Τα πανεπιστήμια Χάρβαρντ και Μπέρκλεϊ… πάτωσαν σε μία ιδιότυπη αξιολόγηση. Οπως αναφέρουν οι Washington Times η λίστα των «δέκα χειρότερων πανεπιστημίων για την ελευθερία του λόγου», που δημοσίευσε το Ιδρυμα Ατομικών Δικαιωμάτων στην Εκπαίδευση στις ΗΠΑ, περιλαμβάνει και τα δύο κορυφαία ιδρύματα. Ο λόγος είναι ότι η ακαδημαϊκή κοινότητα των δύο ιδρυμάτων –φοιτητές, διδάσκοντες, ηγεσία– δίνει ιδιαίτερο βάρος στην πολιτική ορθότητα. Σύμφωνα με τον πρόεδρο του Ιδρύματος Ατομικών Δικαιωμάτων στην Εκπαίδευση, η κουλτούρα της ορθότητας «φιμώνει» την ελεύθερη έκφραση και «οδηγεί σε ένα αποστειρωμένο περιβάλλον, όπου οι δυναμικές συζητήσεις και οι αντιπαραθέσεις δεν μπορούν να ευδοκιμήσουν». Το Χάρβαρντ αξιολογήθηκε αρνητικά κυρίως λόγω της πολιτικής του να αποκλείει τα μέλη αδελφοτήτων του ίδιου φύλου από ορισμένες ακαδημαϊκές διακρίσεις και υποτροφίες, καθώς και από ηγετικές θέσεις σε φοιτητικούς συλλόγους. Από την άλλη, το Μπέρκλεϊ «εξασφάλισε» θέση στη λίστα λόγω των έντονων αντιδράσεων από την πανεπιστημιακή του κοινότητα σε προγραμματισμένη διάλεξη του αμφιλεγόμενου συντηρητικού Μάιλο Γιαννόπουλος.
Τα όρια της ελευθερίας έκφρασης και της πολιτικής ορθότητας απασχολούν την πλειονότητα των ΑΕΙ στις ΗΠΑ τα τελευταία χρόνια. Είναι από τα πιο καυτά ζητήματα, όπως άλλωστε και τα fake news και η επίδρασή τους στο κοινωνικό και πολιτικό πεδίο. «Παρατηρούμε συνεχείς διαμαρτυρίες, καταλήψεις, φοιτητικές διαδηλώσεις και παραβιάσεις της ελευθερίας έκφρασης αντίθετης άποψης, όταν αυτή θεωρείται προσβλητική», ανέφερε πρόσφατα ο πρόεδρος της Εθνικής Ενωσης Μελετητών Πίτερ Γουντ, εκτιμώντας ότι το πρόβλημα θα επιδεινωθεί.
Νομίζω βέβαια ότι οι επιστήμονες σε Χάρβαρντ, Μπέρκλεϊ, Ιδρυμα Ατομικών Δικαιωμάτων στην Εκπαίδευση είναι προνομιούχοι που συζητούν τέτοια θέματα. Θα μπορούσε ανάλογες συζητήσεις να γίνουν στον ακαδημαϊκό –και γιατί όχι, δημόσιο– διάλογο στην Ελλάδα; Σήμερα η «Κ» δημοσιεύει λίστα με περιστατικά παραβατικότητας στα ελληνικά ΑΕΙ την τελευταία τριετία. Καταγράφεται συνεχής αύξησή τους. Και μόνο η ύπαρξη τέτοιας λίστας φωτίζει μία πτυχή του «ιδιότυπου» των ελληνικών ΑΕΙ σε σχέση με τη Δύση.