Μπορεί μια επιχείρηση να είναι οικονομικά αποδοτική και ταυτόχρονα να προσφέρει ένα υγιές εργασιακό περιβάλλον, ένα μέρος όπου οι εργαζόμενοι χαίρονται να δουλεύουν;
Μια προσέγγιση λέει ότι σκοπός της επιχείρησης είναι το κέρδος και τίποτε παραπάνω. Γι’ αυτό άλλωστε υπάρχουν οι «νόμοι», για να καθορίσουν τις σχέσεις με τους πελάτες, τους προμηθευτές, τους εργαζομένους, την κοινωνία γενικότερα. Από τη στιγμή που η επιχείρηση ακολουθεί τους νόμους, δηλαδή στην περίπτωση των εργαζομένων δίνει τον νόμιμο μισθό, εφαρμόζει τα ωράρια, δίνει τις άδεις που πρέπει να δώσει κ.λπ., τότε αυτή είναι, νομικά και ηθικά, «καλυμμένη», έχει κάνει το καθήκον της απέναντι στους ανθρώπους της και στην κοινωνία, και αυτό είναι αρκετό. Μια τέτοια προσέγγιση αντιμετωπίζει τον εργαζόμενο, λιγότερο ή περισσότερο, ως άλλο ένα κόστος στη διαδικασία παραγωγής: όσο μικρότερα τα κόστη τόσο το καλύτερο για την επιχείρηση.
Είναι όμως έτσι τα πράγματα; Μήπως ένας ευχαριστημένος εργαζόμενος, ένας εργαζόμενος που ξέρει τη δουλειά του καλά και την εταιρεία του «από την καλή και από την ανάποδη», ο οποίος εμπιστεύεται το «αφεντικό» του, νιώθει περήφανος για την εταιρεία «του», ίσως ακόμη και υποχρεωμένος προς αυτήν γιατί του «στάθηκε» με πράξεις σε μια δύσκολη προσωπική του στιγμή, μήπως ένας τέτοιος εργαζόμενος είναι τελικά πιο αποδοτικός για την επιχείρηση; Ακολουθώντας λίγο παρακάτω αυτόν τον συλλογισμό, μήπως τελικά το εργατικό δεν είναι «κόστος», αλλά «επένδυση»; Μήπως αξίζει η επιχείρηση να ξοδέψει κάτι παραπάνω για να έχει ευχαριστημένους εργαζομένους, οι οποίοι με τη σειρά τους θα κάνουν το κάτι παραπάνω για την εταιρεία «τους», φέρνοντας έτσι επιπλέον κέρδη;
Οι επιχειρήσεις που εδώ και δεκαετίες σε όλο τον κόσμο αναδεικνύονται «Best Workplaces» δίνουν ξεκάθαρη απάντηση: ναι, αξίζει.
- Αξίζει η επιχείρηση, στρατηγικά, να επενδύσει στη δημιουργία ενός περιβάλλοντος εμπιστοσύνης, αξιοπιστίας, σεβασμού και δικαιοσύνης. Πώς μπορεί να γίνει αυτό; Για παράδειγμα, με ανοιχτή και ειλικρινή ενημέρωση για όλα τα θέματα του οργανισμού, με δράσεις «εξισορρόπησης» επαγγελματικής-προσωπικής ζωής, με δίκαιες και διαφανείς προσλήψεις, με αναγνώριση της καλής προσπάθειας (πολλές φορές έστω και ένα «μπράβο» αρκεί!) και κατανόηση των λαθών, με ίση μεταχείριση προς όλους, με ανάπτυξη των ταλέντων των εργαζομένων, με δικαιοσύνη στις αμοιβές, με το να κάνει η διοίκηση «τα λόγια της πράξη».
- Αξίζει η εταιρεία να προωθήσει το αίσθημα της «περηφάνιας» στους εργαζομένους της. Να κάνει τον κάθε εργαζόμενο να νιώθει ότι η εργασία του έχει «νόημα» και ότι και αυτός από το «πόστο» του συνεισφέρει ουσιαστικά στο τελικό αποτέλεσμα. Να νιώθει «συμμέτοχος». Να είναι περήφανος να λέει ότι εργάζεται στη συγκεκριμένη εταιρεία. Ακόμη ακόμη και να «ντρέπεται», να έχει ένα αίσθημα γλυκιάς ενοχής που μπορεί να απολαμβάνει τέτοιες εργασιακές συνθήκες μέσα σε ένα τόσο αρνητικό οικονομικό περιβάλλον κρίσης, ανεργίας, ανασφάλειας, κ.λπ.
- Αξίζει, τέλος, ο οργανισμός να ενισχύσει τη «συντροφικότητα» μεταξύ των εργαζομένων. Να νιώθει ο νεο-εισερχόμενος αποδεκτός και πλήρες μέλος της ομάδας από την πρώτη στιγμή που μπαίνει στην εταιρεία. Να κυριαρχούν αισθήματα ενότητας, ομαδικότητας, αλληλεγγύης, ακόμη και «οικογένειας» μεταξύ των εργαζομένων. Ο ένας εργαζόμενος να ενδιαφέρεται για τον άλλο, το ένα τμήμα να στηρίζει το άλλο. Να υπάρχει ευχάριστη και κεφάτη ατμόσφαιρα, να γιορτάζονται εταιρικές, ομαδικές και ατομικές επιτυχίες και επέτειοι.
ΟΚ, αλλά γιατί αξίζει; Μα, απλούστατα, γιατί οδηγεί σε καλύτερα οικονομικά αποτελέσματα.
Πώς; Έτσι, «μαγικά»; Όχι, καθόλου «μαγικά». Απλώς «μεθοδικά».
Είναι ερευνητικά αποδεδειγμένο ότι οι ευχαριστημένοι εργαζόμενοι παραμένουν περισσότερο καιρό στην εταιρεία, αλλά είναι και πιο παραγωγικοί/αποδοτικοί. Αυτό οδηγεί σε προσφορά καλύτερης υπηρεσίας στους πελάτες, πράγμα που κάνει τους πελάτες περισσότερο ευχαριστημένους από την εταιρεία. Και φυσικά ευχαριστημένοι πελάτες σημαίνει πιστοί πελάτες και αυξημένη κερδοφορία. Σε ένα διαφορετικό επίπεδο, και σε συνάρτηση με τον κλάδο στον οποίο δραστηριοποιείται η επιχείρηση, έχει διαπιστωθεί ότι ο ευχαριστημένος και ικανοποιημένος εργαζόμενος ενδιαφέρεται για την εταιρεία του. Αυτό έχει ως συνέπεια να «ξεπερνά» τα στενά όρια του ρόλου του και να προτείνει, για παράδειγμα, νέες ιδέες για καινούργια προϊόντα/υπηρεσίες, για μείωση του κόστους παραγωγής ή για διευκόλυνση των διαδικασιών. Υπάρχουν περιπτώσεις όπου ιδέες εργαζομένων αποτέλεσαν το έναυσμα για βελτιώσεις ύψους εκατομμυρίων ευρώ στα οικονομικά αποτελέσματα της επιχείρησης.
Είναι πραγματικά εντυπωσιακός ο βαθμός συνέπειας παρόμοιων αποτελεσμάτων μεταξύ διαφορετικών οικονομικών κλάδων, σύνθεσης εργατικού δυναμικού, πελατολογίου επιχείρησης, ακόμη και εθνικής κουλτούρας. Οι εταιρείες με το καλύτερο εργασιακό περιβάλλον έχουν τους πιο ευχαριστημένους εργαζομένους οι οποίοι βελτιώνουν τις εσωτερικές διαδικασίες, αλλά και δημιουργούν ικανοποιημένους και πιστούς πελάτες, οδηγώντας έτσι σε καλύτερα οικονομικά αποτελέσματα. Κάτι τέτοιο άλλωστε επιβεβαιώνεται και με μια απλή ματιά στη λίστα με τα φετινά ελληνικά Best Workplaces σε αυτό το τεύχος!
Άρα, λοιπόν, δεν είναι απλό ευχολόγιο. Είναι αναγκαιότητα: αν οι επιχειρήσεις θέλουν να είναι επιτυχημένες, οφείλουν να κρατούν τους εργαζομένους τους «αφοσιωμένους» στην επιχείρηση (engaged). Και τι καλύτερο για να το πετύχουν αυτό από το να τους προσφέρουν ένα Best Workplace!