Η γραφειοκρατία απαξιώνει την περιουσία των ΑΕΙ

Η γραφειοκρατία απαξιώνει την περιουσία των ΑΕΙ

5' 15" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Η Σοφία Σαριπόλου  (1916-1963), κόρη του συνταγματολόγου Νικολάου Ν. Σαριπόλου και εγγονή του πρώτου συνταγματολόγου της Ελλάδας Νικολάου Ι. Σαριπόλου, κληροδότησε στο Πανεπιστήμιο Αθηνών ακίνητο μεγάλης αξίας επί των οδών Πατησίων, Δώρου και Σατωβριάνδου, με σκοπό να χρησιμοποιηθεί για την οικονομική ενίσχυση άριστων άπορων φοιτητών της Φιλοσοφικής Σχολής για την πραγματοποίηση μεταπτυχιακών σπουδών και τη δημοσίευση των βιβλίων τους. Το κληροδότημα Σοφίας Σαριπόλου από το 1965 έως σήμερα έχει χρηματοδοτήσει μεγάλο αριθμό υποτροφιών και οικονομικών βοηθημάτων. Και δεν είναι το μόνο, υπάρχουν ακόμη άλλα 107.

Ως μάννα εξ ουρανού αντιμετωπίζουν τα ΑΕΙ τα κληροδοτήματά τους στην προσπάθεια να υποστηρίξουν τις σπουδές των φοιτητών. Μόνο το Πανεπιστήμιο Αθηνών και το ΑΠΘ δίνουν περί το 1,7 εκατ. ευρώ ετησίως. Μάλιστα, εξαιτίας της παρατεταμένης κρίσης στην Ελλάδα έχει αυξηθεί ο αριθμός των φοιτητών που απευθύνονται στο Πανεπιστήμιο για οικονομική βοήθεια. Ωστόσο, η κρίση έχει επηρεάσει και την αξιοποίηση των κληροδοτημάτων, που επιβαρύνεται και από την ελληνική γραφειοκρατία. Χαρακτηριστικό είναι ότι απαιτείται έγκριση της περιφέρειας ακόμη και για αλλαγή των κουφωμάτων, με αποτέλεσμα ουκ ολίγες φορές το ΑΕΙ να έχει χάσει επίδοξους ενοικιαστές, λόγω χρονοτριβής. Την ίδια στιγμή, ο αριθμός των νέων κληροδοτημάτων (με ακίνητη περιουσία) προς τα ΑΕΙ έχει σχεδόν μηδενιστεί.

«Δίνονται πλέον δωρεές μικρών χρηματικών ποσών εις μνήμην συγγενών του δωροθέτη ως εφάπαξ οικονομικές ενισχύσεις φοιτητών» ανέφερε μιλώντας στην «Κ» στέλεχος του ΑΠΘ. Τα μεγάλα και ιστορικά πανεπιστήμια της χώρας, όπως το ΕΚΠΑ και το ΑΠΘ, έχουν και τα περισσότερα κληροδοτήματα.

Η γραφειοκρατία απαξιώνει την περιουσία των ΑΕΙ-1

Κατάμεστη από φοιτητές ―στην πλειονότητά τους αγόρια― η Λέσχη του Πανεπιστημίου Αθηνών κατά τη δεκαετία του ’30.

Ειδικότερα, η αποτύπωση των γραφειοκρατικών διαδικασιών που επιχειρεί σήμερα η «Κ» με τη συνδρομή της κ. Αγγελικής Παπαζάχου από τη Διεύθυνση Κληροδοτημάτων του ΕΚΠΑ και της κ. Βασιλικής Κουζιώρτη, προϊσταμένης του τμήματος Κληροδοτημάτων του ΑΠΘ, καταδεικνύει τα μεγάλα προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα ΑΕΙ στη διαχείριση μιας περιουσίας που έχει δοθεί υπέρ των φοιτητών. Σύμφωνα με τον ισχύοντα νόμο 4182, που ψηφίστηκε τον Νοέμβριο του 2013 αντικαθιστώντας τον νόμο 2039 του 1939, όλες οι κοινωφελείς περιουσίες –δηλαδή κληροδοτήματα, κληρονομιές και δωρεές– υπόκεινται στην εποπτεία και τον έλεγχο του υπουργείου Οικονομικών και της αρμόδιας αυτοδιοικητικής περιφέρειας.

Ετσι, συντάσσεται ετησίως από τον διαχειριστή ξεχωριστός προϋπολογισμός, απολογισμός και ισολογισμός, οι οποίοι αποστέλλονται για έγκριση από την αρμόδια αρχή. Καμία δαπάνη δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί πριν από την έγκριση των ανωτέρω από την αρμόδια αρχή. Τα έσοδα και τα έξοδα γίνονται για την υλοποίηση του ειδικού σκοπού της κοινωφελούς περιουσίας μετά έγκριση της αρμόδιας αρχής. Τέλος, υπάρχει διαρκής ενημέρωση, επικοινωνία και αλληλογραφία με την περιφέρεια σχετικά με ειδικά και γενικά θέματα των κοινωφελών περιουσιών.

Ωστόσο, τα προβλήματα που ανακύπτουν στην καθημερινή πράξη από τη φαινομενικά διεκπεραιωτική διαδικασία, είναι πολλά. Ενδεικτικά, με δεδομένο ότι ο νόμος 4182/13 είναι πολύ πρόσφατος λείπουν επί αυτού ερμηνευτικές διατάξεις, κάτι που ορθώνει αρκετές αντικειμενικές και γραφειοκρατικές δυσκολίες. Για παράδειγμα, τα ΑΕΙ ζητούν να προβλεφθούν πιο πρακτικές και ευέλικτες διαδικασίες για τις εργασίες περιορισμένης ανακαίνισης και επισκευών των ακινήτων, όπως π.χ. βάψιμο, επισκευή κουφωμάτων, υδραυλικών και ηλεκτρολογικών βλαβών κ.λπ. χωρίς να απαιτείται πέραν της Αποκεντρωμένης Διοίκησης και η έγκριση του υπουργείου Παιδείας για ποσό που μπορεί να καθοριστεί ύστερα από συνεννόηση μεταξύ των εμπλεκομένων υπηρεσιών. Οπως εξήγησε στην «Κ» στέλεχος του ΕΚΠΑ, η διαδικασία έγκρισης όλων των απαραίτητων βημάτων για τη μίσθωση ενός διαμερίσματος είναι χρονοβόρα. Για να μισθώσει κάποιος ακίνητο των κληροδοτημάτων με τη διαδικασία των δημοσιεύσεων χρειάζεται ένας με δύο μήνες, και η διαδικασία μπορεί να παραταθεί ακόμη περισσότερο λόγω γραφειοκρατικών εμποδίων. Και όλα αυτά, τη στιγμή που η εξεύρεση νέων μισθωτών είναι ιδιαίτερα δύσκολη, εξαιτίας της μεγάλης προσφοράς κενών ακινήτων από ιδιώτες σε χαμηλότερες τιμές, καλύτερη κατάσταση και βεβαίως άμεσες διαδικασίες μίσθωσης.

Μάλιστα, στη Θεσσαλονίκη κατά το παρελθόν συνέβη υποψήφιος να αρνηθεί τελικά να υπογράψει συμβόλαιο με το ΑΠΘ, αφού ήθελε άμεσα το διαμέρισμα. Προτίμησε ένα σχεδόν γειτονικό διαμέρισμα, το οποίο ανήκει σε ιδιώτη. Με τον τελευταίο, το συμβόλαιο ενοικίασης υπεγράφη μέσα σε μία εβδομάδα.

Η γραφειοκρατία απαξιώνει την περιουσία των ΑΕΙ-2

Κληροδότημα Δημητρίου Τσιακμακοπούλου στη Θεσσαλονίκη. Από τα έσοδα μίσθωσής του χορηγούνται ετησίως 30 υποτροφίες σε πρωτοετείς του ΑΠΘ.

