Μυστικά και… ψέματα για χρέη στα ειρηνοδικεία

Μυστικά και… ψέματα για χρέη στα ειρηνοδικεία

5' 43" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

«Και τι γάμος ήταν αυτός που κάνατε;» ρωτάει γεμάτη απορία η ειρηνοδίκης την αιτούσα για ένταξη στον νόμο Κατσέλη. «Θρησκευτικός, φυσικά, κυρία πρόεδρε», λέει εκείνη, χωρίς βέβαια να απαντάει στο πραγματικό ερώτημα. Η σκηνή δεν προέρχεται από κάποια σατιρική σειρά, αλλά από συνεδρίαση σε ειρηνοδικείο της Κρήτης. Είναι δε ενδεικτική των αρετών που καλούνται να έχουν οι ειρηνοδίκες: υπομονή δασκάλου, επιμονή ντετέκτιβ, χιούμορ χρονικογράφου και διεισδυτικότητα ψυχολόγου.

«Στην Κρήτη οι γάμοι με 1.000 και 2.000 καλεσμένους ήταν κανόνας ανεξάρτητα από την οικονομική επιφάνεια των μελλονύμφων», περιγράφει η δικαστικός στην «Κ». Δεδομένης της ευκολίας με την οποία προ κρίσης εγκρίνονταν τα δάνεια από τις τράπεζες, οι «ευτυχείς» γονείς κατόρθωναν να παντρέψουν με δόξα και τιμή όχι ένα, αλλά όλα τους τα παιδιά, για να διασώσουν και τις εύθραυστες ισορροπίες εντός της οικογένειας.

Σε μεγάλο ποσοστό οι ηλικιωμένοι σήμερα οφειλέτες περιέπεσαν στην τωρινή, δεινή οικονομική κατάσταση στην προσπάθειά τους να προσφέρουν τα μέγιστα στα παιδιά τους – υπερεκτιμώντας συχνά τις δυνατότητές τους. «Ο γάμος αποτελεί και στην πρωτεύουσα έναν από τους συχνότερους λόγους λήψης καταναλωτικού δανείου», βεβαιώνει στην «Κ» ειρηνοδίκης που δικάζει στην Αττική. Σε συνεδρίαση του Ειρηνοδικείου Πάτρας, προ ημερών, η εν λόγω απάντηση δόθηκε τρεις φορές, γεννώντας ερωτήματα για την ορθότητά της στο ακροατήριο. Οι Πατρινοί γονείς, σε μεγάλο ποσοστό υπάλληλοι, ξόδευαν το εφάπαξ τους (συχνά και τα δύο εφάπαξ) στην αποκατάσταση των παιδιών τους, αντί να αποπληρώσουν το δάνειό τους, όπως αναφέρουν χωρίς περιστροφές κατά την εξέταση του αιτήματός τους. «Δεν είμαι σίγουρη αν αυτή η νοοτροπία έχει εκλείψει», σχολιάζει η ειρηνοδίκης της Κρήτης, «εσχάτως εξέτασα αίτημα νεαρής μητέρας που ισχυριζόταν ότι έλαβε δάνειο 30.000 για να γεννήσει και να προικίσει το μωρό της». Υπερβολές ή προφάσεις εν αμαρτίαις; Μόνον ο παντεπόπτης Κύριος θα μπορούσε να γνωρίζει…

Σε συχνότητα ακολουθούν τα δάνεια για σπουδές, κάτι που ως επί το πλείστον αντιμετωπίζεται με μεγαλύτερη επιείκεια από το δικαστήριο. Εκείνοι που χρωστάνε εξαιτίας ενός πολυτελούς γάμου παρηγοριούνται ενδεχομένως σήμερα ταχταρίζοντας τα εγγόνια τους, οι γονείς όμως που ζήτησαν πίστωση από την τράπεζα για να καμαρώσουν τα παιδιά τους γιατρούς ή δικηγόρους, βιώνουν πολλάκις μεγάλη ματαίωση.

«Τους ρωτώ αν μπορούν να ζητήσουν οικονομική βοήθεια από τα παιδιά τους, εφόσον εκείνα πλέον σταδιοδρομούν ως επαγγελματίες», εξιστορεί ο ειρηνοδίκης, «τότε αντικρίζω απέναντί μου κατεβασμένα κεφάλια και απλανή βλέμματα, καθώς τα παιδιά είναι πολύ συχνά άνεργα και ως εκ τούτου εκείνα είναι που χρήζουν οικονομικής στήριξης».

