Η Κίνα ετοιμάζεται να γιορτάσει την κινέζικη πρωτοχρονιά – που παραδοσιακά αποτελεί αφορμή για οικογενειακές συγκεντρώσεις, ξεκούραση και σημαντικά έξοδα για τα νοικοκυριά. Πλησιάζοντας στο Έτος του Σκύλου, οι επιχειρήσεις που επιθυμούν να δραστηριοποιηθούν στη δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου, πρέπει να γνωρίζουν μια νέα τάση που αναδύεται μεταξύ των 1,39 δισεκατομμυρίων κατοίκων της: γίνονται πιο ευαίσθητοι σε περιβαλλοντικά θέματα και ζητήματα που συνδέονται με την κλιματική αλλαγή και είναι ανοιχτοί σε νέους τρόπους αντιμετώπισής της.
Οι δεκαετίες έντονης ανάπτυξης, κατά τις οποίες τεράστια τμήματα του πληθυσμού ξέφυγαν από τη φτώχεια, έχουν οδηγήσει την πιο πολυπληθή χώρα του κόσμου να παράγει το μεγαλύτερο ποσοστό αερίων του θερμοκηπίου παγκοσμίως. Ειδήσεις σχετικά με τη ρύπανση από τις βαριές βιομηχανίες της Κίνας και εικόνες των μεγαλουπόλεών τις μέσα στο καυσαέριο βρίσκονται στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος σε τακτά χρονικά διαστήματα.
Έτσι, κάποιοι ενδέχεται να αμφισβητήσουν το γεγονός ότι οι Κινέζοι καταναλωτές έχουν αναπτύξει «πράσινη συνείδηση».
Ωστόσο, υπάρχουν ενδείξεις ότι η μεγάλη ενασχόληση με τα περιβαλλοντικά προβλήματα της Κίνας έχει οδηγήσει τους Κινέζους καταναλωτές να εστιάζουν όχι μόνο στη χρηστικότητα και την τιμή των προϊόντων και των υπηρεσιών που τους ενδιαφέρουν αλλά και να εξετάζουν τις περιβαλλοντικές τους επιπτώσεις.
Οι επιχειρήσεις είτε πρόκειται για βρετανικές εταιρείες βρεφικών ρούχων, για γερμανικές εταιρείες κατασκευής αυτοκινήτων, αλυσίδες αμερικανικών εστιατορίων, γαλλικές εταιρείες αθλητικών ρούχων, παραγωγούς κρασιού από την Αυστραλία είτε Κινέζικες εταιρείες πώλησης συσκευών, τροφίμων ή ξενοδοχείων εντός της Κίνας, θα πρέπει να λάβουν υπόψη αυτή τη μεταβολή στον τρόπο σκέψης των Κινέζων καταναλωτών.
Για παράδειγμα, μια έρευνα που διενήργησε η εταιρεία Ipsos τον περασμένο Νοέμβριο έδειξε ότι οι περισσότεροι ερωτώμενοι από την Κίνα ανησυχούν για την κλιματική αλλαγή στη χώρα τους: το 24% τη χαρακτήρισε ως μία από τις τρεις βασικές του ανησυχίες. Το αντίστοιχο ποσοστό στον Καναδά έφτασε το 20% και ήταν το δεύτερο υψηλότερο από τις 26 χώρες που ερωτήθηκαν. Ο παγκόσμιος μέσος όρος ήταν μόλις 9%. Συνολικά, οι Κινέζοι ερωτώμενοι φοβούνται περισσότερο για ό,τι απειλεί το περιβάλλον τους, με το 43% να κατατάσσει τις περιβαλλοντικές απειλές σε έναν από τους τρεις μεγαλύτερους φόβους του.
Ταυτόχρονα, η ταχέως αναπτυσσόμενη μεσαία τάξη της Κίνας γίνεται ολοένα και πιο απαιτητική σχετικά με την υγεία και την ποιότητα ζωής της. Πολλοί Κινέζοι είναι, επίσης, ιδιαίτερα εξοικειωμένοι με την τεχνολογία, τους αρέσει η περιπέτεια και η προθυμία τους να δοκιμάσουν νέα προϊόντα και υπηρεσίες υποστηρίζεται από έναν καινοτόμο ιδιωτικό τομέα προσαρμοσμένο στις προτιμήσεις και τις ανάγκες τους.
Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η «έκρηξη» που γνωρίζει η ιδέα της μίσθωσης ποδηλάτων η οποία έχει σαρώσει τη χώρα τους τελευταίους 18 μήνες περίπου. Στις γωνιές των δρόμων και στις εξόδους του μετρό σε πολλές Κινέζικες πόλεις σήμερα, οι κάτοικοι μπορούν τώρα να χρησιμοποιήσουν τα κινητά τους τηλέφωνα για να σαρώσουν και να ξεκλειδώσουν τα προς ενοικίαση ποδήλατα για να ολοκληρώσουν την ημερήσια μετακίνησή τους ή για να πάνε στο σούπερ μάρκετ.
Ενώ κάποιοι μπορεί να διαμαρτύρονται για το χάος που δημιουργείται από τα διασκορπισμένα ποδήλατα, η ευκολία και το χαμηλό κόστος αυτών των προγραμμάτων έχει πείσει εκατομμύρια Κινέζους να θυμηθούν την αγάπη τους για έναν τρόπο μεταφοράς που είναι επωφελής για την υγεία, οικονομικός και φιλικός προς το περιβάλλον.
Σύμφωνα με την εταιρεία Mobike, μια νεοφυή επιχείρηση ενοικίασης ποδηλάτων, στην οποία έχουν επενδύσει η Κινεζική εταιρεία Tencent και η Sequoia Capital από τη Silicon Valley, τα 100 εκατομμύρια πελατών της έχουν υπερδιπλασιάσει τη χρήση ποδηλάτων μέσα σε ένα χρόνο, ενώ έχουν μειώσει στο μισό τις μετακινήσεις τους με το αυτοκίνητο.
Η Mobike, η οποία πραγματοποίησε έρευνα σε 100.000 πελάτες της εκτιμά ότι τη χρονιά που ακολούθησε το λανσάρισμα της ιδέας της το 2015, οι ποδηλάτες της μείωσαν συνολικά τις εκπομπές άνθρακα κατά 540.000 τόνους. Αυτό ισοδυναμεί με απόσυρση 170.000 αυτοκινήτων από το δρόμο για ένα έτος.
Για όσους εξακολουθούν να προτιμούν να οδηγούν αυτοκίνητο, η Κίνα γίνεται επίσης «δοκιμαστικός σωλήνας» για το μοντέλο «διαμοιρασμού αυτοκινήτων» (car sharing). Η συμβουλευτική εταιρεία Roland Berger, με έδρα το Μόναχο, προβλέπει ότι ο στόλος αυτοκινήτων “car sharing” στην Κίνας θα αυξάνεται κατά 45% ετησίως μέχρι το 2025, εν μέρει χάρη στις κυβερνητικές προσπάθειες που αποσκοπούν στην καταπολέμηση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης. Η δημοτικότητα των εφαρμογών, όπως η Didi Chuxing, μειώνει περαιτέρω την ανάγκη αγοράς αυτοκινήτων.
Η αγορά ηλεκτρικών οχημάτων στην Κίνα εξελίσσεται επίσης. Το 2016, στη χώρα καταγράφηκαν 257.000 ηλεκτρικά αυτοκίνητα με μπαταρία, αντιπροσωπεύοντας το 55% του συνολικού παγκόσμιου στόλου. Το νούμερο αυτό είναι τρεις φορές μεγαλύτερο από το αντίστοιχο στις Ηνωμένες Πολιτείες. Υπάρχει βέβαια κάποια συζήτηση σχετικά με τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις των ηλεκτρικών οχημάτων όπως για παράδειγμα για το πώς θα διαχειριστούμε τα απόβλητα από τις παλιές μπαταρίες και γίνεται δουλειά για να βρεθούν οι απαραίτητες λύσεις.
Προς το παρόν, οι καταναλωτές επωφελούνται από τις προσπάθειες της Κίνας να χτίσουν έναν παγκοσμίου κλάσης κλάδο ηλεκτρικών οχημάτων και η γενναιόδωρη υποστήριξη από την Κινεζική κυβέρνηση ενισχύει περαιτέρω τη συγκεκριμένη αγορά.
Τα υφιστάμενα φορολογικά κίνητρα σχετικά με τα ηλεκτρικά οχήματα μόλις παρατάθηκαν για άλλα τρία χρόνια, μέχρι το 2020.Επιπλέον, η Κίνα δήλωσε ότι εξετάζει μια μελλοντική απαγόρευση των αυτοκινήτων που κινούνται με ορυκτά καύσιμα επαναλαμβάνοντας παρόμοιες ανακοινώσεις των κυβερνήσεων της Γαλλίας και του Ηνωμένου Βασιλείου.
Οι «πράσινες ιδέες» ενσωματώνονται επίσης στην Κινέζικη καθημερινότητα. Τον Αύγουστο του 2016, η «πανταχού παρούσα» εφαρμογή πληρωμών μέσω κινητών τηλεφώνων AliPay εισήγαγε το Ant Forest, μια μίνι εφαρμογή που επιτρέπει στους χρήστες να «εξαργυρώνουν» δραστηριότητες όπως το περπάτημα και να πληρώνουν διαδικτυακά τους λογαριασμούς τους σε σημεία «πράσινης ενέργειας». Οι χρήστες που συγκεντρώνουν αρκετούς πόντους μπορούν να τους ανταλλάξουν με τη φύτευση ενός δένδρου σε έρημες περιοχές όπως η Εσωτερική Μογγολία.
Η εταιρεία Ant Financial, η οποία πραγματοποίησε ένα πείραμα σε συνεργασία με το Περιβαλλοντικό Πρόγραμμα του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, ανέφερε ότι 200 εκατομμύρια χρήστες έλαβαν μέρος τους έξι μήνες που ακολούθησαν το λανσάρισμα της εφαρμογής, με την αλλαγή στη συμπεριφορά τους να έχει οδηγήσει σε 150.000 λιγότερους τόνους εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα και στη φύτευση 1 εκατομμυρίου δένδρων.
Όλα αυτά μπορεί να φαίνονται μικρά βήματα σε σχέση με τις περιβαλλοντικές προκλήσεις που αντιμετωπίζει σήμερα ο κόσμος. Ωστόσο, σε συνδυασμό με τις αποφασιστικές προσπάθειες της Κινεζικής κυβέρνησης για τον περιορισμό της κατανάλωσης ενέργειας, τη μείωση των εκπομπών και την τόνωση της παραγωγής ανανεώσιμης ενέργειας, οι εξελίξεις αυτές έχουν παγκόσμιο αντίκτυπο – και ιδιαίτερη σημασία για όσους θέλουν να δραστηριοποιούνται στην Κίνα από το Έτος του Σκύλου και έπειτα.
* Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος της HSBC China