Παχυσαρκία: Πάντα υπάρχει στη ζωή μας… ένας εφιάλτης

Παχυσαρκία: Πάντα υπάρχει στη ζωή μας… ένας εφιάλτης

5' 28" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Η παχυσαρκία, καθημερινός εφιάλτης όλων μας, είναι μια πολυπαραγοντική πάθηση, στην εκδήλωση της οποίας εμπλέκονται γενετικοί, νευροχημικοί, ψυχολογικοί, περιβαλλοντολογικοί και διατροφικοί παράγοντες.

Πρόκειται για μια πάθηση με δυσάρεστες επιπτώσεις τόσο στον κοινωνικό όσο και οικονομικό τομέα, όσο και στα δυναμικά βιολογικά αποθέματα μιας κοινωνίας, αφού είναι γνωστό ότι ευθύνεται για πολλές εκφυλιστικές παθήσεις, όπως πχ η αρτηριοσκλήρυνση, η υπέρταση και οι καρδιοπάθειες . Τέλος, αποτελεί σημαντική αιτία βράχυνσής της ζωής .Με λίγα λόγια η παχυσαρκία είναι ένας ύπουλος εχθρός για την αισθητική του σώματος και μια σοβαρή απειλή για την υγεία.

Γνωστή σε όλες τις ιστορικές περιόδους κι όλους τους πολιτισμούς, η παχυσαρκία μπορεί να εξυπηρετούσε την ανάγκη αποθήκευσης λίπους για την εξασφάλιση της επιβίωσης σε περιόδους λιμού. Την περίοδο της Αναγέννησης τα μοντέλα των καλλιτεχνών ήταν ιδιαίτερα ευτραφή. Σύμφωνα με τα σημερινά πρότυπα ομορφιάς όμως, τα μοντέλα αυτά θεωρούνται παχύσαρκα. Είναι βέβαια πολύ πιθανό σε εκείνες τις εποχές η αύξηση του σωματικού βάρους να αποτελούσε δείγμα ευζωίας και οικονομικής ευημερίας. Σήμερα, το μόνο πράγμα που εξασφαλίζει η παχυσαρκία είναι η μείωση του προσδόκιμου της επιβίωσης.

Η παχυσαρκία και πώς να την αποφύγετε

Για να μπορέσει ο οργανισμός να αναπτύξει τις καθημερινές του δραστηριότητες έχει ανάγκη από ενέργεια προερχόμενη από την τροφή. Εάν η διατροφή είναι πιο πλούσια σε ενέργεια συγκριτικά με τις βασικές μας ανάγκες η περίσσειά της μετατρέπεται σε λίπος που αποθηκεύεται κάτω από το δέρμα. Ο λιπώδης ιστός αποτελείται από χαρακτηριστικά κύτταρα, που μοιάζουν με μικρά σακουλάκια που περιέχουν τριγλυκερίδια κι εξασφαλίζουν αποθηκευμένη ενέργεια στον οργανισμό. Η ενέργεια αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε καταστάσεις ανάγκης όπως πχ σε συνθήκες όπου ο οργανισμός δεν μπορεί να τραφεί ή αντιμετωπίζει ιδιαίτερο μυϊκό κάματο κα. Ο λιπώδης ιστός προστατεύει επίσης τους υποκείμενους μυϊκούς ιστούς κι απομονώνει το κρύο από τη ζέστη από το εσωτερικό του οργανισμού. Το λίπος επιτελεί λοιπόν μια σημαντική δραστηριότητα και σε ορισμένες περιοχές του σώματος λειτουργικής «ενδοκρινολογικό όργανο», όπου παράγονται ορμόνες. Όταν όμως αυξηθεί κατά πολύ εμφανίζεται παχυσαρκία.