Τα προβλήματα

Η παλαιότητα και η κακή κατάσταση των ακινήτων αποτελούν μειονεκτήματα σε σχέση με άλλα ακίνητα που προσφέρονται και είναι ανταγωνιστικά. Κάποια κληροδοτήματα ελλείψει ενεργητικού δεν μπορούν να επισκευασθούν, άλλα χρειάζονται εγκρίσεις, διαγωνισμούς, συμφωνία με ιδιοκτήτες κ.λπ., την ίδια στιγμή που για τα ιδιωτικά ακίνητα χρειάζεται απλά μια απόφαση για την επισκευή τους. Μέχρι σήμερα, τα ΑΕΙ υιοθετούν τη λογική να μισθώνονται τα ακίνητα ως έχουν, χωρίς παρεμβάσεις, αλλά σε χαμηλότερο μίσθωμα.

Προβλήματα προκύπτουν, επίσης, από τις συνιδιοκτησίες σε ορισμένα ακίνητα, τις δεσμευτικές διαδικασίες των απαλλοτριώσεων των οικοπέδων κυριότητας των κληροδοτημάτων, τον χαρακτηρισμό ακινήτων ως διατηρητέων κ.ά. «Αξίζει να αναφερθεί και η μεγάλη φορολόγηση που επιβάλλει το κράτος στα κληροδοτήματα τόσο όσον αφορά τα έσοδα από μισθώσεις όσο και στη φορολόγηση της μεγάλης ακίνητης περιουσίας», λέει η κ. Κουζιώρτη.

Από την άλλη, η οικονομική κρίση έχει πλήξει σε πολύ μεγάλο βαθμό την αξιοποίηση των ακινήτων (και κυρίως τις κατοικίες), καθώς οι μισθωτές δηλώνουν μεγάλη αδυναμία να αντεπεξέλθουν στις υποχρεώσεις τους, δεν καταβάλλουν τα μισθώματα και εγκαταλείπουν τα ακίνητα. Από την πλευρά τους, οι μισθωτές των επαγγελματικών στεγών, όσοι έχουν απομείνει, προσφεύγουν στα δικαστήρια καταθέτοντας αγωγές για μείωση των μισθωμάτων τους και συνήθως αυτό επιτυγχάνεται. Με κόστος για τα ίδια τα ΑΕΙ, που έχουν να αντιμετωπίσουν την οικονομική κρίση και τη γραφειοκρατία.

Υποτροφίες σε φοιτητές από ΕΚΠΑ και ΑΠΘ

Το Πανεπιστήμιο Αθηνών, στο πλαίσιο της εκπλήρωσης των όρων των 108 κληροδοτημάτων, κληρονομιών και δωρεών που διαχειρίζεται, χορήγησε το 2017 250 υποτροφίες σε φοιτητές, για προπτυχιακές και μεταπτυχιακές σπουδές στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, από όλους τους επιστημονικούς κλάδους. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τα στοιχεία που διέθεσε το ΕΚΠΑ στην «Κ», το 2017 χορηγήθηκαν υποτροφίες συνολικού ύψους 1,32 εκατ. ευρώ. Εξ αυτών, 1,15 εκατ. ευρώ δόθηκε για προπτυχιακές σπουδές στην Ελλάδα, 50.000 ευρώ για μεταπτυχιακές σπουδές στην Ελλάδα και 120.000 ευρώ για μεταπτυχιακές σπουδές στο εξωτερικό. Ο συνολικός αριθμός των υποτρόφων έφθασε στους 250. Επιπλέον, μοιράστηκαν, υπό μορφή χρηματικών βραβείων, συνολικά 85.000 ευρώ σε περίπου 100 φοιτητές, οι οποίοι διακρίθηκαν για τις επιδόσεις τους. Τέλος, διατέθηκε το ποσό των 190.000 ευρώ για εξοπλισμό ερευνητικών εργαστηρίων, εκτυπώσεις επιστημονικών εργασιών, καθώς και προμήθεια βιβλίων.

Στη Θεσσαλονίκη, η περιουσία των συνολικά 40 κληροδοτημάτων, κληροδοσιών και δωρεών του ΑΠΘ, αυτή τη χρονική περίοδο, ανέρχεται στα 122 ακίνητα (διαμερίσματα, αποθήκες, οικοδομές, οικόπεδα). Η μέση ετήσια δαπάνη για υποτροφίες στο Ιδρυμα κυμαίνεται μεταξύ 350.000 και 400.000 ευρώ.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή