Το ζήτημα της ονομασίας της ΠΓΔΜ έχει πλέον αποκτήσει ιδιαίτερη σημασία στην κοινή γνώμη. Στην πρόσφατη έρευνα της Μονάδας Ερευνών Κοινής Γνώμης του ΠΑΜΑΚ και του Ελληνικού Ιδρύματος Ευρωπαϊκής και Εξωτερικής πολιτικής (ΕΛΙΑΜΕΠ) που πραγματοποιήθηκε 23-25 Ιανουαρίου 2018 πάνω από έξι στους δέκα ερωτωμένους θεωρούν το θέμα ως πολύ σημαντικό. Σε ό,τι αφορά το περιεχόμενο του ονόματος περίπου επτά στους δέκα απορρίπτουν οποιαδήποτε αναφορά στον όρο «Μακεδονία».
Συγκριτικά με το πρόσφατο παρελθόν, όταν το θέμα δεν απασχολούσε την πολιτική ατζέντα, παρατηρούμε σημαντική αύξηση της «αδιαλλαξίας». Το 2016 το ποσοστό όσων δεν αποδέχονταν καμία αναφορά στον όρο «Μακεδονία» ήταν 57%. Το 38% δεχόταν τότε μία συμβιβαστική λύση με σύνθετη ονομασία. Η διαφορά είναι σημαντική. Φαίνεται πως όταν το ζήτημα επανέρχεται εμφατικά στον δημόσιο διάλογο, η κοινή γνώμη υιοθετεί μια περισσότερο άκαμπτη στάση.
Παρατηρούνται, πάντως, σημαντικές διαφορές μεταξύ του πληθυσμού. Αναμενόμενα, η Βόρεια Ελλάδα είναι η περιοχή με το υψηλότερο ποσοστό όσων δηλώνουν πως δεν επιθυμούν καμιά αναφορά στο όνομα «Μακεδονία» (77%), ενώ η Αττική καταγράφει το μικρότερο ποσοστό (64,5%) αδιαλλαξίας και το υψηλότερο ποσοστό υπέρ της σύνθετης ονομασίας (27%).
Είναι ενδιαφέρον να επισημανθεί, πως το Σκοπιανό ενεργοποιεί τον άξονα Αριστερά – Δεξιά. Η σύνθετη ονομασία συνιστά οριακή πλειοψηφία μεταξύ όσων δηλώνουν αριστεροί και διαιρεί σχεδόν στα δύο τους κεντροαριστερούς. Αντίθετα, η απόρριψη της χρήσης του ονόματος «Μακεδονία» συνιστά τη συντριπτική πλειοψηφία (80-85%) όσων τοποθετούνται στα δεξιά του πολιτικού άξονα. Πάντως, τόσο μεταξύ των ψηφοφόρων του ΣΥΡΙΖΑ όσο και της Ν.Δ., η αδιάλλακτη θέση αποτελεί την πλειοψηφία. Εντούτοις, το ποσοστό μεταξύ των ψηφοφόρων του ΣΥΡΙΖΑ κινείται στο 64% (31% υπέρ της σύνθετης), ενώ μεταξύ των ψηφοφόρων της Ν.Δ. στο 81% (15% υπέρ της σύνθετης).
Σε γενικές γραμμές, η πλειοψηφία εκτιμά αρνητικά τη στάση των εμπλεκόμενων πολιτικών προσώπων στο συγκεκριμένο ζήτημα. Ο υπουργός Εξωτερικών διατηρεί το καλύτερο ισοζύγιο θετικών/αρνητικών απόψεων ανάμεσα στα πολιτικά πρόσωπα.
Ο πρωθυπουργός παρουσιάζει, ελαφρώς, καλύτερη εικόνα από τον αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Αυτό οφείλεται στη διαφορά της αξιολόγησης των δύο προσώπων ανάμεσα σε όσους προκρίνουν μια διαφορετική λύση. Πιο συγκεκριμένα, όσοι αποδέχονται μια σύνθετη ονομασία, κρίνουν πως η στάση του πρωθυπουργού κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση σε ποσοστό 52%, ενώ προς τη λάθος σε ποσοστό 26,5%. Αντίστροφα, όσοι απορρίπτουν οποιαδήποτε αναφορά στον όρο «Μακεδονία» κρίνουν τη στάση του πρωθυπουργού θετικά σε ποσοστό μόλις 18%, ενώ αρνητικά σε ποσοστό 67%. Η στάση του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης αποτιμάται αρνητικά, τόσο από όσους αποδέχονται μια σύνθετη ονομασία (θετικές: 20,5%, αρνητικές: 53,5%) όσο και από όσους απορρίπτουν οποιαδήποτε αναφορά (θετικές: 22%, αρνητικές: 56,5%).
Τα συλλαλητήρια
Πάνω από 25 χρόνια μετά τα συλλαλητήρια του 1992, σήμερα η συμβολή τους αποτιμάται με σκεπτικισμό από την πλειοψηφία, η οποία θεωρεί πως είτε δεν βοήθησαν (42,5%) είτε δεν είχαν καμία επίδραση στην προσπάθεια επίλυσης του ζητήματος (16,5%). Μόνο το 32% των ερωτωμένων πιστεύει πως συνέβαλαν θετικά. Είναι πιθανόν μια μελλοντική έρευνα σε μερικά χρόνια να καταλήξει σε ανάλογα συμπεράσματα και για το σημερινό συλλαλητήριο. Αλλά αυτό είναι μια άλλη συζήτηση προορισμένη, ως συνήθως σε αυτή τη χώρα, για τους ιστορικούς του μέλλοντος.
* Ο κ. Νίκος Μαραντζίδης είναι καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας και ο κ. Γιώργος Σιάκας είναι διευθυντής ερευνών της Μονάδας Ερευνών Κοινής Γνώμης και Αγοράς του Ερευνητικού Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου του Πανεπιστημίου Μακεδονίας.