Πώς όμως είναι δυνατό να αδυνατίσει κάποιος μειώνοντας το λιπώδη ιστό κι όχι τη μυϊκή του μάζα; Ουσιαστικά υπάρχουν μόνο δύο τρόποι για να μειωθεί ο λιπώδης ιστός. Ο πρώτος τρόπος είναι να μειωθεί η πρόσληψη τροφής (ενέργειας), ενώ ο δεύτερος είναι να καταναλωθεί περισσότερη ενέργεια διαμέσου της μυϊκής δραστηριότητας .Τα καλύτερα αποτελέσματα εμφανίζονται με το συνδυασμό της ταυτόχρονης μείωσης της τροφής και της αύξησης της μυϊκής δραστηριότητας.

Το 40% περίπου του σωματικού μας βάρους αποτελείται από μυϊκή μάζα, που με τη σειρά της αποτελείται από πρωτεϊνικά κύτταρα ικανά να συσταλούν. Ο μηχανισμός της συστολής εξασφαλίζεται από την ενέργεια που προσλαμβάνεται με την τροφή. Ο οργανισμός για να παράγει μυϊκό έργο (περπάτημα, κίνηση, άθληση κλπ) χρησιμοποιεί ενέργεια, την οποία προσλαμβάνει αρχικά από τα σάκχαρα που προέρχονται από υδατάνθρακες (αναερόβιος μεταβολισμός). Κατόπιν αναζητά περαιτέρω ενέργεια, που εξασφαλίζει από την καύση λιπών (αερόβιος μεταβολισμός). Κατόπιν αναζητά περαιτέρω ενέργεια, που εξασφαλίζει από την καύση λιπών (αερόβιος μεταβολισμός).

Λαμβάνοντας υπ' όψη τα στοιχεία αυτά θα προσπαθήσουμε να εξηγήσουμε τι ακριβώς συμβαίνει κατά τη διάρκεια μιας δίαιτας και πως μπορούμε να αποφύγουμε την απώλεια μυϊκής μάζας, ενώ ταυτόχρονα προωθούμε την απώλεια λίπους.

Το αδυνάτισμα είναι για όλους μας ένας δύσκολος στόχος. Ο περισσότερος κόσμος υποβάλλεται καθημερινά σε εξαντλητικές υποθερμιδικές δίαιτες, αγνοώντας το γεγονός ότι αντί για λίπος χάνει μυϊκή μάζα. Αυτό συμβαίνει εξαιτίας του ότι ο οργανισμός διαθέτει ένα είδος βιοχημικών μηχανισμών που όταν δεν του χορηγείται μια ορισμένη ποσότητα, αλλά και ποιότητα στοιχείων μέσω της τροφής, τα αναζητά και τα εξασφαλίζει από τα ίδια του τα συστατικά στοιχεία.

Γι αυτό το λόγο είναι απαραίτητη η καθημερινή λήψη όλων των στοιχείων (πρωτεΐνες, υδατάνθρακες, λιπίδια, μέταλλα) από τη διατροφή. Ορισμένες δίαιτες βασίζονται στη λήψη μιας μόνο ομάδας τροφών, όπως πχ μόνο υδατάνθρακες (ψωμί, ρύζι, μακαρόνια, πατάτες κλπ) ή μόνο πρωτεΐνες (κρέας, αυγά, γαλακτοκομικά προϊόντα). Οι δίαιτες αυτές, εκτός του ότι είναι αναποτελεσματικές, είναι ιδιαίτερα καταστροφικές για την υγεία.

Η ιατρική επιστήμη θεωρεί εξίσου απαγορευτική τη χρήση διουρητικών ή πλαστικών φορμών που προκαλούν εφίδρωση (φόρμες αδυνατίσματος κα) και την καθημερινή σάουνα. Όλα τα παραπάνω προκαλούν απώλεια υγρών και μεταλλικών στοιχείων, προκαλώντας ηλεκτρολυτικές διαταραχές στον οργανισμό , με συνέπεια την εμφάνιση πονοκεφάλων, υπότασης, γενικής καταβολής του οργανισμού και λιποθυμικών επεισοδίων χωρίς την επιθυμητή απώλεια λίπους.

