Σε μια εποχή κατά την οποία νέες δυνάμεις αναδύονται και αμφισβητούν την κυριαρχία της Δύσης σε γειτονιές του κόσμου τις οποίες η τελευταία έχει παραμελήσει, ολοένα και περισσότεροι Αμερικανοί και Ευρωπαίοι αναλυτές μελετούν την «παλιά καλή εποχή» του σχεδίου Μάρσαλ και πώς αυτό διαμόρφωσε τις βάσεις της μεταπολεμικής αμερικανικής κυριαρχίας και διατλαντικής συνεργασίας. Ενα νέο βιβλίο στις ΗΠΑ με τον τίτλο «Το Σχέδιο Μάρσαλ» το παρουσιάζει ως κεντρικό μοχλό στην ανάκαμψη της Ευρώπης, τονίζοντας ότι επρόκειτο για μια ρεαλιστική προσέγγιση των προκλήσεων του Ψυχρού Πολέμου. Σε άρθρο του στο περιοδικό Foreign Affairs, ο συγγραφέας του βιβλίου Μπεν Στάιλ θυμίζει τους λόγους που οδήγησαν τις ΗΠΑ σε αυτή την πολιτική: Οπως υποστήριζε το 1947 ο πρόεδρος Χάρι Τρούμαν, «οι Ηνωμένες Πολιτείες αντιμετωπίζουν μία παγκόσμια κατάσταση η οποία είναι σε άμεση απόκλιση από τις υποθέσεις πάνω στις οποίες στηριζόταν η εξωτερική μας πολιτική. Αντί για ενότητα μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων υπάρχει απόλυτη διχόνοια». Οπως εκτιμούσε, οι Ρώσοι «κάνουν ό,τι είναι δυνατόν για να επιτύχουν μία απόλυτη ρήξη» και κατέληγε ότι οι ΗΠΑ έπρεπε να αναλάβουν μονομερή δράση για να τους αντιμετωπίσουν.
Οπως προσθέτει ο συγγραφέας, η στρατηγική εθνικής ασφάλειας του προέδρου Τραμπ βασίζεται σε μία αντίστοιχη ανάλυση. Ωστόσο, εκτιμά ότι η απάντηση του προέδρου Τραμπ δεν θα μπορούσε να είναι πιο διαφορετική από εκείνη του προέδρου Τρούμαν. Αν ο ανταγωνισμός με τη Ρωσία ώθησε τις ΗΠΑ στον σχεδιασμό μιας μεταπολεμικής βοήθειας στην Ευρώπη που είχε στόχο να δημιουργήσει «ισχυρούς, ανεξάρτητους και δημοκρατικούς συμμάχους που θα μπορούσαν να αντισταθούν στις απειλές και προκλήσεις του αυταρχισμού», ο πρόεδρος Τραμπ βάζει μπροστά τη λογική του συνθήματος «Η Αμερική πρώτα» και αμφισβητεί τα οφέλη που έχουν πλέον οι ΗΠΑ από τους μεταπολεμικούς θεσμούς όπως το ΝΑΤΟ, η Ε.Ε. και οι διεθνείς οικονομικοί οργανισμοί.
Οι αναλυτές θυμίζουν ότι το Κογκρέσο δεν ήταν ιδιαίτερα φιλικό στη βοήθεια προς την Ευρώπη ούτε την πρώτη φορά. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο υπουργός Εξωτερικών Μάρσαλ προειδοποίησε ένα επιφυλακτικό Κογκρέσο ότι αν δεν εγκρίνει τα κονδύλια για το σχέδιό του, θα επωμισθεί το κόστος μιας αύξησης των αμυντικών δαπανών και του στρατού. Και αν πριν από περίπου εβδομήντα χρόνια ο εμφύλιος πόλεμος στην Ελλάδα ήταν εκείνος που επίσπευσε την εφαρμογή του σχεδίου Μάρσαλ στην Ευρώπη, η βελτίωση των ελληνοαμερικανικών σχέσεων χάρη της σταθεροποιητικής προσπάθειας των ΗΠΑ κατά την ελληνική κρίση χρέους θυμίζει τα οφέλη της συνεχιζόμενης διατλαντικής συνεργασίας.
Πέρυσι το καλοκαίρι, η αμερικανική πρεσβεία στην Αθήνα γιόρτασε την επέτειο του σχεδίου Μάρσαλ, τονίζοντας τη σημασία του για τη μεταπολεμική Ευρώπη και βέβαια τη χώρα μας. Συνεχίζοντας στο ίδιο μοτίβο, ο πρεσβευτής των ΗΠΑ Τζέφρεϊ Πάιατ προωθεί με την παρουσία του το βιβλίο του Αλέξανδρου Κωστόπουλου για το σχέδιο Μάρσαλ στην Ελλάδα. Πρόκειται για μία επανέκδοση που αποκτά μεγαλύτερη σημασία λόγω της προσπάθειας της πρεσβείας να χτίσει πάνω στη βελτίωση των ελληνοαμερικανικών σχέσεων και να εμβαθύνει τη συνεργασία σε οικονομικό, και όχι μόνον, επίπεδο.