Πέρασε και αυτό. Τέλη Αυγούστου τελειώνει το μνημόνιο και θα έχουμε καθαρή έξοδο, σύμφωνα με την κυβέρνηση. Επιτέλους, ξεκινά η νέα περίοδος. Και μετά; Αρχίζει η περίοδος που θα είμαστε ελεύθεροι να κάνουμε ό,τι θέλουμε; Θα δανειζόμαστε χωρίς καμιά δέσμευση; Θα πληρώνουμε άνετα επιτόκια της αγοράς; Τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά όπως φαίνονται. Ποτέ δεν ήταν.
Το μνημόνιο ολοκληρώνεται το 2018, αλλά όλοι αμφιβάλλουν αν η χώρα θα μπορεί να χρηματοδοτείται απρόσκοπτα από τις αγορές. Μερικοί πιστεύουν ότι δεν θα μπορεί σε περίπτωση νέας διεθνούς κρίσης. Γι’ αυτό χρειάζεται να δημιουργηθεί απόθεμα. Να συγκεντρωθούν 18-20 δισ., τα οποία θα δίνουν στους επίδοξους δανειστές τη σιγουριά ότι θα εξοφληθούν. Αυτός ο κουμπαράς δημιουργείται ήδη με τον «δοκιμαστικό» δανεισμό από τις αγορές που θα συνεχιστεί, αλλά και με τη συγκέντρωση της ρευστότητας που διαθέτουν δήμοι και κρατικοί οργανισμοί. Επιπλέον, από την τελευταία δόση των 6,7 δισ. που περιμένουμε, περίπου 1,9 δισ. θα διατεθεί για τον σκοπό αυτό.
Κάποιοι, όπως ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Γ. Στουρνάρας, πρότειναν παράλληλα με το απόθεμα να δεχθούμε προληπτική γραμμή πιστώσεων που θα αξιοποιηθεί εάν χρειαστεί και μάλιστα με χαμηλότερο επιτόκιο από τις αγορές. Η δυνατότητα αυτή είναι προσωρινή, ετήσιας διάρκειας, και μπορεί να ανανεωθεί μόνο για δύο εξάμηνα. Είναι μια συνετή κίνηση, που εξασφαλίζει ότι η οικονομία θα ξεπεράσει εύκολα πιθανές αναταράξεις της αγοράς. Θα ήταν ιδιαίτερα χρήσιμη, επειδή το 2023 αρχίζει η αποπληρωμή του EFSF και οι δανειακές ανάγκες θα ξεπερνούν το 15% του ΑΕΠ.
Ισχυρή ήταν η αντίθεση της κυβέρνησης, η οποία επιμένει στη λεγόμενη καθαρή έξοδο, δηλαδή χωρίς την επιπλέον δυνατότητα, που κανονικά έπρεπε να είναι ευπρόσδεκτη. Δεν είναι. Τι φοβούνται αφού έχουν ήδη ψηφίσει τα δυσάρεστα μέτρα που θα ισχύσουν το 2019 και το 2020; Η μείωση συντάξεων, η μείωση του αφορολογήτου, η σταθερή αύξηση φορολογικών εσόδων, όλα έχουν συμφωνηθεί και θα εφαρμοστούν τα δύο επόμενα χρόνια. Τι έχει να φοβηθεί η κυβέρνηση που τα ψήφισε και γνωρίζει ότι η εποπτεία της οικονομίας ισχύει τα επόμενα χρόνια, μέχρι να εξοφληθεί το 75% του χρέους προς τους ευρωπαϊκούς θεσμούς. Τι θεωρούν προτιμότερο από μια συνετή κίνηση; Να κερδίσουν τις εκλογές.
Αποφεύγουν οποιαδήποτε νέα δέσμευση για τα δύο επόμενα χρόνια ακόμη κι αν αφορά φθηνούς πόρους που θα επέτρεπαν καλύτερη κοινωνική πολιτική. Γιατί; Προκειμένου να έχουν τη δυνατότητα να κοροϊδέψουν (πάλι) τους ψηφοφόρους. Δεν διστάζουν να φορτώσουν ρίσκο στην οικονομία, προκειμένου να ενισχύσουν την προεκλογική επιχειρηματολογία. Θα προβάλλουν τη ρητορική «εμείς βγάλαμε τη χώρα από το μνημόνιο που άλλοι την έβαλαν» και θα υπόσχονται, έμμεσα ή και άμεσα, ότι «τώρα μπορούμε να ανατρέψουμε» τα δυσάρεστα που είχαν επιβάλει οι θεσμοί.
Η θεωρία της καθαρής εξόδου υπακούει σε εκλογικό σχεδιασμό, σύμφωνα με τον οποίο εφέτος από το φθινόπωρο έως και το 2019 πρέπει να είναι ελεύθερο το πεδίο για νέα εξαπάτηση των ψηφοφόρων. Οποτε χρειαστεί. Τα σκάνδαλα, η δίωξη πραγματικών και εικονικών ενόχων, η κατάληψη κρίσιμων θεσμών του κράτους από τον κομματικό στρατό, η δράση επαγγελματιών συκοφαντών, όλα υπακούουν σε εκλογικές προτεραιότητες. Οπως και η καθαρή έξοδος…