Την εν λόγω οικονομική αλληλεξάρτηση επικαλούνται συχνά ψευδώς και τα παιδιά. «Ερχεται ζευγάρι, στο οποίο δηλώνουν και οι δύο άνεργοι επί σειράν ετών, αλλά γεννούν παιδιά, ανακαινίζουν το σπίτι τους, ταξιδεύουν», διηγείται ο ίδιος, «ως μοναδική πηγή εισοδήματος παρουσιάζουν τους γονείς τους». Δεδομένων, όμως, των περικοπών στις συντάξεις, οι δικαστικοί είναι καχύποπτοι. «Ζητώ το εκκαθαριστικό των παππούδων και συχνά οι υποψίες μου επιβεβαιώνονται, καθώς με σύνταξη 700 ευρώ δεν είναι ρεαλιστικό να μεγαλώνουν μέχρι και τα εγγόνια τους». Τα «κρυφά» εισοδήματα που απορρέουν από μαύρη εργασία, αποτελούν δυσεπίλυτο γρίφο για τους ειρηνοδίκες.

Η εξέταση των χιλιάδων αιτήσεων συνεπάγεται μια «βουτιά» στα άδυτα της ελληνικής οικογένειας με τα ανείπωτα μυστικά και τις μεγάλες προσδοκίες. Ετσι, μια αδελφή αναγκάστηκε να «καρφώσει» τον αδελφό της για χρέος ύψους 4.000 ευρώ σε εταιρεία κινητής τηλεφωνίας, εξαιτίας των καθημερινών «ροζ» συνομιλιών του.

Υπογραφές στα… τυφλά

Οι αποκαλύψεις είναι ακόμα πιο πικάντικες από συζύγους που υπήρξαν εγγυήτριες σε δάνεια των ανδρών τους. «Εδωσε παράσταση μια κυρία, την οποία ο σύζυγος είχε εγκαταλείψει για μια πολύ νεότερη γυναίκα», περιγράφει μία εκ των δικαστικών, «όπως, όμως, δήλωσε, υπάρχει Θεός εξ ου και τελικά ο άτακτος σύζυγος άφησε τον κόσμο τούτο». Σύμφωνα με τους ειρηνοδίκες, το εν λόγω σχήμα τείνει να γίνει κλασικό.

«Ο σύζυγος είναι έμπορος, δεν έχει τίποτα στο όνομά του, αντιθέτως έχει ακίνητη περιουσία η γυναίκα του, με την υπογραφή της οποίας, άλλωστε, δανείζεται εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ», περιγράφουν. «Βλέποντας το αδιέξοδο, βαράει “κανόνι” συχνά εγκαταλείποντας τη σύζυγο με κάποιο ανήλικο τέκνο, ενώ εκείνος έχει ήδη προετοιμάσει τη διάδοχη κατάσταση». Δεκάδες, επομένως, σύζυγοι εμπόρων μαθαίνουν τι έχουν υπογράψει ενώπιον του ειρηνοδίκη. «Οι περισσότερες ήταν νοικοκυρές ή εργάζονταν σε άσχετους κλάδους – είχαν δε τυφλή εμπιστοσύνη στο έτερον ήμισυ».

Αυξάνονται οι απορριπτικές αποφάσεις

«Από τις 35 υποθέσεις που είναι προς εξέταση ανά δικάσιμο, οι δέκα αφορούν δανεισμό άνω των 300.000 ευρώ», επισημαίνει ο ειρηνοδίκης Πειραιά, Ιάκωβος Απέργης, «η μεγάλη πλειονότητα αφορά καταναλωτικά δάνεια και προπάντων πιστωτικές κάρτες». Κατόπιν εξέτασης των εγγράφων, διασαφηνίζεται ότι η μειοψηφία ειδικά μεταξύ των νέων αιτήσεων εμπίπτει στις διατάξεις του νόμου Κατσέλη. Στον ν. 3869/2010 προσφεύγουν μαζικά έμποροι που θέλουν να κερδίσουν χρόνο και πολίτες που προσδοκούν ελάφρυνση των χρεών τους, χωρίς όμως να συγκεντρώνουν τα απαιτούμενα κριτήρια.

Για την καταχρηστικότητα ευθύνονται πολλοί, όπως καταναλωτικές οργανώσεις αμφιβόλου κύρους που ξεφυτρώνουν συνεχώς αλλά και λογιστικά γραφεία που ενθαρρύνουν τον κόσμο να μπει σε αυτή τη διαδικασία. Ο κ. Απέργης συστήνει στους ενδιαφερόμενους να απευθύνονται σε δικηγόρους που εμπιστεύονται και όχι σε «εξειδικευμένους», «οι οποίοι συχνά κάνουν τόσο πρόχειρα τη δουλειά, που δεν αλλάζουν ούτε καν το φύλο των αιτούντων στα δικόγραφα».

Συνεπώς, η απόδοση δικαιοσύνης διατηρεί τον εξαντλητικά αργό ρυθμό της, αφού τώρα εξετάζονται οι αιτήσεις που είχαν κατατεθεί πριν από τέσσερα και πέντε χρόνια. «Το 2010-11 ήταν τα χρόνια της αθωότητας, σχεδόν όλοι οι αιτούντες μπήκαν σε ρύθμιση, εν συνεχεία το ποσοστό “έπεσε” στο 75%-80%, ενώ σήμερα θετική απόφαση λαμβάνει μόνον το 30% των αιτούντων». Η συσσωρευμένη εμπειρία των δικαστικών, σε συνδυασμό με την αρτιότερη ενημέρωση που έχουν για το φορολογικό προφίλ των διαδίκων, μειώνει τα περιθώρια λάθους.

Διαφαίνεται, επομένως, ότι το ποσοστό θα πέσει στο 10%. Παρόμοια είναι η εικόνα στην Κρήτη, «όπου δημόσιοι υπάλληλοι, αγρότες, ιερείς ευελπιστούν σε μείωση της δόσης τους». Αντίθετα, στην Πάτρα, που δεν φημίζεται για τον τουρισμό ούτε για τις καλλιέργειές της, οι απορριπτικές αποφάσεις αποτελούν μόλις 30%.

Το «κούρεμα» του δανείου γίνεται συχνά αυτοσκοπός. «Ορισμένοι προτιμούν να φέρουν στον κόσμο ένα ακόμα παιδί, που θα αυξήσει τον οικογενειακό προϋπολογισμό, προκειμένου να έχουν μείωση της δόσης του δανείου», αναφέρει άλλος ειρηνοδίκης. Επιπλέον, πληθαίνουν οι εικονικοί χωρισμοί με αντάλλαγμα τη διάσωση και της δεύτερης κατοικίας. «Διακρίνουμε, όμως, τα… σκηνοθετικά τους λάθη», τονίζει ο ίδιος. «Εχω παρακολουθήσει αντιδικία συζύγων που είχαν ως συνηγόρους, δικηγόρους από το ίδιο δικηγορικό γραφείο», θυμάται, «άλλοτε βλέπω τους ορκισμένους εχθρούς να εορτάζουν τον Αγιο Βαλεντίνο “ποστάροντας” κοινές φωτογραφίες». Τέλος, σε αστικό μύθο έχει εξελιχθεί η γέννηση τέκνου γονέων που βρίσκονταν σε πενταετή διάσταση λόγω… του… νόμου Κατσέλη.

Τα προβλήματα υγείας

Οι ιστορίες ζωής που λέγονται στα ειρηνοδικεία συχνά κάνουν το στομάχι των ακροατών να γίνεται κόμπος. «Τα προβλήματα υγείας είναι εξίσου συχνά, αναδεικνύοντας τις παθογένειες του ΕΣΥ», παρατηρεί δικαστικός, «έχουν ξοδευτεί περιουσίες σε ιδιωτικές κλινικές και δημόσια νοσοκομεία, όπου τα φακελάκια βρίσκονται στην ημερήσια διάταξη». Η έδρα δείχνει εν προκειμένω ιδιαίτερη κατανόηση, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν λείπουν οι υπερβολές, όπως οι… αμυγδαλές ως λόγος μη αποπληρωμής δανείου. Οι δικαστικοί, πάντως, που εξετάζουν τις εν λόγω υποθέσεις επί επτά συναπτά έτη, συναινούν ότι οι αιτούντες που έχουν πραγματική ανάγκη είναι συνήθως οι λιγότερο παραστατικοί στις διηγήσεις τους…

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή