Στην ίδια λογική είχε κινηθεί και ο επικεφαλής της ΔΗΜΑΡ Θανάσης Θεοχαρόπουλος (και βουλευτής της ΔΗΣΥ) που είχε υπερψηφίσει δηλώνοντας πως συμφωνεί με το περιεχόμενο της διάταξης.
Η ίδια λογική φαίνεται πως επικρατεί και στο μείζον ζήτημα του τρόπου κήρυξης απεργίας. Το ΠΑΣΟΚ έχει σαφή θέση καταψήφισης της σχετικής διάταξης, η οποία πηγάζει τόσο από την πεποίθηση πως η κυβερνητική πρόταση δυσκολεύει υπερβολικά την κήρυξη της απεργίας όσο και από τη στρατηγική γραμμή του κόμματος για «φουλ επίθεση στην κυβέρνηση», κάτι που αναμένεται να διαφανεί και αύριο κατά την ομιλία της κ. Γεννηματά. Αντίθετα, ο Σταύρος Θεοδωράκης για το θέμα είναι πιο διαλλακτικός: «Δεν είναι πλήρης η βελτίωση του Τσίπρα, αλλά κινείται και σε αυτό που στο παρελθόν έχουμε κινηθεί. Αρα δεν μπορούμε να πάμε στο “όχι” για το θέμα της απεργίας», δήλωσε σχετικά, αποτυπώνοντας τη διαφορά φιλοσοφίας.
Αίνιγμα
Αν το θέμα των δύο προαναφερθεισών διατάξεων δεν θεωρείται μείζον, όπως συνομολογούν άπασες οι πλευρές, το Σκοπιανό είναι σαφώς πιο «βαρύ» ζήτημα. Την Παρασκευή ο Θ. Θεοχαρόπουλος έκανε μια δήλωση που μπορεί να ερμηνευθεί ποικιλοτρόπως και αναδεικνύει πως οι διαφορετικές τάσεις για το εν λόγω ζήτημα μπορεί να ξεπεράσουν τις υφιστάμενες συμμαχίες και να προκαλέσουν περαιτέρω αρρυθμίες. «Η στάση μας υπέρ της σύνθετης ονομασίας για χρήση έναντι όλων είναι στάση αρχών που δεν εξαρτάται από τη θέση κανενός» είπε ο κ. Θεοχαρόπουλος, επαναφέροντας ουσιαστικά το θέμα ετεροπροσδιορισμού ή όχι της πολιτικής. Από την πλευρά του ο Στ. Θεοδωράκης δηλώνει σε κάθε τόνο πως η θέση του Ποταμιού είναι η χρήση του όρου «Μακεδονία» με γεωγραφικό προσδιορισμό έναντι όλων, που θα αποκλείει παράλληλα τον αλυτρωτισμό των Σκοπίων.
Το αίνιγμα γεννάται από το γεγονός πως εντός του ευρύτερου χώρου της Κεντροαριστεράς συνυπάρχουν στελέχη που προέρχονται από την Ανανεωτική Αριστερά και δεν ξεχνούν «τον πόλεμο που δέχθηκαν το 1992», όπως λένε, και ως εκ τούτου θα ήταν έτοιμα να ψηφίσουν μια κυβερνητική πρόταση με γεωγραφικό προσδιορισμό, με αντίστοιχα πιο συντηρητικά στελέχη που η άποψή τους έχει γαλουχηθεί από την πολυετή ώσμωσή τους με το λεγόμενο «πατριωτικό ΠΑΣΟΚ».
Η διαφορετική οπτική των δύο κοινοβουλευτικών κομμάτων φάνηκε και στην αντίδραση με αφορμή την παρέμβαση της Ιεράς Συνόδου. Το Ποτάμι αντέδρασε με τη χαρακτηριστική φράση πως «η εξωτερική πολιτική είναι ευθύνη της κυβέρνησης». Πηγές του ΠΑΣΟΚ αντέτειναν πως «ο καθένας έχει δικαίωμα να λέει την άποψή του» καταγράφοντας μια άλλη προσέγγιση.
Τα κομματικά επιτελεία σχολιάζοντας τις διαφορετικές γραμμές κάνουν λόγο για κάτι «απολύτως φυσιολογικό», καθώς έχουμε να κάνουμε με ένα πρωτοφανές εγχείρημα συνένωσης κομμάτων και προσώπων. Θέλοντας δε, να προλάβουν τις Κασσάνδρες και τους εχθρούς του εγχειρήματος, τονίζουν πως ακριβώς αυτό τον σκοπό θα έχει το ιδρυτικό συνέδριο: την πολιτική ζύμωση και ένα νέο καταστατικό που θα δημιουργήσει τη σύγχρονη ευρωπαϊκή Κεντροαριστερά, από τις παρυφές του φιλελευθερισμού μέχρι την Ανανεωτική Αριστερά.