Εκατόν ογδόντα εναλλαγές προσώπων στους θώκους του υπουργού, του αναπληρωτή υπουργού και του υφυπουργού. Τουλάχιστον 17 τροποποιήσεις ονομασίας –οι περισσότερες σε ελληνικό υπουργείο–, ολοσχερείς καταργήσεις και επανιδρύσεις, και συνεχείς προσθαφαιρέσεις αρμοδιοτήτων. Το λεύκωμα «Ενας Αιώνας Υγείας» περιγράφει μέσα από εικόνες και κείμενα τα 100 χρόνια διαδρομής του υπουργείου Υγείας: Aπό το 1917 όταν δημιουργήθηκε το «υπουργείο Περιθάλψεως» με κύριο αντικείμενο την ανθρωπιστική διαχείριση προσφύγων, έως και σήμερα οπότε εν μέσω παρατεταμένης οικονομικής κρίσης και με περιορισμένους πόρους καλείται να καλύψει τις ανάγκες υγείας του πληθυσμού.
Ξεφυλλίζοντας τις σελίδες του, o αναγνώστης θα δει μεταξύ άλλων νοσοκομεία προσφύγων, φυλλάδια του 1939 με συστάσεις και οδηγίες για την προφύλαξη από έντομα –ξεχωρίζει η προτροπή «ΠΟΛΕΜΟ ΣΤΙΣ ΜΥΙΓΕΣ!!»–, στιγμιότυπα από μεταπολεμικά προγράμματα ομαδικής ακτινογραφήσεως για τον εντοπισμό κρουσμάτων φυματίωσης, Υγειονομικά Κέντρα του μεσοπολέμου και προσωπικότητες που βρέθηκαν στο τιμόνι του υπουργείου ή διετέλεσαν σε επιτελικές θέσεις. Ο συγγραφέας Νίκος Καζαντζάκης ήταν γενικός διευθυντής στο υπουργείο Περιθάλψεως, τα πρώτα χρόνια λειτουργίας του. Ο ποιητής Κώστας Καρυωτάκης είχε εργαστεί το 1923 ως προϊστάμενος του Β΄ Γραφείου εποπτείας εγκαταστάσεως προσφύγων και το 1924 ως γραμματέας του Ιατροσυνεδρίου (Ανώτατο Υγειονομικό Συμβούλιο). Ο Ελευθέριος Βενιζέλος ήταν ο μόνος εν ενεργεία πρωθυπουργός που κατείχε ταυτόχρονα τη θέση υπουργού Υγείας το διάστημα από 17/6/1929 έως 22/12/1930. Η Λίνα Τσαλδάρη, η πρώτη γυναίκα που έγινε μέλος ελληνικής κυβέρνησης ανέλαβε το υπουργείο Κοινωνικής Πρόνοιας (έκφανση του υπουργείου Υγείας) την περίοδο 29/2/1956 έως 4/3/1958. Ο Σπυρίδων Δοξιάδης, ο μακροβιότερος έως και σήμερα υπουργός –με θητεία 48 μηνών– και ο πρώτος εμπνευστής ενός Eθνικού Συστήματος Υγείας. Ο Παρασκευάς Αυγερινός και ο Γεώργιος Γεννηματάς, οι «πατέρες» του ΕΣΥ.
113 κυβερνήσεις
Στο υπουργείο Υγείας θήτευσαν συνολικά 115 υπουργοί, 7 αναπληρωτές υπουργοί και 58 υφυπουργοί. Αριθμός υπονομευτικός για την υλοποίηση μακρόπνοης πολιτικής, αλλά μάλλον δικαιολογημένος από την πολυτάραχη ιστορία της χώρας. Οπως άλλωστε αναφέρεται στο λεύκωμα, την ίδια περίοδο «διαχειρίστηκαν την εξουσία 113 κυβερνήσεις, δημοκρατικά εκλεγμένες, οικουμενικές, μεταβατικές, υπηρεσιακές, de facto, κατοχικές και δικτατορικές».
Το λεύκωμα παρουσιάστηκε χθες σε εκδήλωση για τα 100 χρόνια του υπουργείου Υγείας, στην οποία έλαμψαν διά της απουσίας τους προσκεκλημένοι πρώην υπουργοί. Το γεγονός σχολίασε στην ομιλία του ο νυν υπουργός Ανδρέας Ξανθός εστιάζοντας ειδικά στη στάση της Δημοκρατικής Συμπαράταξης. Οπως είπε, «ζητήσαμε από τον Παρασκευά Αυγερινό που ως υπουργός εισηγήθηκε τον νόμο για την ίδρυση του ΕΣΥ να είναι ομιλητής. Δυστυχώς, με μία ακατανόητη πολιτική απόφαση της Δημοκρατικής Συμπαράταξης, αποτράπηκε και η παρέμβαση του κ. Αυγερινού και η παρουσία των άλλων προσκεκλημένων στελεχών αυτού του πολιτικού φορέα. Η αναιτιολόγητη αποχή από μία εκδήλωση ιστορικής και θεσμικής μνήμης υπονομεύει κάθε προσπάθεια αναζήτησης συναινέσεων στον πολύ ζωτικό για την κοινωνία χώρο της Υγείας». Στον αντίποδα, το «παρών» έδωσαν –λίγοι– πρώην υπουργοί της Ν.Δ., ενώ ο Δημήτρης Αβραμόπουλος έστειλε χαιρετισμό.