Η πρώτη σκηνοθετική απόπειρα του Γιάννη Κόκκου στην Ελλάδα συνοδεύεται από αδημονία και προσδοκίες. Αδημονία γιατί βρισκόμαστε δύο μόλις εβδομάδες πριν από το ανέβασμα της τριλογίας του Αισχύλου «Ορέστεια» στην Επίδαυρο (6 και 7 Ιουλίου). Και η μεγάλη φετινή παραγωγή του Εθνικού Θεάτρου έχει ήδη επωμιστεί τα συνήθη βάρη που φέρουν τα κατά καιρούς καλλιτεχνικά «πουλέν» οι προσδοκίες, για τις οποίες μιλούσαμε παραπάνω. Πού οφείλονται; Κατά ένα μεγάλο μέρος, σε τρία γεγονότα: στο «βάπτισμα του πυρός» ενός καταξιωμένου Ελληνα σκηνοθέτη και σκηνογράφου στην πατρίδα του (ο Γιάννης Κόκκος ζει και εργάζεται στη Γαλλία από το 1963), στο ίδιο το έργο το οποίο παρουσιάζει πολλαπλές ιδιομορφίες, αφού ενσωματώνει σε μία ενιαία παράσταση τρία έργα («Αγαμέμνων», «Χοηφόροι» και «Ευμενίδες») αλλά και στο εξαιρετικά ενδιαφέρον καστ: το ρόλο της Κλυταιμνήστρας θα ερμηνεύσει η Λυδία Κονιόρδου, του Αγαμέμνονα ο Νικήτας Τσακίρογλου, του Αίγισθου ο Θέμης Πάνου, της Κασσάνδρας η Ολια Λαζαρίδου, της Ηλέκτρας η Αμαλία Μουτούση, του Ορέστη ο Νίκος Κουρής, της Τροφού η Ολγα Τουρνάκη.
Στον «μαγικό κύκλο»
Ο Γιάννης Κόκκος εμφανίστηκε στη χθεσινή συνέντευξη Τύπου ήρεμος και πράος. Ούτε ο τόνος της φωνής του (ήπιος, καθαρός λόγος) ούτε η γλώσσα του σώματος πρόδιδε άγχος ή αγωνία για την προσωπική του «πρεμιέρα». Αφού πρώτα όρισε την Ορέστεια ως αρχή του δυτικού δράματος («όλο το δυτικό θέατρο βασίζεται στα ψίχουλα της Ορέστειας», είπε χαρακτηριστικά), ο Ελληνας σκηνοθέτης μίλησε για το ίδιο το θέατρο της Επιδαύρου: «αυτό που με ωθεί να κάνω την Ορέστεια είναι αυτός ο μαγικός κύκλος το μεταφυσικό αλώνι μέσα στο οποίο επιθυμώ να ακουστεί η βιαιότητα του λόγου του Αισχύλου με τον πιο δυνατό τρόπο». Γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο, ο Γιάννης Κόκκος, ο οποίος έχει επιμεληθεί και τη σκηνογραφία της παράστασης, επέλεξε να αφήσει εντελώς γυμνό τον «κύκλο»: «Σημασία έχει να εγγράφονται τα σώματα στον χώρο τίποτα άλλο».
Επιστρέφοντας στην «Ορέστεια», ο Γιάννης Κόκκος μίλησε για το μεγάλο μάθημα που έχει να μας δώσει το ίδιο το έργο («την αναζήτηση της ελευθερίας μέσα από μία αντιφατική, συνεχή δικαιοδοσία») αλλά και «για το πέρασμα από έναν κόσμο σκότους και βίας σ’ ένα σύμπαν όπου αχνοφέγγει ένα φως». Οσο για τα πιο τεχνικά χαρακτηριστικά της παράστασης, έγινε προσπάθεια έτσι ώστε η διάρκεια της να μην ξεπεράσει κατά πολύ τις τρεις ώρες (3.15′, για την ακρίβεια). Επίσης δεν θα υπάρχει διάλειμμα «τα διαλείμματα διαλύουν τα συναισθήματα», τόνισε ο Γιάννης Κόκκος και ήταν η πρώτη φορά που τον ακούσαμε να μιλάει κοφτά και αυστηρά.
Τρεις γενιές
Οι ευχαριστίες προς τον παρόντα Νίκο Κούρκουλο για τη δυνατότητα που τους έδωσε να συνεργαστούν με τον Γιάννη Κόκκο, ήταν ο κοινός άξονας των όσων ειπώθηκαν από τους πρωταγωνιστές της «Ορέστειας». Η Λυδία Κονιόρδου μίλησε συγκινημένη για την σπάνια ευκαιρία να συναντιούνται σε μία παράσταση τρεις γενιές ηθοποιών, η Αμαλία Μουτούση δήλωσε ήρεμη («αν και πλησιάζουμε στην πρεμιέρα, αισθάνομαι γαλήνη κι αυτό οφείλεται στον Γιάννη Κόκκο»), ενώ η Ολια Λαζαρίδου, η οποία πηγαίνει για πρώτη φορά στην Επίδαυρο, ευχαρίστησε για την ευκαιρία που της δίνεται «να ψάξει». Ο Νίκος Κουρής, στο ίδιο κλίμα, είπε ότι «μόνο η ευκαιρία είναι μία μεγάλη υπόθεση». Σε άλλους ρόλους, θα εμφανιστούν ο Δημήτρης Καραβιώτης, ο Χρήστος Στέργιογλου, ο Κώστας Τριανταφυλλόπουλος, η Μαρία Ναυπλιώτου, η Οδέττη Ιωάννου, ο Γιώργος Ψυχογιός και ο Αριστοτέλης Αποσκίτης. Η μετάφραση είναι του Δημήτρη Δημητριάδη, τα κοστούμια της Λιλής Κεντάκα, η μουσική του Γιώργου Απέργη, η μουσική διδασκαλία της Μελίνας Παιονίδου και οι φωτισμοί του Πατρίς Τροτιέ. Δ. Ρηγ.