Ο τίτλος της εκδήλωσης του ΣΥΡΙΖΑ για την Ημέρα της Γυναίκας είχε τον τίτλο «Γυναίκα δεν γεννιέσαι, γυναίκα γίνεσαι: Φεμινιστικές προκλήσεις στα χρόνια της καπιταλιστικής κρίσης», με guest-star την Ολγα Γεροβασίλη. Το τετριμμένο ρητορικό σχήμα «δεν γεννιέσαι, γίνεσαι» εδώ δεν χρησιμοποιείται ως απλός διακοσμητικός μπακαλιάρος· αντιθέτως, είναι μια «νέα προοδευτική βεβαιότητα», για να ακολουθήσω και εγώ την ορολογία της κ. Γεροβασίλη, η οποία, μιλώντας «με αυτοπεποίθηση και σθένος» (έτσι!), υπερασπίστηκε με την ομιλία της τον πρόσφατο νόμο για την αναγνώριση ταυτότητας φύλου.
Με την επικράτηση της τάσης του «identity politics», κριτήριο της ταξινόμησης παύει να είναι πια το βιολογικό φύλο και γίνεται η ταυτότητα, κάτι δηλαδή που υπάρχει στη συνείδηση του καθενός – η αντικειμενικότητα υποχωρεί στην υποκειμενικότητα, με άλλα λόγια. Τι σημαίνει αυτό στην πράξη; Eπεσε στα χέρια μου ένα εξαιρετικά προσεγμένο φυλλάδιο (γραμματοσειρές Art Deco, τύπου «New Yorker» κ.λπ.), που μοιράζεται στο προσωπικό μεγάλου νοσοκομείου στις ΗΠΑ και έχει σκοπό να τους κατατοπίσει στη νέα προοδευτική –μην το ξεχνάμε!– πραγματικότητα, ώστε οι φροντίδες που παρέχουν να είναι «LBGTQ-friendly». Να σημειωθεί ότι το γράμμα «Q» στο ακρωνύμιο σημαίνει «questioning», δηλαδή εκείνος που ψάχνεται, ο αναποφάσιστος.
Εκεί, λοιπόν, διαβάζουμε ότι, εκτός από το βιολογικό φύλο, υπάρχει πια η «ταυτότητα φύλου», η εσωτερική αντίληψη του κάθε προσώπου για το φύλο του: πώς νιώθει ο καθένας. Εχουμε, όμως, και κάτι ακόμη που περιπλέκει τα πράγματα: την «έκφραση φύλου», πώς δηλαδή ο καθένας εκφράζει προς τους άλλους το φύλο του. Η έκφραση φύλου δεν πρέπει να συγχέεται με αυτό που λέμε προτίμηση – η έκφραση αφορά μάλλον το στυλ με το οποίο εκδηλώνεται το φύλο. Η προτίμηση, άλλωστε, καλύπτεται από μία τρίτη έννοια: τον «σεξουαλικό προσανατολισμό», δηλαδή προς τα πού αισθανόμαστε έλξη «τρυφερή, ερωτική, ρομαντική», όπως ακριβώς εξηγείται στο φυλλάδιο.
Με τον συμψηφισμό τριών νέων κριτηρίων, ώστε να καλύπτεται κατά το δυνατόν η μεγαλύτερη γκάμα υποκειμενικότητας, μπορούμε να έχουμε ενδιαφέρουσες ποικιλίες. Κάποιες τίθενται με τη μορφή προβλημάτων Λογικής ή ως αινίγματα. Ας πούμε: άνδρας στο βιολογικό φύλο, με ταυτότητα φύλου γυναικεία, με έκφραση φύλου γυναικεία (π.χ., του αρέσει να ντύνεται γυναικεία, όταν βγαίνει στα μπαρ για να ρίξει κανένα κορίτσι) και, τέλος, με σεξουαλικό προσανατολισμό στο γυναικείο φύλο· τι είναι;
Το ανέκδοτο, το αστείο γενικώς, βασίζεται σε μια νοητική ανατροπή της πραγματικότητας. Οταν όμως το αστείο εκτοπίζει την πραγματικότητα και την υποκαθιστά, τι γίνεται;
Βέβαια, η χρήση των παλαιών όρων (άνδρας, γυναίκα) στη νέα προοδευτική πραγματικότητα περί φύλου δεν βοηθά. Με τον καιρό, όμως, θα εκλείψει και τη θέση των παλιών όρων θα πάρουν καινούργιοι, σύγχρονοι και, προπαντός, προοδευτικοί. Για δύο από αυτούς διαβάζουμε στο συγκεκριμένο φυλλάδιο. «Cisgender» είναι ο πρώτος και σε αυτόν εντάσσονται όσοι προτιμούν «απόλαυσιν ερώτων της ρουτίνας», για να το θέσω με τον τρόπο του Καβάφη, δηλαδή εκείνοι των οποίων, μεταφράζω ακριβώς, «το βιολογικό φύλο ευθυγραμμίζεται με την ταυτότητα φύλου» (κοίτα να δεις τι πάθανε οι άνθρωποι!). Ο δεύτερος, όχι και τόσο νέος, όρος είναι «pansexual» και ως τέτοιος ορίζεται «όποιος έλκεται από τον άλλον για εκείνο που είναι, ανεξαρτήτως φύλου». (Τίποτε δεν συγκρίνεται με τον γλυκερό αμερικάνικο συναισθηματισμό όταν συνευρίσκεται με την πολιτική ορθότητα…)
Με βάση αυτά, όπως τα καταλαβαίνω, μάλλον σωστά το λέει ο ΣΥΡΙΖΑ ότι «γυναίκα δε γεννιέσαι, γίνεσαι». Διότι οι γυναίκες του μέλλοντος θα είναι πρόσωπα με ανδρικό βιολογικό φύλο, που θα έχουν επιλέξει γυναικεία ταυτότητα φύλου, διότι τα πρόσωπα με γυναικείο βιολογικό φύλο και γυναικεία ταυτότητα φύλου θα είναι απλώς cisgender. Οπως θα έλεγε ο Κόουλ Πόρτερ, εκφράζοντας την παλιά συντηρητική βεβαιότητα, «anything goes». Την ειρωνεία ότι ο Πόρτερ ήταν ομοφυλόφιλος, ας την παραβλέψουμε…