Είχαμε βγει όλοι μαζί μετά πολύ καιρό. Από τη μεγάλη μας παρέα, οι μισοί κατοικοεδρεύουν στην Αθήνα και οι άλλοι μισοί στην Εδεσσα. Ο Χρήστος, παιδίατρος εξ Εδέσσης, ήταν όμως όλη την ώρα απασχολημένος στο τηλέφωνό του, που δονούνταν ασταμάτητα. Καθισμένος στην άκρη του τραπεζιού, απαντούσε στα απανωτά μηνύματα στο messenger με επιμέλεια. «Συγγνώμη παιδιά, ένα εξάνθημα σε ένα ποπουδάκι», έλεγε τη μία. «Τώρα, τελειώνω, στέλνω κάτι οδηγίες σε μια μαμά και κλείνω», έλεγε την άλλη. Μόνο όταν το τηλέφωνό του σίγησε, έκατσε να φάει σαν άνθρωπος και να πει δυο κουβέντες με τους φίλους του.
«Αυτή είναι η καθημερινότητά μας» λέει ο Χρήστος Τζουλάκης, χωρίς ίχνος γκρίνιας. Αλλωστε, ως νέος γιατρός, δεν έχει ζήσει την εποχή προ Ιντερνετ και social media. Τότε που τον γιατρό σου τον έβρισκες μόνο στο τηλέφωνο ή στο ιατρείο του. Οπως λέει, το πρώτο πράγμα που κάνουν οι περισσότεροι μετά την επίσκεψη στον νέο γιατρό είναι αίτημα φιλίας στην προσωπική σελίδα του στο Facebook και λάικ στην επίσημη σελίδα του ιατρείου. Αφενός είναι ένας τρόπος να «ελέγξουν» τη δουλειά του και τυχόν σχόλια από πελάτες και αφετέρου ένας δίαυλος επικοινωνίας, συνεχώς ορθάνοικτος.
«Η αλήθεια είναι ότι για τη νέα μαμά ιδίως, το γεγονός ότι ο παιδίατρός της είναι διαθέσιμος 24 ώρες το 24ωρο μέσω των διαφόρων εφαρμογών προσφέρει μεγάλη ευκολία. Απλώς, υπάρχουν κάποιοι γονείς που φοβούνται λίγο παραπάνω και ίσως εκμεταλλεύονται άθελά τους την κατάσταση, περιμένοντας να γίνει τηλεδιάγνωση. Δεν γίνεται διάγνωση μέσω Facebook όμως». Και τι μηνύματα δεν έχει λάβει τα τελευταία χρόνια. «Από φωτογραφίες παιδιών με διάφορες δερματικές παθήσεις, βιντεάκια που δείχνουν κάποια αφύσικη για τους γονείς κίνηση του μωρού μέχρι ηχητικό μήνυμα για να ακούσω τον βήχα του». Η επίσκεψη στο γιατρό για «ψύλλου πήδημα» ανήκει στις εποχές προ οικονομικής κρίσης. Ο Χρήστος, πάντως, επιμένει: «Από φωτογραφίες διάγνωση δεν γίνεται, προσπαθώ να το λέω όσο πιο ευγενικά και με χιούμορ γίνεται γιατί είναι λεπτές οι ισορροπίες». Το σίγουρο είναι ότι προσωπικός χρόνος δεν υπάρχει. «Ετσι είναι με τους γιατρούς, ιδίως τους παιδιάτρους. Αν παλιά παρέπεμπαν στο τηλέφωνο οικίας, σήμερα παραπέμπουμε στο whatsapp».
Ο παιδίατρος από την Πάτρα και πολύ ενεργός χρήστης των social media Αντώνης Δαρζέντας θεωρεί ότι δεν είναι μόνο η ζωή των νέων γονιών που διευκολύνθηκε με αυτά τα μέσα, αλλά και η δική του. «Από το κινητό δεν μπορείς να έχεις εικόνα τι συμβαίνει με τα μωρά. Το messenger κάνει πιο εύκολη τη δουλειά σου, σου δίνει μια εικόνα. Εχω δει σπασμούς σε βίντεο, κοιτάω τις εξετάσεις ώστε να μην έρχονται στο ιατρείο μόνο γι’ αυτό και φυσικά βλέπω πολλά… ποπουδάκια. Το επιδιώκω κι εγώ σε έναν βαθμό για να μην έρχονται επίσκεψη για ήσσονος σημασίας πράγματα. Λειτουργεί συμβουλευτικά και συνδυαστικά. Αν θεωρήσω ότι είναι κάτι πιο σοβαρό, θα πω “φέρ’ το μου να το δω”. Οχι φυσικά ότι δεν γίνεται και κατάχρηση καμιά φορά αυτής της δυνατότητας».
Ο κ. Δαρζέντας θεωρεί ότι ρόλο παίζει η νοοτροπία των Ελλήνων. «Εχω παρατηρήσει ότι στα διεθνή συνέδρια, εκείνοι που είναι στον διάδρομο και μιλούν στα κινητά τους είναι πάντα οι Ελληνες γιατροί. Σε κάθε επίσκεψη αναλογούν τρία-πέντε τηλεφωνήματα. Οι παιδίατροι και οι γυναικολόγοι έχουν την πρωτοκαθεδρία σε αυτό. Εχει σημασία ότι είναι και διαφορετικό το σύστημα υγείας μας. Εχω πελάτες που έχουν μεταναστεύσει στο εξωτερικό και επικοινωνούν με μένα αν έχουν κάποια απορία γιατί στη Γερμανία, στην Αγγλία, στο Ντουμπάι δεν υπάρχει περίπτωση να σου δώσει γιατρός το κινητό του.
Στη Γερμανία, οι γονείς βλέπουν μεν ιδιώτες παιδιάτρους αλλά δεν καταβάλλουν αντίτιμο. Αν συμβεί κάτι, θα ψάξουν πληροφορίες μόνοι τους ή θα πάνε στο νοσοκομείο. Η αλήθεια είναι ότι έχουμε πολύ καλή παροχή υγείας στην Ελλάδα, με το μειονέκτημα ότι πρέπει να πληρώσεις».
Τα online… όρια
Η παιδίατρος Μαριαλένα Κυριακάκου ενίοτε παροτρύνει τις μαμάδες να στείλουν μέσω viber φωτογραφία για να ελέγξει την εξέλιξη ενός συμπτώματος. «Μόνο, όμως, εάν εμπιστεύομαι τη μαμά και εάν πρόκειται για παιδάκι που βλέπω τακτικά στο ιατρείο», λέει. Ο λόγος είναι ότι η κατάχρηση της online επικοινωνίας είναι συνήθης.
«Μου έχει τύχει μήνυμα στις 5 π.μ. με ερώτηση “σε τι μήνα αρχίζουν να πίνουν νερό τα μωρά” ή να με ρωτήσουν στο viber “τι φρούτο να βάλω στη φρουτόκρεμα;”. Εκεί πρέπει να βάλουμε όρια για να γίνει αντιληπτό ότι και ο γιατρός είναι άνθρωπος με προσωπικό χρόνο. Οι συνεχείς ερωτήσεις που δεν αφορούν επείγουσα κατάσταση, διαταράσσουν τη σχέση παιδιάτρου-γονιού, στην οποία ο σεβασμός πρέπει να είναι αμφίδρομος». Λόγω της συνεργασίας της με γνωστά σάιτ, η κ. Κυριακάκου δέχεται και καταιγισμό μέιλ από αγνώστους. «Μου γράφουν ιστορικά, μου στέλνουν εξετάσεις και καλούμαι να κάνω διάγνωση. Απαντώ φυσικά ότι αυτό είναι εντελώς ανεύθυνο και ότι μέσα από ένα μέιλ είναι αδύνατον να τους κατευθύνω σωστά. Ενα ερώτημα είναι, όμως, πώς εμπιστεύονται σε έναν παιδίατρο που βρίσκουν στο Διαδίκτυο προσωπικές πληροφορίες;».