Προκαλεί εντύπωση το πάθος διαφόρων αρθρογράφων και σχολιαστών, αυτόκλητων υπερασπιστών ή κατακριτών της Εκκλησίας της Ελλάδος, ιεραρχών, ακόμη και του ίδιου του Αρχιεπισκόπου Αθηνών σε σχέση με το Σκοπιανό, τη διεξαγωγή συλλαλητηρίων και τη συμμετοχή ή μη σε αυτά κληρικών και λαϊκών μελών της Εκκλησίας. Από τη μια μεριά κόπτονται για την υπεράσπιση της εκκλησιαστικότητας και από την άλλη ωρύονται για την εκκοσμίκευση της Εκκλησίας, χωρίς ωστόσο οι ίδιοι να διέπονται από πραγματικά αγνά αισθήματα για την Εκκλησία, καθώς δεν φαίνεται να είναι ενεργά μέλη της Εκκλησίας, όπως τουλάχιστον προκύπτει από τις τοποθετήσεις και κυρίως την άγνοιά τους σε ζητήματα εκκλησιαστικά.
Η Εκκλησία της Ελλάδος δεν είναι η πρώτη φορά που αρθρώνει υπεύθυνο λόγο για το συγκεκριμένο ζήτημα, αφού τόσο αυτή όσο και κάθε άλλη ορθόδοξη Εκκλησία έχουν αντιμετωπίσει και έχουν τοποθετηθεί αρνητικά απέναντι στη σχισματική Εκκλησία της ΠΓΔΜ, που από δεκαετίες αυτοαποκαλείται «Μακεδονική Ορθόδοξη Εκκλησία-Αρχιεπισκοπή Αχρίδας», ενώ ο προκαθήμενός της «Αρχιεπίσκοπος Αχρίδας και Μακεδονίας». Συνοπτικά, από το 1922 οι εκκλησιαστικές αυτές ζυμώσεις σχηματοποιούνταν στα εδάφη της ΠΓΔΜ και της «Παλαιάς Σερβίας» θέτοντας τις βάσεις μελλοντικών διοικητικών προβλημάτων μεταξύ των περιοχών αυτών. Πράγματι, έπειτα από μακροχρόνιες και συντονισμένες αντικανονικές δράσεις, το 1967 η «Μακεδονική Εκκλησία» αυτοανακηρύχθηκε αυτοκέφαλη. Αμέσως σχεδόν μετά η αρμόδια Σύνοδος της Σερβικής Εκκλησίας κήρυξε σχισματική μόνο την ηγεσία της «Μακεδονικής Εκκλησίας». Εως σήμερα καμία ορθόδοξη Εκκλησία δεν έχει αναγνωρίσει την αυτοκεφαλία της σκοπιανής Εκκλησίας, ενώ οι ίδιοι δεν προσπαθούν να ενταχθούν υπό τη σκέπη του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως που προβάλλει την κανονική και αρμόδια συνεννόηση με το Πατριαρχείο Σερβίας.
Στην πράξη, το μόνο που καταφέρνουν είναι να προκαλούν ανούσιες –αλλά ενεργοβόρες τριβές– στις ορθόδοξες Εκκλησίες, οι οποίες έχουν να αντιμετωπίσουν πολύ σοβαρά προβλήματα τόσο στη Μ. Ανατολή όσο και αλλού, αντί να ασχολούνται με μικροπολιτικές που μοναδικό σκοπό έχουν τη νομή εξουσίας. Επιπλέον, δεν πρέπει να διαφεύγει την προσοχή το γεγονός ότι η κρατική εξουσία του Τίτο γέννησε το θέμα, αλλά η προσπάθεια της «Μακεδονικής Εκκλησίας» προκάλεσε και ολοκλήρωσε την εθνογένεση των Σκοπιανών προσφέροντάς τους γλώσσα, βίωμα και συνεκτικό όραμα. Σε αυτό το πλαίσιο η Εκκλησία της Ελλάδος έχει και οφείλει να καταθέσει την πικρή εμπειρία της σε σχέση με το ζήτημα, πάντοτε με σκοπό την προφύλαξη των πιστών και της πατρίδας. Οι σαφέστατα θεσμικά εκπεφρασμένες αλυτρωτικές βλέψεις των Σκοπιανών είναι πιθανό να αποτελέσουν θρυαλλίδα για την αναζωπύρωση και άλλων πολύ πιο επικίνδυνων εστιών εντός και πέριξ των ελληνικών συνόρων. Επομένως, η Εκκλησία της Ελλάδος δεν μπορεί να παραμείνει άλαλη και, συγχρόνως, δεν πρέπει να είναι λαλίστατη ενώπιον τέτοιων πολυεπίπεδων σοβαρών εξελίξεων.
* Ο κ. Μ. Μαριόρας είναι επίκουρος καθηγητής Ιστορίας Θρησκευμάτων στο ΕΚΠΑ.