Πώς όμως είναι δυνατόν να υποβάλλεται κανείς σε αυστηρή δίαιτα και να μην καταφέρνει να χάσει βάρος; Μια συγκεκριμένη περιοχή του εγκεφάλου που ονομάζεται υποθάλαμος είναι σε θέση να πληροφορεί τον οργανισμό πότε πρέπει να τραφεί και πότε να σταματήσει. Η πληροφορία αυτή δίνεται μέσω ερεθισμάτων στα κέντρα πείνας και κορεσμού. Τα ερεθίσματα αυτά μπορεί να είναι γευστικά, οπτικά, ψυχολογικά κλπ. Εξίσου σημαντικό ερέθισμα είναι και η γλυκαιμία, το επίπεδο δηλαδή του σακχάρου στο αίμα. Μετά από μια αυστηρή δίαιτα η τιμή του σακχάρου πέφτει κάτω από ένα συγκεκριμένο επίπεδο διεγείροντας ορισμένους υποδοχείς του υποθαλάμου και προκαλώντας το έντονο αίσθημα της πείνας. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τη μεγάλη κατανάλωση τροφής, που με τη σειρά της αυξάνει και πάλι τη γλυκαιμία, προκαλώντας τη βίαιη αντίδραση του οργανισμού, με συνέπεια το πάγκρεας να αρχίζει να παράγει μεγάλη ποσότητα ινσουλίνης, για να μπορέσει να κάψει την γλυκόζη. Τελικά, η γλυκαιμία μειώνεται απότομα και κατά συνέπεια προκαλείται ξανά το αίσθημα της πείνας, διαγράφοντας έτσι ένα φαύλο κύκλο.

Τι μπορούμε να κάνουμε λοιπόν για να ικανοποιήσουμε με φυσικό τρόπο το κέντρο κορεσμού;

Πρώτα απ όλα πρέπει να αποφεύγουμε τις τροφές που αυξάνουν απότομα τη γλυκαιμία, όπως πχ τη ζάχαρη ή τα μεγάλα γεύματα. Κατόπιν πρέπει να διαιρούμε τη διατροφή μας σε μικρά και συχνά γεύματα, όχι όμως κάτω από 1200 θερμίδες την ημέρα. Εξίσου σημαντικό είναι να αφιερώνουμε αρκετό χρόνο στο μάσημα των τροφών και να ξεκινάμε το γεύμα μ ένα πιάτο λαχανικών, έτσι ώστε το στομάχι να είναι ήδη αρκετά γεμάτο πριν αντιμετωπίσει ένα προκλητικό γεύμα. Κατά τη διάρκεια μιας δίαιτας είναι απαραίτητη η λήψη μεγάλης ποσότητας υγρών ( νερού και φυσικών χυμών), καθώς και η φυσική δραστηριότητα και άσκηση, όπως το κολύμπι, το περπάτημα κ.α.

Τα άτομα που αθλούνται είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζουν ότι η μείωση του βάρους δε σημαίνει απαραίτητα και μείωση του λίπους, ενώ αντίθετα μπορεί να σημαίνει μείωση του μυϊκού ιστού του οργανισμού. Γι αυτό το λόγο θα πρέπει να τονίσουμε ότι σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να βασιζόμαστε στην ένδειξη της ζυγαριάς για τον έλεγχο της απώλειας του βάρους μας, αλλά και στην εικόνα του εαυτού μας στον καθρέπτη, καθώς και στην ένδειξη που μας δείχνει το ειδικό όργανο μέτρησης του λίπους.

Κλείνοντας, ας σημειώσουμε ότι η αλάνθαστη μέθοδος για την διατήρηση του σωματικού σας βάρους στα επίπεδα που εσείς επιθυμείτε είναι ένας μελετημένος συνδυασμός σωστής διατροφής και ελεγχόμενης άσκησης.

 

Παρή Ράπτη

Ιατρός-Ενδοκρινολόγος

 

Διαβάστε περισσότερα θέματα υγείας και διατροφής στο mustonline.gr.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή