Ο πρωθυπουργός έπινε καφέ με τον υπουργό Εξωτερικών στο Νταβός. Ο κυβερνητικός του εταίρος ήταν βυθισμένος σε μιαν εντελώς ασυνήθιστη για εκείνον αφάνεια. Στα πάνελ από το πρωί συζητούσαν μόνο για το Μακεδονικό. Και στο τουίτερ πρώτο trend –πρώτο, ας πούμε, θέμα προβληματισμού– ήταν, με πάνω από 12,5 χιλιάδες τιτιβίσματα, το «#Σπυροπούλου».
Τίποτε δεν θύμιζε ότι χθες οι ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ είχαν επέτειο. Μόνο η αξιωματική αντιπολίτευση την «τίμησε» με μια δήλωση – μαύρη βίβλο. Για τους ίδιους τους εορτάζοντες η ημέρα δεν είναι πια άξια εορτασμού – τουλάχιστον όχι με το φεστιβάλ κομματικού ναρκισσισμού που είχε οργανωθεί στα πρώτα γενέθλια.
2015-2018: Ποια μορφή συνοψίζει την εποχή; Ποιος την ενσαρκώνει; Οχι μόνο ο Τσίπρας, που δεν έχει ακόμη ούτε ο ίδιος προλάβει να ταξινομήσει τις εκδοχές του πολιτικού του εαυτού που διέλαμψαν στη σκηνή την τελευταία τριετία. Ούτε ο Βαρουφάκης, τον οποίο πολλοί μπορεί να διάλεγαν σαν ομιλούν μνημείο – σαν γεροχίπη ξεχασμένο στα σπήλαια της αυταπάτης. Περισσότερο απ’ όλα τα νέα πρόσωπα που γέμισαν τα έδρανα της αποδεκατισμένης παλαιάς πολιτικής τάξης, το ύφος της εποχής το δίνει ένας παλιός: ο Πάνος Καμμένος.
Εκείνος άλλαξε λιγότερο από τους εταίρους του. Εκείνος ήταν λίγο-πολύ ίδιος και προτού γίνει αρχηγός κόμματος. Οι πολιτικές του δεξιότητες, που πριν από την κρίση τον είχαν φέρει μέχρι το επίπεδο ανθυπομεσαίου στελέχους, αποδείχτηκαν υπερόπλα στο ραδιενεργό περιβάλλον της μνημονιακής δημοκρατίας. Μπορεί αριθμητικά η συμβολή του στην κυβερνητική πλειοψηφία να είναι ελάσσων, η επιρροή όμως στο τελικό αισθητικό και πολιτικό αποτύπωμα της κυβέρνησης είναι ασύμμετρη. Καθοριστική. Πώς;
Δεν χρειάζεται να ανατρέξει κανείς στο παρελθόν. Αρκεί να αναλογιστεί τι έγινε με το Μακεδονικό. Προτού καν το θέμα βγει από το συρτάρι, ο Καμμένος φώναξε τις κάμερες στο υπουργείο Aμυνας και έκανε μια δήλωση. Εκτοτε η πολιτική ζωή εκτυλίσσεται ως μετασεισμική ακολουθία εκείνης της δήλωσης.
Το καθημερινό ξεμάλλιασμα μεταξύ υπουργών του ΣΥΡΙΖΑ και βουλευτών των ΑΝΕΛ, η επαναφόρτιση του εκκλησιαστικού παράγοντα, η μετατόπιση της αξιωματικής αντιπολίτευσης, η υποτροπή του εθνικού πυρετού του ’92 – όλα αυτά δεν θα είχαν συντελεστεί αν δεν είχε πατήσει το κουμπί ο Καμμένος. Και δεν είναι η πρώτη φορά.
Ακούει κανείς τους παλιούς αριστερούς, τους πρωτοσυριζαίους, να εξαπολύουν από πρωινάδικο σε πρωινάδικο αυτό το όξινο ψιλόβροχο κατά του εταίρου τους και υποψιάζεται ότι το κάνουν κυρίως επειδή αισθάνονται ότι τους οδηγεί μάλλον, παρά τον οδηγούν. Αισθάνονται ίσως ότι στη νίκη που χθες δεν είχαν κέφι να γιορτάσουν, αλλά κάποτε γιόρταζαν ως «πρώτη φορά», δεν έχουν πια ίση μοίρα. Επί της επικράτησής τους άλλος επικράτησε.