Αρχικά ακούσαμε τα καλά νέα. Οι εξαγωγές της χώρας το 2017 αυξήθηκαν κατά 13,2% σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά. Η κυβέρνηση και η τρόικα δικαιώθηκαν, ήταν η πρώτη, πρόχειρη σκέψη. Η μείωση του κόστους, μας έκανε εξαγωγική οικονομία; Μάλλον όχι, αφού μαζί με τις εξαγωγές αυξήθηκαν και οι εισαγωγές κατά 13,7%, άρα κάπως ανάλογη είναι η αύξηση του ελλείμματος του εμπορικού ισοζυγίου.
Παρ’ όλα αυτά υπάρχει αύξηση των εξαγωγών, άρα η πολιτική μνημονίων που εφαρμόζει πιστά η κυβέρνηση αποδίδει. Ούτε αυτό ισχύει. Η αλήθεια είναι κρυμμένη πιο βαθιά…
Στο σύνολο των εξαγωγών και των εισαγωγών περιλαμβάνονται τομείς που δεν αφορούν άμεσα την ελληνική οικονομία. Είναι οι εισαγωγές και εξαγωγές πετρελαίου και παραγώγων του, από ελάχιστες εταιρείες. Περιλαμβάνεται επίσης η αξία πλοίων που αγοράζουν ή πωλούν ναυτιλιακές εταιρείες. Αν αφαιρέσουμε την αξία πετρελαιοειδών και πλοίων, οι εισαγωγές το 2017 (35,3 δισ. ευρώ) αυξήθηκαν κατά 7,2% σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά, ενώ την τριετία 2015-2017 σημείωσαν αύξηση 13,4%. Την ίδια τριετία οι εξαγωγές χωρίς πετρελαιοειδή και πλοία αυξήθηκαν κατά 9,1%. Το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου την τριετία 2015-2017 μεγάλωσε κατά 19,5%, άρα επιδεινώθηκε.
Αυτό που παρέμεινε ακλόνητο είναι το παραγωγικό μοντέλο της χώρας που δεν άλλαξε, επειδή εκτός από «μεγάλα λόγια» απαιτούνται κι άλλα πράγματα…
Η ανάλυση των προϊόντων που διακινούνται από και προς την Ελλάδα είναι χαρακτηριστική. Από τις τρίτες χώρες, εκτός Ευρωπαϊκής Ενωσης, σχεδόν οι μισές εισαγωγές είναι πετρέλαιο όπως και οι μισές εξαγωγές προς την ίδια περιοχή. Στο εμπόριο με τις άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης, καταγράφεται η πραγματικότητα που θέλουμε να ξεχνούμε. Στην κατηγορία «τρόφιμα και ζώα ζωντανά», η Ελλάδα είναι ελλειμματική, δηλαδή εισάγει περισσότερα τρόφιμα από όσα εξάγει. Στα ποτά και τον καπνό, επίσης οι εισαγωγές ξεπερνούν τις εξαγωγές, όπως και στην κατηγορία «πρώτες ύλες μη εδώδιμες εκτός από καύσιμα».
Είμαστε καθαροί εξαγωγείς στην κατηγορία «ορυκτά καύσιμα, λιπαντικά», καθώς οι εξαγωγές είναι σχεδόν διπλάσιες από τις αντίστοιχες εξαγωγές. Το ίδιο συμβαίνει και στην κατηγορία «λάδια και λίπη ζωικής ή φυτικής προέλευσης» κυρίως εξαιτίας των εξαγωγών ελαιολάδου.
Το αντίθετο όμως καταγράφεται στις κατηγορίες που απαιτούν επενδύσεις και κάποια τεχνολογία όπως στα «χημικά προϊόντα», «βιομηχανικά προϊόντα», «μηχανήματα και υλικό μεταφορών», «διάφορα βιομηχανικά, ύλη». Σ’ αυτά, δηλαδή το μισό περίπου των συνολικών εξαγωγών, οι εισαγωγές είναι μεγαλύτερες.
Βέβαια τα έσοδα της χώρας από τις ξένες αγορές δεν είναι μόνον από εξαγωγή εμπορευμάτων. Υπάρχει ο τουρισμός. Αλλά ακόμα κι αν προσθέσουμε τον τουρισμό, το σύνολο των εσόδων της χώρας από το εξωτερικό είναι κάτω από το 25% του ΑΕΠ, ποσοστό χαμηλότερο από χώρες όπως η Πορτογαλία που έχουν μεγαλύτερη εξωστρέφεια.
Τα καλά νέα είναι ότι αντέξαμε. Συνεχίσαμε να εισάγουμε τρόφιμα κι άλλα προϊόντα ενώ η οικονομία βρισκόταν σε ύφεση. Επιβιώσαμε παραμένοντας χώρα που εισάγει πολλά προϊόντα, η αξία των οποίων είναι μεγαλύτερη από όσα «εισπράττουμε» πουλώντας δικά μας σε ξένες αγορές. Τα καταφέραμε χωρίς να θεραπεύσουμε την κύρια αιτία της υπερχρέωσης και της χρεοκοπίας. Παραμένουμε όπως ήμασταν.· απλώς φτωχότεροι.