Μία από τις πρώτες μετεκλογικές συγκρούσεις του Ντόναλντ Τραμπ με τα αμερικανικά ΜΜΕ σημειώθηκε την ημέρα της ορκωμοσίας του και αφορούσε στον υπολογισμό του πλήθους που παρακολούθησε την τελετή. Οι εφημερίδες συμφώνησαν ότι ο κόσμος δεν ξεπέρασε τις 600.000, ενώ ο Τραμπ υποστήριξε ότι συγκεντρώθηκαν πάνω από ένα εκατομμύριο άνθρωποι. Όπως τους υπολόγισε με το μάτι. Η μέτρηση του πλήθους σε ανοιχτούς χώρους έχει παραδοσιακά προκαλέσει διαφωνίες, γιατί «με το μάτι» ο καθένας μπορεί να βλέπει ό,τι θέλει και είναι πραγματικά δύσκολο να πει οποιοσδήποτε με σιγουριά πόσος ακριβώς ήταν ο κόσμος. Είναι όμως απόλυτα εφικτός ένας κατά προσέγγιση υπολογισμός, έτσι ώστε να μην προκύπτει απόκλιση μισού εκατομμυρίου, όπως στην περίπτωση της ορκωμοσίας του Τραμπ, ή και ακόμα μεγαλύτερη, όπως συνέβη πριν από μία εβδομάδα στο συλλαλητήριο της πλατείας Συντάγματος.
Η πιο γνωστή μέθοδος υπολογισμού του πλήθους πιστώνεται στον Χέρμπερτ Τζέικομπς, καθηγητή δημοσιογραφίας του Μπέρκλεϊ τη δεκαετία του ’60. Ο Τζέικομπς πέρασε πολλές μέρες παρατηρώντας από το παράθυρο του γραφείου του τις συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας των φοιτητών για τον πόλεμο του Βιετνάμ και, προσπαθώντας να τους μετρήσει, έκανε το εξής: απομόνωσε με τη βοήθεια κάποιων φυσικών ορίων ένα τετράγωνο και υπολόγισε τον κόσμο που αυτό εμπεριείχε (συνυπολογίζοντας τη μέση απόσταση των ανθρώπων μεταξύ τους). Έπειτα μέτρησε πόσα τέτοια τετράγωνα αποτελούσαν το εμβαδόν του χώρου που κάλυπταν οι διαδηλωτές.
Πλέον έχουμε και τη βοήθεια της τεχνολογίας (δορυφορικοί χάρτες, drones κ.λπ.) και, αν έχει πραγματικά σημασία, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε ακόμα και στοιχεία από την κίνηση στην πόλη (π.χ. κίνηση στο μετρό συγκριτικά με άλλες μέρες). Σήμερα, η μέτρηση του πλήθους δεν είναι κανένας μεγάλος γρίφος.
Με άλλα λόγια, την περασμένη Κυριακή δεν συγκεντρώθηκαν 1,5 εκατομμύριο άνθρωποι στο κέντρο της Αθήνας, όπως υποστήριξαν οι διοργανωτές. Σε κάθε τετραγωνικό μέτρο χωρούν συνήθως τρία άτομα και στο συλλαλητήριο καλύφθηκαν περίπου 150.000 τετραγωνικά μέτρα (όπως προκύπτει από αεροφωτογραφίες και βίντεο), άρα ο κόσμος ήταν σίγουρα λιγότερος από μισό εκατομμύριο. Περισσότερος από την κάπως βιαστική προσέγγιση της αστυνομίας (140.000 άτομα). Σε κάθε περίπτωση, πολύς. Έτσι κι αλλιώς, αν για να περάσει το μήνυμα απαιτούνταν ένα ικανοποιητικό πλήθος, τότε η εικόνα των γεμάτων δρόμων πέριξ της πλατείας Συντάγματος αρκούσε. Και η εικόνα είναι η ίδια, όσος κι αν ήταν τελικά ο κόσμος. Δεν είχε σημασία. Ίσως επειδή καμιά φορά αρκεί να μετράμε το πλήθος «με το μάτι».
Άλλωστε το θέμα δεν είναι πόσοι έστειλαν το μήνυμα, αλλά αν το έλαβε κανένας. Και δεν εννοώ ειδικά για το συγκεκριμένο συλλαλητήριο. Ποιος ακούει όταν ο «κυρίαρχος λαός» στέλνει μηνύματα; Είτε τα στέλνει βγαίνοντας στους δρόμους (βλέπε Αγανακτισμένοι) είτε μέσω της κάλπης (βλέπε δημοψήφισμα). Δηλαδή, μήπως μέσα από αυτή τη σύγχυση των αριθμών ξεχνάμε ότι η άποψή μας, όποια κι αν είναι αυτή, έχει τελευταία ελάχιστη βαρύτητα; ■