Αμήχανες αναλύσεις

1' 42" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Υ​​πάρχει μια ερμηνευτική ένδεια στην προσπάθεια να γίνει κατανοητή η άνοδος του ξενοφοβικού λαϊκισμού στις ΗΠΑ, στη Βρετανία και σε ολόκληρη την Ευρώπη, με τελευταίο παράδειγμα την Ιταλία. Τα επιχειρήματα ανακυκλώνονται αλλά αποδεικνύονται ανεπαρκή, τόσο το καθένα χωριστά όσο και όλα μαζί. Η οικονομική κρίση πέρασε. Αλλωστε, η Εναλλακτική για τη Γερμανία γιγαντώθηκε σε μια περίοδο ευημερίας της χώρας. Οι ανισότητες οξύνθηκαν, αλλά και πάλι δεν εξηγείται γιατί τα μεσαία στρώματα υποστηρίζουν συχνά τέτοιους σχηματισμούς. Το ψαλίδισμα του κοινωνικού κράτους και ο ανορθολογικός φόβος των στρωμάτων αυτών για κινητικότητα προς τα κάτω είναι μια εξήγηση, αλλά πάλι δεν εξηγεί επαρκώς το διαδεδομένο επιχείρημα «έρχονται οι ξένοι και μας κλέβουν τα επιδόματα» στη χώρα με δημοσιονομικό πλεόνασμα-ρεκόρ ύψους 38 δισ. ευρώ. Το μεταναστευτικό ζήτημα, επίσης, δεν αποτελεί πειστική αιτιολογία. Μπορεί η Ιταλία να έχει υποδεχθεί μεγάλο αριθμό μεταναστών τα τελευταία χρόνια, στην ανατολική Γερμανία όμως η ξενοφοβία είναι ασύμμετρα υψηλή σε σχέση με την –πενιχρή– παρουσία προσφύγων.

Στην Πολωνία υπάρχουν ελάχιστοι μουσουλμάνοι και όμως η ισλαμοφοβία είναι τεράστια. Η ίδια χώρα έχει υποφέρει από τον αντισημιτισμό περισσότερο από κάθε άλλη και παρ’ όλα αυτά ψηφίζει νόμους που ποινικοποιούν οιαδήποτε αναφορά σε συνενοχή στο Ολοκαύτωμα. Οι «ξεχασμένοι από την παγκοσμιοποίηση», όπως αποκλήθηκαν οι υποστηρικτές του Τραμπ στις αποβιομηχανοποιημένες περιοχές, δεν ήσαν η μοναδική δεξαμενή για να τον αναδείξουν νικητή το 2016. Ούτε ο ρόλος της Ρωσίας ήταν τόσο καταλυτικός. Δεν ψήφισαν τα τρολ της Μόσχας, ούτε αποκλειστικά οι καταναλωτές ψευδών ειδήσεων του Φοξ. Η θεωρία πολλών συντηρητικών ότι για όλα φταίει η εδραίωση της πολιτικής ορθότητας στις τάξεις των ελίτ, που προκαλεί την αντίδραση των μαζών, επίσης είναι απλουστευτική. Ο γενικευμένος αντισυστημισμός κατά των «φιλελεύθερων» ΜΜΕ, η αναπαραγωγή και νομιμοποίηση θεωριών συνωμοσίας από τα σόσιαλ μίντια με τη μορφή του echo chamber μοιάζουν περισσότερο με αποτελέσματα παρά αιτίες του φαινομένου.

Αυτήν τη στιγμή, η άνοδος του λαϊκισμού και η επέκταση των «ανελευθέρων δημοκρατικών» (illiberal democracies) είναι τάση παγκοσμίως. Οι δημοσιογράφοι την παρακολουθούμε λίγο αμήχανα ενώ οι πολιτικοί επιστήμονες πρέπει να εγκαταλείψουν τα γνωστά, παρωχημένα εργαλεία και να καταφύγουν σε πιο σύνθετες, σύγχρονες ερμηνείες.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή