«Το 2018 θα είναι σημαντικό έτος για την Ελλάδα, διότι θα εξέλθει της οικονομικής βοήθειας και θα το κάνει σε θετικό κλίμα», είπε τη Δευτέρα ο Ευρωπαίος επίτροπος Πιερ Μοσκοβισί. Μάλιστα, εκτίμησε ότι, εκτός από το ότι θα γίνει πάλι «μία φυσιολογική χώρα», η Ελλάδα θα είναι πιο ανθεκτική απέναντι στις οικονομικές προκλήσεις. Σίγουρα αυτό είναι κάτι που ελπίζουν οι Ευρωπαίοι δανειστές, καθώς η διάθεση για νέα δάνεια είναι πολύ μικρή ύστερα από εννέα χρόνια μνημονίων. Αλλά προτού συμβεί η ανακουφιστική αποδέσμευση, υπάρχουν προσπάθειες να υπάρξει μία ακόμη δέσμευση, την οποία πολλοί είχαν ξεγράψει: η επιστροφή του ΔΝΤ στο ελληνικό πρόγραμμα. Οπως το έθεσε ο κ. Μοσκοβισί, «η διάθεση του ΔΝΤ ήταν πολύ θετική… και έχω εμπιστοσύνη ότι θα τους έχουμε μαζί μας. Θεωρούμε ότι θα ήταν πολύ καλύτερα να είναι και το ΔΝΤ μέσα».
Η επιστροφή του ΔΝΤ, όμως, δεν θα γίνει χωρίς ανταλλάγματα και αυτό φαίνεται ήδη από την ανακοίνωση του Eurogroup. Σε αυτή οι υπουργοί Οικονομικών της Ευρωζώνης ζητούν μία «ολιστική στρατηγική ανάπτυξης». Η ολιστική στρατηγική για την ανάπτυξη είναι μία νέα λέξη στην ορολογία της ελληνικής κρίσης. Οπως η ολιστική ιατρική, υπονοεί μία ολοκληρωμένη, αν όχι υπερβατική, προσέγγιση. Ενώ όμως καλεί τους ευρωπαϊκούς θεσμούς και το ΔΝΤ να την υιοθετήσουν, στην πραγματικότητα απευθύνεται στην ελληνική κυβέρνηση. Ο νέος πρόεδρος του Eurogroup Μάριο Σεντένο εξήγησε τι σημαίνει: «Η ολιστική ανάπτυξη είναι σημαντική ώστε να σιγουρέψουμε τη δέσμευση στις μεταρρυθμίσεις», είπε. Επανέφερε έτσι μιαν άλλη ορολογία των μνημονίων, την «ιδιοκτησία» των μεταρρυθμίσεων, που τόνισε πως πρέπει να δείξει η ελληνική κυβέρνηση ώστε να διασφαλίσει την ανάπτυξη.
Για όποιον δεν κατάλαβε, ο επικεφαλής του ESM Κλάους Ρέγκλινγκ ήταν ακόμη πιο σαφής: η ανάπτυξη είναι το ζήτημα-κλειδί στις προβλέψεις για την πορεία του χρέους, είπε, και θύμισε ότι σε αυτόν τον τομέα υπάρχουν διαφορές με το ΔΝΤ (που είναι πολύ πιο συντηρητικό στις εκτιμήσεις του για την ανάπτυξη, άρα και για τη βιωσιμότητα του χρέους, γι’ αυτό και έμεινε εκτός του τελευταίου προγράμματος). Η ελπίδα που εξέφρασαν οι υπουργοί, είπε ο κ. Ρέγκλινγκ, είναι ότι «η στρατηγική για την ανάπτυξη, με την ανάληψη επιπλέον δράσεων από την ελληνική πλευρά, μπορεί να φέρει τους θεσμούς πιο κοντά στις αναλύσεις τους για τη βιωσιμότητα του χρέους».
Εν τω μεταξύ, το κλείσιμο της αξιολόγησης δεν σημαίνει και αυτόματη αποδέσμευση της δόσης των 6,7 δισ. ευρώ, που θα έρθει τμηματικά και με προϋποθέσεις: τα περισσότερα εφόσον κλείσουν και τα υπόλοιπα προαπαιτούμενα τον Φεβρουάριο, και το τελευταίο ένα δισ. τον Απρίλιο, εφόσον οι δανειστές έχουν πεισθεί στην πράξη ότι όλες οι δημοπρασίες γίνονται ηλεκτρονικά. Το ΔΝΤ θεωρεί την επιτυχία των δημοπρασιών κρίσιμη για την υγεία των ελληνικών τραπεζών, τα στρες τεστ των οποίων είναι το δεύτερο σημείο-κλειδί για τους υπολογισμούς της επόμενης ημέρας. Με αυτά τα δεδομένα, κι ενώ οι δανειστές μόλις αρχίζουν να επαναδιαπραγματεύονται την εφαρμογή ενός ακόμη προγράμματος, αυτού του ΔΝΤ, το οποίο μάλιστα σύμφωνα με τον κ. Ρέγκλινγκ θα χρειασθεί και νέες δεσμεύσεις από την ελληνική κυβέρνηση, είναι πρώιμο να μιλάμε για έξοδο από τα μνημόνια…