Μια διακύμανση ανάμεσα στη μαχητικότητα και στην αποστασιοποίηση εντοπίζει στην ατμόσφαιρα ο προσεκτικός συνομιλητής του κ. Ευάγγελου Βενιζέλου. Ο πρώην αντιπρόεδρος διαδοχικών κυβερνήσεων (2011-2015) που απέτρεψαν τη χρεοκοπία της χώρας δηλώνει αποφασισμένος να αποκαλύψει τη σκευωρία, η οποία κατά τη γνώμη του οργανώθηκε με πράξεις αυθαίρετες που πλήττουν τη Δημοκρατία και εμπίπτουν στο πεδίο της «εσχάτης προδοσίας». Παράλληλα, ανάμεσα στα λόγια του συχνά εντοπίζεται μια υπόρρητη εκτίμηση ότι η κοινωνία, τα κόμματα και οι θεσμοί συνθηκολογούν και βυθίζονται οικειοθελώς σε ένα πεδίο λιγότερης δημοκρατίας.
Ακόμα και σήμερα όμως, ο καθηγητής Βενιζέλος δεν επιτρέπει στον πολιτικό Βενιζέλο να αποδεχθεί ως πιθανή μια υφέρπουσα φημολογία ότι οι «προστατευόμενοι μάρτυρες» μπορεί να είναι σημαίνοντα στελέχη της εταιρείας Novartis, τα οποία εξασφάλισαν την ασυλία τους με αντάλλαγμα καταθέσεις που ικανοποιούν μια κυβέρνηση αφοσιωμένη στην «κάθαρση» του δημοσίου βίου από τους αντιπάλους της. «Ο νόμος δεν επιτρέπει οι προστατευόμενοι μάρτυρες να σχετίζονται με την υπόθεση», υπογραμμίζει ο κ. Βενιζέλος. Η ευελιξία στην ερμηνεία της κείμενης νομοθεσίας, όμως, σαφώς χαρακτηρίζει μια κυβέρνηση με έφεση σε θεσμικούς πειραματισμούς – από τις τηλεοπτικές άδειες ώς την υπόθεση Novartis.
Ο προσβλητικός υποβιβασμός πρώην πρωθυπουργών και υπουργών στην κατηγορία μιας «εγκληματικής οργάνωσης», η οποία απειλεί τη ζωή όσων καταφέρονται εναντίον της –και ως εκ τούτου επιβάλλεται η προστασία των μαρτύρων– θεωρείται ως μια ακραία εμφυλιοπολεμική και καθεστωτική μεθόδευση. Ο χαρακτηρισμός των ανώνυμων μαρτύρων ως μαρτύρων «δημοσίου συμφέροντος» μετά τη μεταβίβαση της δικογραφίας στη Βουλή, όταν πλέον το δικαίωμα χειρισμών επί της δικογραφίας αυτής είχε μετακινηθεί από τη Δικαιοσύνη στη Βουλή, είναι ένα δεύτερο παράδειγμα αυθαιρεσίας. Τέλος, η τεκμηρίωση κατηγοριών κατά πολιτικών μέσω εικασιών που διατύπωσαν αόρατοι μάρτυρες θυμίζει τη μεθοδολογία του Στάλιν που εφαρμόστηκε στις «δίκες της Μόσχας» (1936-1938) κατά των τροτσκιστών. Παρ’ όλα αυτά, ο πρώην πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ εξετάζει με σκεπτικισμό το ενδεχόμενο ότι οι προστατευόμενοι μάρτυρες μπορεί να έχουν επιλεγεί παρανόμως μεταξύ ατόμων που βρίσκονταν σε θέσεις ευθύνης στην υπό έλεγχο εταιρεία.
Γιατί «κελάηδησαν»
Είναι, πάντως, ο κ. Βενιζέλος αυτός που κατήγγειλε στη Βουλή την αποκάλυψη του κ. Παύλου Πολάκη στον ΑΝΤ1 περί ανωνύμων μαρτύρων που «πιάστηκαν με λεφτά» και «κελάηδησαν». Οπως εκτιμούν έγκυρες πηγές, μάρτυρες άσχετοι με την υπόθεση δεν θα μπορούσαν να πείσουν τη Δικαιοσύνη ότι έχουν πρόσβαση στο άβατο της Novartis. Μέσα στην πυκνή ομίχλη μίσους και καχυποψίας, όπου κινείται πλέον η πολιτική ζωή, δεν αποκλείεται οι μυστηριώδεις μάρτυρες να είναι στελέχη που, όπως αποκάλυψε ο κ. Πολάκης «πιάστηκαν με λεφτά». Κι επειδή «πιάστηκαν με λεφτά», ίσως απέκτησαν το κίνητρο να «κελαηδήσουν» εικασίες κατά των αντιπάλων της κυβέρνησης με αντάλλαγμα την προστασία και την ασυλία τους για παράνομες πράξεις που τους οδήγησαν «να πιαστούν με λεφτά». Οπως, άλλωστε, υπογραμμίζουν με νόημα νομικές πηγές, οι καταθέσεις τους μοιάζουν να έχουν δοθεί με τη μορφή σημειωμάτων, στοιχείο που εγείρει πρόσθετες αμφισβητήσεις για την εγκυρότητά τους.
Μπροστά στη δολιοφθορά της Δημοκρατίας, το Κίνημα Αλλαγής εμφανίζει στοιχεία αμφιθυμίας. Συγκλίνουν οι εκτιμήσεις συνομιλητών του κ. Βενιζέλου ότι η χειραγώγηση της υπόθεσης Novartis στοχεύει, μεταξύ άλλων, στην αποδυνάμωση προσωπικοτήτων της Κεντροαριστεράς που διαφωνούν με μια μετεκλογική σύμπραξη με τον ΣΥΡΙΖΑ. Εκείνο που ορισμένα στελέχη του ΠΑΣΟΚ προεξοφλούν είναι ότι ο κ. Βενιζέλος με τη δική του παρουσία και μόνον θα επιβάλει στην παράταξη την ατζέντα μιας «δημοκρατικής άμυνας» απέναντι στην κυβερνητική επίθεση στο κράτος δικαίου.
Η αναζωπύρωση ενός κλίματος σύγκρουσης ναρκοθετεί την καθαρή έξοδο που θεωρείται ήδη ένα πανάκριβο «πουκάμισο αδειανό». Ο κ. Βενιζέλος υποστηρίζει ότι καθαρή έξοδος δεν υπάρχει εφόσον συνεχίζεται η επιτήρηση. Είναι «καθαρός σανός» που κοστίζει ακριβά. Εφόσον η δημοσιονομική πολιτική είναι οριοθετημένη ώς το 2060(!), γιατί να εφαρμόζεται χωρίς ένα εργαλείο που καθιστά την άσκησή της φθηνότερη και ευκολότερη; Χωρίς την προληπτική γραμμή (τη δυνατότητα, δηλαδή, πρόσβασης της χώρας σε φθηνά κεφάλαια του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας), οι αγορές θα δανείζουν τη χώρα με υψηλότερο επιτόκιο, ενώ τα ελληνικά ομόλογα, λόγω της χαμηλής τους διαβάθμισης, δεν θα είναι επιλέξιμα ως ενέχυρα για τη χρηματοδότηση των τραπεζών από την ΕΚΤ. Οι τράπεζες θα αναγκαστούν να «αγοράζουν χρήμα» ακριβότερα από το έκτακτο κανάλι ρευστότητας της ΕΚΤ (ELA).
Νέα ικεσία
Ετσι, όχι μόνο το κόστος εξυπηρέτησης του χρέους θα είναι υψηλότερο, αλλά και η ανάπτυξη θα είναι ασθενέστερη, δύο εξελίξεις που θα περιορίσουν τους διαθέσιμους πόρους για δημόσιες επενδύσεις, φορολογικές ελαφρύνσεις και επιδόματα αλληλεγγύης. Η πολιτική αστάθεια μπορεί να εμποδίσει την ομαλή άσκηση της οικονομικής πολιτικής και να αναστείλει τις συναρτώμενες με αυτήν επεμβάσεις μείωσης του χρέους.
Υπό αυτές τις συνθήκες, μια έξοδος στις αγορές χωρίς την εγγύηση της προληπτικής γραμμής, ιδίως σε περίοδο γεωπολιτικής αστάθειας, μπορεί να καταστήσει το επιτόκιο δανεισμού σχεδόν απαγορευτικό, με αποτέλεσμα να κινδυνεύσει να οδηγηθεί η χώρα σε άτακτη υποχώρηση και σε νέα ικεσία για καινούργιο μνημόνιο. Και τότε μπορεί να επιστρέψουν τα φαντάσματα του παρελθόντος: Οι κυβερνήσεις των εταίρων, που ήδη εμφανίζονται δύσθυμες να εγκρίνουν την «πιστωτική γραμμή», θα επαναλάβουν τη στήριξη της Ελλάδας ή μήπως θα επανέλθουν στο τραπέζι τα plan B; Πόσο οδυνηρό θα είναι το κόστος της όποιας λύσης; Αλλά και πόσο μπορεί όλα αυτά τα «τεχνικά» να ενδιαφέρουν μια κυβέρνηση που επενδύει πολιτικά στο μίσος και στις διαιρέσεις;
Αυτός είναι, άλλωστε, ο αντικειμενικός σκοπός της σύγκρουσης στον πυρήνα της Δικαιοσύνης, ανάμεσα στη «δεξιά φράξια» με φιλοκυβερνητική δράση, που υποστηρίζει την άποψη ότι οι πολιτικοί πρέπει να απολογηθούν στην Εισαγγελία Διαφθοράς και στους υπολοίπους που εκτιμούν ότι πρέπει να τηρηθεί η συνήθης πρακτική και να συγκληθεί το Εφετείο σε ολομέλεια που θα ορίσει εφέτη ανακριτή.