Δορυφορικά συστήματα που παρακολουθούν τους αμπελώνες και τη διαδικασία ωρίμανσης του σταφυλιού, υπόγεια συστήματα ελεγχόμενης άρδευσης, σάρωση και αυτόματη απομάκρυνση των προβληματικών ρωγών σταφυλιού είναι ορισμένες μόνο από τις τεχνολογίες αιχμής που χρησιμοποιεί το Κτήμα ΑΛΦΑ, για την παραγωγή ενός από τα αρχαιότερα και δημοφιλέστερα προϊόντα: το κρασί!
Στο βορειοδυτικό άκρο της Ελλάδας, λίγο έξω από το Αμύνταιο, στην ακριτική Φλώρινα, οι άνθρωποι του Κτήματος ΑΛΦΑ έχουν καταφέρει, με μεγάλες επενδύσεις σε χρόνο, υποδομές και πολλή δουλειά, να δημιουργήσουν ένα πρότυπο οινοποιείο, παράγοντας ένα από τα παραδοσιακότερα προϊόντα του κόσμου με υπερσύγχρονες τεχνολογίες!
Το Κτήμα ΑΛΦΑ δεν θυμίζει σε τίποτα την παραδοσιακή εικόνα που πολλοί μπορεί να έχουμε για το πώς παράγεται το κρασί: πρόκειται για μια πλήρως καθετοποιημένη μονάδα, σχεδιάζοντας και ελέγχοντας την παραγωγική διαδικασία από το πρώτο βήμα, την επιλογή της τοποθεσίας όπου καλλιεργούνται οι αμπελώνες του, μέχρι την τελική εμφιάλωση του κρασιού.
Οπως σημειώνει ο κ. Αγγελος Ιατρίδης, οινοποιός και εκ των δημιουργών του Κτήματος, το πώς παράγεται σήμερα το κρασί δεν έχει καμία σχέση με τις πρακτικές, όχι των προηγούμενων γενεών αλλά ούτε καν με αυτές 10 χρόνια πριν! «Η οινολογία είναι επιστήμη και οι θεαματικές εξελίξεις των τελευταίων ετών, που ακουμπούν και επηρεάζουν κάθε έκφανση της κοινωνίας και του επιχειρείν έχουν αλλάξει τα δεδομένα και στην παραγωγή του οίνου. Η τεχνολογία επιτρέπει τον άνθρωπο να παράγει –σε αγαστή συνεργασία με τη φύση– το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα», υπογραμμίζει ο κ. Ιατρίδης. Οπως σημειώνει, «βρισκόμαστε σε μια εποχή, που η τεχνολογία, όσο ποτέ άλλοτε, είναι σημαντική συνιστώσα ποιότητας και μόνον όσοι παρακολουθούν, κατανοούν και ενσωματώνουν τις εξελίξεις θα μπορέσουν να προχωρήσουν, να ξεχωρίσουν και εν τέλει να επιβιώσουν».
Η πορεία του Κτήματος ΑΛΦΑ είναι εξαιρετική, κόντρα στην πολυετή κρίση που δοκιμάζει τη χώρα: έχει σχεδόν τετραπλασιάσει τις πωλήσεις της, από το 2008 μέχρι σήμερα με αξιοσημείωτη εξαγωγική παρουσία, διοχετεύοντας περίπου το 35% της παραγωγής της σε 32 χώρες, σε Ευρώπη, Αμερική, Ασία και Αυστραλία.
Ωστόσο, η εντυπωσιακή αυτή εικόνα δεν προέκυψε από τη μια ημέρα στην άλλη. Πίσω από τις ισχυρές αυτές επιδόσεις, βρίσκεται μια μακρά και επίπονη προπαρασκευαστική περίοδος. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι ιδρυτές και σημερινοί ιδιοκτήτες της, ξεκίνησαν να εγκαθιστούν αμπελώνες από το 1994, ενώ το πρώτο εμπορικό προϊόν της βγήκε στην αγορά το 2005, 11 χρόνια μετά, ώστε να διασφαλιστούν οι υψηλές ποιοτικές προδιαγραφές του παραγόμενου σταφυλιού και κατά συνέπεια του παραγόμενου οίνου.
«Το κρασί είναι μια ιδιαίτερα δύσκολη υπόθεση», σημειώνει ο κ. Ιατρίδης. Δεν πρόκειται για μια κλασική επιχειρηματική επένδυση, ούτε μπορεί να δει κανείς την παραγωγή κρασιού επενδυτικά, τουλάχιστον την πρώτη εικοσαετία. Σύμφωνα με τον κ. Ιατρίδη, για να φτάσεις στο επίπεδο να παράγεις ένα ποιοτικό κρασί με ταυτότητα απαιτούνται πολύς χρόνος, πολλή δουλειά, πολλή γνώση, πολύ ομαδική εργασία και στοχευμένες επενδύσεις. «Μεράκι, υπομονή και αγάπη για το κρασί και κατόπιν έρχονται και τα υπόλοιπα».
Οπως σημειώνει, με τον συνεταίρο του, έμπειρο αμπελουργό Μάκη Μαυρίδη, όταν αποφάσισαν να κάνουν το δικό τους επιχειρηματικό βήμα, σχεδίασαν με απόλυτη ακρίβεια το όνειρό τους: ποια θα ήταν τα ιδιαίτερα εκείνα χαρακτηριστικά των κρασιών του Κτήματος ΑΛΦΑ και τα βήματα που έπρεπε να γίνουν, για να φτάσουν εκεί που σχεδίαζαν. Στο πλαίσιο αυτό, επέλεξαν την περιοχή του Αμύνταιου, για τα ιδιαίτερα εδαφολογικά και τα μοναδικά κλιματολογικά χαρακτηριστικά, ώστε να πετύχουν την ποιότητα των σταφυλιών που επιθυμούσαν.
Τα δύσκολα εμφανίστηκαν από το πρώτο βήμα. «Η μεγαλύτερη πρόκληση ήταν η απόκτηση γης για τη δημιουργία του αμπελώνα. Ξεκινήσαμε για τα πρώτα 40 στρέμματα. Ηταν ένας απίστευτα δύσκολος και επίπονος αγώνας το να αγοράσουμε τα κορυφαία αμπελοτεμάχια και να αποκτήσουμε ένα λειτουργικό μέγεθος. Για να φτάσουμε στα 1.200 στρέμματα, υπογράφηκαν περισσότερα από 120 συμβόλαια, με τεράστια γραφειοκρατία, καθώς σε πολλές περιπτώσεις οι κληρονόμοι ήταν δεκάδες και διασκορπισμένοι από την Αμερική μέχρι την Αυστραλία. Στην πραγματικότητα πραγματοποιήσαμε έναν μικρό αναδασμό της αμπελουργικής ζώνης, χωρίς τον οποίο θα ήταν αδύνατο η εταιρεία να φτάσει στο σημείο που είμαστε σήμερα», σημειώνει.
Το κρασί είναι μια επιστήμη που συνεχώς εξελίσσεται
«Αυτό που είναι κρίσιμο στο αμπέλι, είναι να έχεις το ριζικό σύστημα, το οποίο θα μπορεί να υποστηρίξει μια υψηλής ποιότητας παραγωγή. Δεν μας ενδιαφέρει η ποσότητα αλλά η ισορροπία. Το πώς θα μπορεί το αμπέλι να ισορροπεί στο σημείο εκείνο, από το οποίο να μπορούμε να πάρουμε από το σταφύλι τα καλύτερα στοιχεία του εδάφους. Και αυτός ήταν ο λόγος που επιλέξαμε το Αμύνταιο».
Το κρασί είναι επιστήμη επαναλαμβάνει συνεχώς ο κ. Ιατρίδης. Και μάλιστα επιστήμη που λόγω της τεχνολογίας συνεχώς εξελίσσεται. Εδώ και έξι χρόνια το Κτήμα ΑΛΦΑ, σε συνεργασία με Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, έχει αναπτύξει ένα ερευνητικό πρόγραμμα που μέσω δορυφόρων παρακολουθεί την κατάσταση του αμπελώνα με έμφαση σε δύο κρίσιμες περιόδους: τον περκασμό, όπως ονομάζεται η μαγική εβδομάδα του Αυγούστου όπου το σταφύλι αλλάζει χρώμα και από πράσινο γίνεται κόκκινο, και την περίοδο κοντά στον τρύγο μέσα στον Σεπτέμβριο. Οι δορυφόροι σκανάρουν τα αμπέλια και παρέχουν κρίσιμες πληροφορίες για την κατάσταση ωρίμανσης, επιτρέποντας στους αμπελουργούς να τρυγήσουν το σταφύλι σε ακριβώς εκείνο το σημείο ωρίμανσης που επιθυμεί ο αμπελουργός, προκειμένου να φτάσει στο κρασί που θέλει. «Με το μάτι δεν μπορεί παρά να δεις περιορισμένα πράγματα σε έναν αμπελώνα. Τέτοιου είδους εργαλεία προσφέρουν μια απίστευτη γνώση και μας βοηθούν να λάβουμε τις σωστές αποφάσεις την κατάλληλη στιγμή», σημειώνει ο κ. Ιατρίδης.
Ο ίδιος χαμογελά ειρωνικά στη ρομαντική τάση περί «φυσικών» προϊόντων, επαναλαμβάνοντας ότι τίποτα δεν έρχεται χωρίς τη βοήθεια της επιστημονικής γνώσης και τίποτα δεν εξελίσσεται χωρίς αυτήν. Το Κτήμα ΑΛΦΑ είναι από τις λίγες αμπελοοινικές εκμεταλλεύσεις στην Ευρώπη που έχει εγκαταστήσει υπόγειο σύστημα άρδευσης, μήκους 600 χιλιομέτρων! Το αμπέλι γενικώς δεν θέλει νερό ή σωστότερα θέλει ελάχιστο νερό, στη σωστή στιγμή. «Από τα μέσα Ιουλίου μέχρι τον τρύγο, το αμπέλι χρειάζεται ελάχιστες ποσότητες νερού, έτσι ώστε να είναι σε αυτό που αποκαλούμε “ελεγχόμενο στρες”. Δηλαδή το φυτό να μη διψάει πολύ καθώς, αν διψά υπερβολικά, εξαντλείται και σταματά να φωτοσυνθέτει, ενώ αν έχει πολύ νερό υπερπαράγει, επηρεάζοντας αρνητικά την ποιότητα του καρπού. Πρέπει να ξέρεις ποιο είναι το σημείο εκείνο ώστε το αμπέλι να “λειτουργεί” σωστά. Με τη στρατηγική της ελεγχόμενης άρδευσης μπορείς να φτάσεις στο ανώτατο σημείο αυτού που μπορείς να πάρεις από το φυτό». Από το 2016 το Κτήμα ΑΛΦΑ έχει εγκαταστήσει ένα υπερσύγχρονο σύστημα διαλογής του καρπού ρώγα ρώγα. Οταν γίνει ο τρύγος, στην κατάλληλη χρονικά στιγμή, ο καρπός είναι στο απόγειο της ποιότητάς του. Σε αυτή τη στιγμή, το σύστημα διαλογής, με υπέρυθρη σάρωση, εντοπίζει και απομακρύνει αυτόματα τις όποιες προβληματικές ρώγες σταφυλιών (από κάποιο χτύπημα ή κάψιμο από τον ήλιο ή ελλιπούς ωρίμανσης) οι οποίες θα μπορούσαν να επηρεάσουν αρνητικά τη διαδικασία παρασκευής και ωρίμανσης του κρασιού.
Σχέδια για επενδύσεις 18 εκατ. την επόμενη πενταετία
«Το κρασί δεν γίνεται στο αμπέλι. Πρώτα γίνεται στο μυαλό και στην καρδιά του οινοποιού», τονίζει ο κ. Ιατρίδης. Για να φτάσει στο σημερινό σημείο το Κτήμα ΑΛΦΑ πραγματοποίησε, μέχρι σήμερα, επενδύσεις άνω των 26 εκατ. ευρώ για την αγορά των εκτάσεων, τη δημιουργία των αμπελώνων, σε μηχανήματα υψηλής τεχνολογίας, κτιριακές υποδομές κ.ά. Επενδύσεις που, όπως σημειώνει, «δεν σταματούν ποτέ, καθώς τα πάντα συνεχώς αλλάζουν και η διαρκής αλλαγή είναι μονόδρομος. Εμείς αυτό το λέμε εξέλιξη. Και η εξέλιξη ξεκινά στον κάθε έναν από εμάς».
Σπούδασε χημικός στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και κατόπιν ακολούθησε μεταπτυχιακές σπουδές στην οινολογία, στο Μπορντό της Γαλλίας. Οπως σημειώνει στην «Κ», «με το που πας στη Γαλλία και βλέπεις ότι τα πάντα είναι κρασί, ότι όλα περιστρέφονται γύρω από το κρασί, αλλάζει η ζωή σου και το πώς βλέπεις τα πράγματα. Εκεί αποκτάς το κουσούρι του να αναζητείς διαρκώς τη βελτίωση. Να ψάχνεσαι και να αναζητείς τρόπους, γνώσεις, μεθόδους που θα σε κάνουν καλύτερο. Αυτό είναι το μεγάλο στοίχημα για το κρασί. Θέλει πολλή δουλειά, μεθοδευμένη δουλειά. Θέλει στρατηγική. Θέλει σχέδιο και σωστή επιλογή ανθρώπων. Το κρασί είναι μια ομάδα. Το παν είναι να έχεις όραμα». Για την επόμενη 5ετία το Κτήμα ΑΛΦΑ έχει προγραμματίσει επενδύσεις ύψους 18 εκατ. ευρώ, κυρίως για αμπελουργικό εξοπλισμό, τη δημιουργία νέας γραμμής παραγωγής, την εγκατάσταση αμπελώνων και κτιριακές υποδομές. «Οι επενδύσεις αυτές είναι απαραίτητες για να εξυπηρετήσουν καλύτερα την έκφραση και τη δημιουργία της ομάδας του Κτήματος ΑΛΦΑ», σημειώνει χαρακτηριστικά ο κ. Ιατρίδης. Και συνεχίζει εμφατικά ότι «ο επώνυμος ελληνικός οίνος αποτελεί το περίπου 1% της παγκόσμιας αγοράς κρασιού. Η Ελλάδα έχει πολλά ιδιαίτερα, μοναδικά χαρακτηριστικά, ο κόσμος αγαπά και ενδιαφέρεται για το μικρό, το διαφορετικό. Εχουμε αυτά τα στοιχεία, αλλά απαιτείται πολύ καλά σχεδιασμένη δουλειά, προκειμένου το ελληνικό κρασί να αποκτήσει επώνυμο και μοναδικό αποτύπωμα στην παγκόσμια αγορά».