Η εισβολή στο Αφρίν έγινε «σε συμφωνία με τη Ρωσία» δήλωσε την περασμένη εβδομάδα ο Ταγίπ Ερντογάν. Η δήλωση δεν επιβεβαιώθηκε από τη Μόσχα, αλλά και μόνο το γεγονός ότι δεν διαψεύσθηκε λέει πολλά. Αλλωστε, αν η Ρωσία, που ελέγχει τον εναέριο χώρο της βορειοδυτικής Συρίας χάρη στη βάση του Χμεϊμίμ, δεν επέτρεπε στα τουρκικά μαχητικά αεροπλάνα να βομβαρδίσουν τους Κούρδους, η επιχείρηση «Κλάδος Ελαίας» δεν θα είχε καν αρχίσει.
Δύο ημέρες πριν από την έναρξη της επιχείρησης, στις 18 Ιανουαρίου, ο αρχηγός του τουρκικού γενικού επιτελείου Χουλουσί Ακάρ και ο διευθυντής της κρατικής υπηρεσίας πληροφοριών (ΜΙΤ) Χακάν Φιντάν συναντήθηκαν στη Μόσχα με τον Ρώσο υπουργό Αμυνας Σεργκέι Σοϊγκού και τον αρχηγό ΓΕΕΘΑ Βαλέρι Γκερασίμοφ. Την επομένη, οι Ρώσοι απέσυραν τη στρατιωτική τους αστυνομία από το Αφρίν και τη μετέφεραν στην περιοχή Τελ Ριφαάτ προκειμένου να αποφευχθεί στρατιωτική εμπλοκή με τους Τούρκους. Το συμπέρασμα είναι προφανές: έστω κι αν δεν επιθυμούσε την τουρκική εισβολή, η Ρωσία σε πρώτο χρόνο την ανέχθηκε.
Η επιλογή αυτή ενέχει προφανείς και λιγότερο προφανείς κινδύνους. Πρώτα απ’ όλα, η Ρωσία κινδυνεύει να αποξενωθεί εντελώς από το κουρδικό στοιχείο, χωρίς τη συμμετοχή του οποίου δεν μπορεί να υπάρξει λύση του Συριακού. Ηδη, οι Κούρδοι διαδηλώνουν σε δεκάδες πόλεις της Ευρώπης εναντίον Τουρκίας και Ρωσίας, ενώ δεν θα συμμετάσχουν στη διάσκεψη για την πολιτική επίλυση του Συριακού, την οποία φιλοξενεί ο πρόεδρος Πούτιν στο Σότσι, το διήμερο 29-30 Ιανουαρίου. Επιπλέον, η σύμμαχος του προέδρου Ασαντ Ρωσία εμφανίζεται ανίκανη να αποτρέψει την ωμή παραβίαση της συριακής κυριαρχίας από τη γείτονα Τουρκία. Τέλος, αν πέσει το Αφρίν στα χέρια των Τούρκων και των υποστηριζόμενων από αυτούς ισλαμιστών ανταρτών του λεγόμενου «Ελεύθερου Συριακού Στρατού» (FSA), θα τεθεί εκ νέου σε κίνδυνο το γειτονικό Χαλέπι, που με τόσο κόπο και τόσο αίμα κερδήθηκε από τον Ασαντ.
Ασφαλώς, η ρωσική ηγεσία ουδόλως εμπιστεύεται την Τουρκία του Ταγίπ Ερντογάν. Το προηγούμενο διάστημα, μάλιστα, η Μόσχα έπνεε μένεα κατά της Αγκυρας λόγω των μυστηριωδών επιθέσεων εναντίον της ρωσικής βάσης του Χμεϊμίμ, για τις οποίες ακούστηκαν βάσιμες υποψίες ότι υπήρξε τουρκικός δάκτυλος. Επιπλέον, οι Ρώσοι είχαν διαπιστώσει ότι στη «ζώνη αποκλιμάκωσης» του γειτονικού Ιντλίμπ, οι Τούρκοι παρατηρητές περισσότερο προστάτευαν, παρά απομάκρυναν τους τζιχαντιστές αντάρτες που προέρχονται από την Αλ Νούσρα, το συριακό παρακλάδι της Αλ Κάιντα.
Παρ’ όλα αυτά, η Ρωσία είχε τρία ισχυρά κίνητρα για τη μακιαβελική στάση της. Πρώτα απ’ όλα, γιατί την είδε ως μέσο ανάσχεσης μελλοντικής διχοτόμησης ή πολυδιάσπασης της Συρίας – δεν αποκλείεται μάλιστα να έχει εξασφαλίσει παρασκηνιακά ότι, μόλις αποσυρθούν οι Τούρκοι, τη θέση τους θα πάρουν οι δυνάμεις του Ασαντ. Κατά δεύτερον, υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις ότι, σε αντάλλαγμα για το Αφρίν, οι Τούρκοι θα αφήσουν τον Ασαντ και τους Ρώσους και Ιρανούς υποστηρικτές του να «καθαρίσουν» το Ιντλίμπ – ήδη, οι συριακές δυνάμεις ανακατέλαβαν στρατηγική αεροπορική βάση στο Ιντλίμπ την ημέρα που άρχισαν οι τουρκικές επιχειρήσεις στο Αφρίν.
Τελευταίο και σημαντικότερο, η Ρωσία φαίνεται ότι επενδύει στις αντιθέσεις μεταξύ Τουρκίας και ΗΠΑ, εκτιμώντας ότι μπορεί να προκαλέσουν μείζονα κρίση στο ΝΑΤΟ. Αυτό μαρτυρά και η τοποθέτηση του Ρώσου υπουργού Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ, ο οποίος έριξε τις ευθύνες για τη νέα κρίση όχι στην Τουρκία, αλλά στις ΗΠΑ και την «προκλητική», όπως είπε, απόφασή τους για εξοπλισμό των Κούρδων. Ο χρόνος θα δείξει αν η ριψοκίνδυνη επένδυση του Κρεμλίνου αποδώσει τα αναμενόμενα.