Οταν τα παιδιά ήταν μικρά και παραπονούνταν για διάφορα πονάκια, κάποιες φορές τούς έβαζα ενυδατική κρέμα και τους έλεγα ότι αυτό θα τα βοηθήσει. Και πράγματι πολλές φορές έτσι γινόταν. Το φαινόμενο του ψευδοφαρμάκου είναι εξαιρετικά αποτελεσματικό. Η ενυδατική κρέμα είναι φθηνή και δεν έχει παρενέργειες και συνήθως «κάνει τη δουλειά». Είναι η τέλεια λύση. Αλλες θεραπείες διαθέτουν επίσης το φαινόμενο του ψευδοφαρμάκου και κάνουν τους ανθρώπους να νιώθουν καλύτερα. Κάποιες από αυτές, ωστόσο, είναι επικίνδυνες και πρέπει να ζυγίσουμε τα αρνητικά έναντι των θετικών τους.
Πολλοί Αμερικανοί πάσχουν από πόνους λόγω έλλειψης αίματος και οξυγόνου στην καρδιά. Αυτό είναι γνωστό ως στηθάγχη. Επί δεκαετίες, μία από τις πιο διαδεδομένες μεθόδους θεραπείας είναι η εισαγωγή ενός μεταλλικού πλέγματος γνωστού ως στεντ στις αρτηρίες που εφοδιάζει με αίμα την καρδιά. Τα στεντ κρατούν τα αγγεία ανοικτά και αυξάνουν τη ροή του αίματος προς την καρδιά, θεωρητικώς αποκαθιστώντας το πρόβλημα.
Οι καρδιολόγοι που εισάγουν τα μεταλλικά πλέγματα διαπίστωσαν ότι οι ασθενείς τους νιώθουν καλύτερα. Πολλοί πιστεύαν ότι αυτά τα στεντ απέτρεπαν τις καρδιακές προσβολές και ίσως ακόμα και τον θάνατο. Η επέμβαση τοποθέτησης του στεντ έγινε πολύ διαδεδομένη.
Το 2007 δημοσιεύθηκε κλινική μελέτη στο New England Journal of Medicine. Τα βασικά σημεία ενδιαφέροντος ήταν οι καρδιακές προσβολές και ο θάνατος. Οι ερευνητές συγκέντρωσαν 2.300 ασθενείς με σοβαρή νόσο των αρτηριών και περιορισμένη ροή αίματος στην καρδιά. Τους κατέταξαν σε μία ομάδα στεντ με ιατρική θεραπεία ή σε μία ομάδα που δέχθηκε μεμονωμένη ιατρική θεραπεία. Παρακολούθησαν τους ασθενείς επί χρόνια. Το αποτέλεσμα; Τα στεντ δεν έκαναν καμία διαφορά πέρα από την ιατρική θεραπεία στην αποτροπή αυτών των αρνητικών αποτελεσμάτων. Αυτό γίνεται δύσκολα πιστευτό και έτσι επακολούθησαν πολλές μελέτες. Το 2012 οι μελέτες συγκεντρώθηκαν για μια μετα-ανάλυση στο Jama Internal Medicine. Tρεις μελέτες ασχολήθηκαν με ασθενείς που ήταν σταθεροί ύστερα από καρδιακή προσβολή. Πέντε άλλες μελέτες, με άτομα που είχαν σταθερή στηθάγχη ή ισχαιμία αλλά δεν είχαν πάθει καρδιακή προσβολή. Η μετα-ανάλυση έδειξε ότι τα στεντ δεν παρείχαν καμία θετική ενέργεια στην πρόληψη των καρδιακών προσβολών ή στην πρόληψη του θανάτου σε ασθενείς με σταθερή νόσο των στεφανιαίων αρτηριών. Πάντως, πολλοί ιατροί ισχυρίζονται ότι τα στεντ βελτίωσαν τον πόνο των ασθενών.
Οι ερευνητές συγκέντρωσαν ασθενείς με νόσο των στεφανιαίων και τους χώρισαν σε δύο κατηγορίες. Σε όλους δόθηκαν φάρμακα. Στη συνέχεια, οι ασθενείς της πρώτης ομάδας υποβλήθηκαν σε επέμβαση τοποθέτησης στεντ, ενώ οι ασθενείς της δεύτερης ομάδας, αν και ναρκώθηκαν, δεν έλαβαν στεντ. Υστερα από έξι εβδομάδες, όλοι οι ασθενείς υποβλήθηκαν σε τεστ κοπώσεως. Η γυμναστική προκαλεί πόνο σε αυτούς τους ασθενείς και ο έλεγχός τους ενώ κάνουν γυμναστική είναι ένας κοινός τρόπος να ελεγχθεί η στηθάγχη. Κατά την ώρα της εξέτασης, ούτε ο ασθενής, αλλά ούτε ο καρδιολόγος γνώριζε αν ο ασθενής διέθετε στεντ. Και, όπως διαπιστώθηκε, δεν υπήρχε καμία διαφορά στην ομάδα που διέθετε στεντ και σε αυτήν που δεν είχε. Τα στεντ δεν εμφανίστηκαν να ανακουφίζουν τον πόνο.