Ζωή εν γενέσει και εν εξελίξει

Ζωή εν γενέσει και εν εξελίξει

2' 54" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Α​​ν ένα ντοκιμαντέρ που αφορά τη ζωή μιας μεγάλης βιβλιοθήκης φέρνει στον νου μια τυπική ακαδημαϊκή αφήγηση, ο Φρέντερικ Γουάιζμαν φροντίζει να διαλύσει κάθε στερεότυπο. Οχι ότι θα περίμενε κανείς από τον πρωτοπόρο, 88χρονο πλέον, Αμερικανό σκηνοθέτη μια αναμενόμενη ματιά. Αλλά το «Ex Libris: The New York Public Library» αιφνιδιάζει με τον τρόπο που κατορθώνει να αποτυπώσει την ανθρωπογεωγραφία μιας πόλης -χώρας, όπως είναι η Ν. Υόρκη, σε ένα κτίριο. Το ντοκιμαντέρ θα προβληθεί στο 20ό Διεθνές Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης (2-11 Μαρτίου), αλλά και η αφορμή να μην υπήρχε, και πάλι θα έπρεπε να μην το προσπεράσουμε. Δεν εστιάζει εμφανώς σε κανένα ερώτημα του είδους «πώς πρέπει να είναι η βιβλιοθήκη του μέλλοντος» ή «ποιος ο ρόλος των βιβλιοθηκών σήμερα». Κινηματογραφεί το εμβληματικό αυτό νεοϋορκέζικο κτίριο του 19ου αιώνα, με μια ασύμμετρη κανονικότητα. Διαφορετικές ώρες της ημέρας, με εκδηλώσεις, ομιλίες, συμβάντα, ομάδες εργασίας, ανθρώπους διαφορετικών ηλικιών, προθέσεων και κοινωνικής προέλευσης.

«Οι βιβλιοθήκες δεν έχουν να κάνουν με τα βιβλία. Εχουν να κάνουν με τους ανθρώπους που θέλουν να μάθουν πράγματα και τα βιβλία είναι μόνο ένα από τα διαθέσιμα μέσα», σημειώνει μια ειδική ομιλήτρια σχετικού σεμιναρίου. Στην αφήγηση του Γουάιζμαν δεν υπάρχει voice over. Οι μόνες «φωνές» είναι οι φυσικές που προκύπτουν από τη λειτουργία της NYPL και των, λιγότερο προβεβλημένων, παραρτημάτων της. Μια συνέντευξη της Πάτι Σμιθ ή του Ελβις Κοστέλο εναλλάσσεται με συνεδριάσεις του διοικητικού συμβουλίου που ανησυχεί για τη χρηματοδότηση, την ψηφιοποίηση του υλικού ή αναζητάει τρόπους με τους οποίους θα αντιμετωπιστούν οι άστεγοι που βρίσκουν καταφύγιο στη βιβλιοθήκη.

Πριν από χρόνια, όταν ο Γιάννης Τροχόπουλος ήταν διευθυντής της υποδειγματικής δημόσιας βιβλιοθήκης της Βέροιας, η συζήτηση είχε ήδη ξεκινήσει και στη χώρα μας: «Ο 21ος αιώνας απαιτεί διαρκεί προσαρμογή οργανισμών στο νέο περιβάλλον», υπογράμμιζε ο κ. Τροχόπουλος, υποστηρίζοντας ότι «θα εξαφανιστούν βιβλιοθήκες όπως εξαφανίστηκαν οι δεινόσαυροι». Οσες κατορθώσουν να μεταμορφωθούν, θα αποτελέσουν κοινωνικό στήριγμα για τα ασθενέστερα κοινωνικά στρώματα που αναζητούν πρόσβαση στη γνώση και στην πληροφορία. Ο Γουάιζμαν χαλαρώνει τη ματιά του, δίνοντας στην καθημερινότητα της NYPL τον πρώτο λόγο. Η Ν. Υόρκη και η πολιτισμική διαστρωμάτωσή της χαρτογραφούνται αβίαστα. Συζητήσεις των λεσχών ανάγνωσης, φιλανθρωπικές συγκεντρώσεις, διάλεξη για τα σεξουαλικά υπονοούμενα στα εβραϊκά ντελικατέσεν, για τη διαφορετική απόδοση του λόγου στη νοηματική ανάλογα με τη διάθεση, μέχρι την υποστήριξη της δουλείας από λόγιους των νότιων πολιτειών τον 19ο αιώνα. Αλλά και εργαστήρια καινοτομίας για την κατασκευή ρομπότ, μαθήματα χορού για ηλικιωμένους, πώς θα δώσετε συνέντευξη για μια θέση εργασίας.

Ποιο είναι το κοινό των δράσεων; Ετερόκλητο. Από σνομπ διανοούμενους μέχρι υπέρβαρους Αμερικανούς, συνταξιούχους, νέους, ο φακός εντοπίζει κάποιον που κοιμάται στη διάλεξη, μία κυρία στο ακροατήριο που πλέκει. Ο Φρέντερικ Γουάιζμαν μοιάζει να κινηματογραφεί μια κοινωνική κιβωτό, που περιλαμβάνει «δείγματα» από όλα τα είδη. Μια προσέγγιση συναρπαστική που ακτινογραφεί το κτίριο, τοποθετώντας στους πυλώνες του όχι βιβλία αλλά ανθρώπους. Πράγματι· στο διάρκειας 3 ωρών ντοκιμαντέρ του, βλέπουμε ελάχιστες φορές βιβλία. Οθόνες, αρχεία, συζητήσεις, ζωή εν γενέσει και εν εξελίξει. Και να μην έχει ταξιδέψει κανείς ποτέ στη Ν. Υόρκη, ταξιδεύει με το «Ex Libris» του Γουάιζμαν. Αφουγκράζεται την πόλη, τη σύνθεση και τα ενδιαφέροντά της, τα πολλά, διαφορετικά, πρόσωπά της.

Πριν από, περίπου, οκτώ χρόνια, ο αρχιτέκτονας Ρέντσο Πιάνο σε συνέντευξη του στην «Κ» (12/12/2010), αναφερόμενος στις προθέσεις του για τη νέα Εθνική Βιβλιοθήκη του Φαληρικού Δέλτα, είχε περιγράψει «έναν τόπο συνάντησης, που θα διώχνει τον φόβο, δημιουργώντας κοινότητα αισθημάτων, την πεποίθηση ότι μοιραζόμαστε τα ίδια πράγματα ανεξάρτητα από το χρώμα και την προέλευσή μας». Στο ντοκιμαντέρ του Γουάιζμαν βλέπουμε την πρόθεση του Ρέντσο Πιάνο να έχει γίνει πράξη.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή