Πέρα από τις μυστικές συναντήσεις των αρχηγών κρατών, τις εκρηκτικές ομιλίες του Τραμπ και του Μακρόν και τις διαπραγματεύσεις του Τσίπρα με τον Νίμιτς, υπάρχει και το άλλο Νταβός. Χιλιάδες εκπρόσωποι μεγάλων εταιρειών, ακαδημαϊκοί, κορυφαίοι επιστήμονες και αντιπροσωπίες χωρών από όλη την υφήλιο δίνουν ραντεβού στην κορυφή των Αλπεων, στην «ψηλότερη» πόλη της Ευρώπης, για να παρουσιάσει ο καθένας με τον τρόπο του το δικό του όραμα για το μέλλον. Στην κεντρική οδό της Promenade, τον λευκό χιονισμένο καμβά του Νταβός χρωματίζει μια μοναδική ποικιλομορφία: φουτουριστικές εγκαταστάσεις, περίπτερα χωρών και εταιρειών, συνεχόμενα πάνελ ομιλητών και ανθρωπόμορφα ρομπότ, πολύχρωμες οθόνες και χιλιάδες σημαίες. Ο στόχος του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ, άλλωστε, είναι απλός και ξεκάθαρος: η σύμπτυξη όλων των διαφορετικών κόσμων και συμφερόντων, με σκοπό τη βελτίωση της παγκόσμιας κατάστασης.
Η περυσινή σύνοδος
Στο περυσινό Νταβός, παρά την ποικιλομορφία, αντηχούσε παντού ένας κοινός συναγερμός: το Brexit, η εκλογή του Τραμπ και η άνοδος του αντισυστημικού λαϊκισμού είχε σαφώς ταρακουνήσει την παγκόσμια ελίτ. «Νιώθω πως κάθε χρόνο μαζευόμαστε στην κορυφή, αλλά χάνουμε την επαφή με την επιφάνειά του» μου είχε εξομολογηθεί πέρυσι η κορυφαία εκπρόσωπος της Google, Νταϊάν Σόγιερ, και πράγματι η περυσινή συνάντηση κατέληξε ομόφωνα πως η ελίτ είχε την υποχρέωση να μελετήσει το ηχηρό μήνυμα της αντιπαγκοσμιοποίησης που έφτανε πλέον και στις πιο ανεπτυγμένες χώρες του κόσμου.
Φέτος, ωστόσο, υπήρξε μια απότομη στροφή στο αφήγημα του Νταβός. Παρότι η άφιξη του Τραμπ σηματοδοτούσε την «αντίθεση» του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ –μια ατζέντα προστατευτισμού και κλειστών συνόρων– η υποδοχή του ήταν πολύ ομαλότερη απ’ ό,τι θα περίμενε κανείς. Οι αναμενόμενες αντιδράσεις επισκιάστηκαν από τις θερμές δηλώσεις εκπροσώπων των μεγαλύτερων αμερικανικών εταιρειών, οι οποίοι επισήμαιναν διαρκώς με ένα λεπτό χαμόγελο πως η παγκόσμια οικονομία βρίσκεται σε πρωτοφανή άνοδο συγκριτικά με τα τελευταία χρόνια και πως προβλέπουν ακόμη μεγαλύτερη βελτίωση έπειτα από τη φορολογική μεταρρύθμιση του Τραμπ. Ακόμη και οι Ευρωπαίοι επιχειρηματίες φλέρταραν με τον Αμερικανό πρόεδρο, αψηφώντας τις συνήθεις τους κοινωνικές ευαισθησίες και κυνηγώντας επενδύσεις στην αμερικανική αγορά. Οι επικριτές, ακαδημαϊκοί και επιφανείς διανοούμενοι, αποτέλεσαν μια σιγανή μειοψηφία που ολοένα και ξεθώριαζε μέσα στην εβδομάδα.
Ταυτόχρονα, έξω από το κεντρικό κτίριο του Κογκρέσου όπου βρίσκονται οι προεξέχουσες θέσεις για τα περίπτερα, ο κόσμος συνωστιζόταν για να παρακολουθήσει τις εκθέσεις των μεγάλων τεχνολογικών εταιρειών. Επικρατούσε όπως πάντα ένα πνεύμα αισιοδοξίας και ενθουσιασμού – άλλωστε τα εκθέματα δίνουν την εντύπωση πως ταξίδεψε κανείς στο μέλλον. Η IBM παρουσίασε τον «προσωπικό βοηθό του μέλλοντος», ένα ανθρωπόμορφο λογισμικό που συνδυάζει τη ρομποτική με τον σχεδιασμό του ανθρωπίνου εγκεφάλου και υπόσχεται πως μπορεί να αντιλαμβάνεται και να απαντά άμεσα στις ανθρώπινες αντιδράσεις μέσω τεχνολογίας αναγνώρισης προσώπου. Πιο δίπλα, η Palantir παρουσίαζε τις νέες τεχνολογίες επεξεργασίας δεδομένων που βοηθούν τις κυβερνήσεις και τις μυστικές υπηρεσίες στο να καταπολεμούν την τρομοκρατία. Παρά τα εντυπωσιακά εκθέματα, ορισμένοι δημοσιογράφοι αντέδρασαν με σκεπτικισμό και δύσκολες ερωτήσεις: «Τι θα γίνει αν η τεχνολογία σας πέσει στα λάθος χέρια;». «Πόσες δουλείες αναμένεται να χαθούν λόγω του λογισμικού σας;». Οι εκπρόσωποι απαντούσαν λακωνικά, λέγοντας πως με όπλο την τεχνοφοβία, ο κόσμος δεν πρόκειται να προχωρήσει ποτέ. Ετσι η συζήτηση μεταξύ καινοτομίας και ρυθμίσεων δεν προχώρησε πολύ.
Τα κρυπτονομίσματα
Ο φετινός ξεχωριστός πυρετός του Νταβός ήταν φυσικά τα κρυπτονομίσματα. Σχεδόν ένα στα δύο πάνελ αφορούσε το μέλλον της τεχνολογίας blockchain, ενώ στα διάφορα καφέ και εστιατόρια της Promenade μπορούσε κανείς να κρυφακούσει συμφωνίες επενδυτών και «εκπροσώπων» διαφόρων νομισμάτων. Παρά τον κοινό ενθουσιασμό, το ενδιαφέρον ήταν αρκετά κορεσμένο, καθώς διάφορες εταιρείες λάνσαραν το δικό τους ανταγωνιστικό κρυπτονόμισμα, υποσχόμενες όλες πως το δικό τους θα αποτελεί το κορυφαίο νόμισμα του μέλλοντος. Επειτα από μια σύντομη βόλτα στον κεντρικό δρόμο, κατέληγε κανείς με δεκάδες διαφορετικά φυλλάδια, και ακόμη περισσότερες απορίες για το πιο κρυπτονόμισμα θα επικρατήσει στις αγορές.
Διάσπαρτα βρίσκονταν επίσης και τα περίπτερα των αντιπροσωπειών από όλες τις χώρες, που προσπαθούσαν να κερδίσουν τις εντυπώσεις του κοινού και των επενδυτών με ξεχωριστό πνεύμα το καθένα. Στην έκθεση της Αργεντινής διάβαζε κανείς αναφορές για την οικονομική ανάπτυξη της χώρας υπό τους ήχους μουσικής ταγκό, στο περίπτερο της Ινδίας κερνούσαν εδέσματα και υπόσχονταν πως η τεχνολογική τους βιομηχανία είναι η πιο ακμάζουσα. Ιδιαίτερο ήταν το περίπτερο της Σαουδικής Αραβίας, όπου μπορούσε κανείς να χρησιμοποιήσει ειδικές οθόνες που κατέτασσαν τις χώρες με βάση την οικονομία, τη Δικαιοσύνη, την επιχειρηματικότητα και το επίπεδο ζωής – η Σαουδική Αραβία βρισκόταν φυσικά ασυνήθιστα ψηλά σε όλες τις κατηγορίες.
Η φετινή πολυφωνία του Νταβός θα εξέφραζε απόλυτα το πνεύμα του αν διεξαγόταν διάλογος, υπήρχε ανταλλαγή απόψεων και διατυπώνονταν κοινά ερωτήματα. Ωστόσο, η συνάντηση θύμιζε λίγο σπασμένο καθρέφτη – το κάθε κομμάτι του αντικατόπτριζε έναν διαφορετικό κόσμο. Λέγεται πως το Νταβός καθιερώθηκε έπειτα από την εξαιρετική επιτυχία της πρώτης συνάντησης το 1971 – τότε δεκάδες στελέχη μαζεύονταν γύρω από τα τζάκια των ξενοδοχείων, γεφυρώνοντας τις διαφορές τους και κάνοντας λόγο για την «ενωτική μαγεία» του Νταβός. Η φετινή συνάντηση από την άλλη ήταν γεμάτη αντιθέσεις και αντιφάσεις – μια πλατφόρμα για να παρουσιάσει ο καθένας, από τις χιονισμένες κορυφές των Αλπεων, τη δική του συνταγή του μέλλοντος, δίχως διάλογο και «ενωτική μαγεία».