Οταν τον Οκτώβριο του 2017 ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας παρευρίσκετο σε δείπνο που παρέθετε προς τιμήν του ο Ελληνοαμερικανός επενδυτής Τζόν Κάλαμος στο Σικάγο, είχαν αρχίσει να φαίνονται τα πρώτα σύννεφα στην πώληση της Εθνικής Ασφαλιστικής.
Η συμφωνία για την εξαγορά της Εθνικής Ασφαλιστικής στην Exin, βασικοί μέτοχοι της οποίας ήταν οι κ. Τζον Κάλαμος, Τζον Κουδούνης και Ματ Φέρφιλντ, είχε υπογραφεί από τον Ιούνιο του 2017. Η κοινοπραξία τους είχε εμφανιστεί ως λευκός ιππότης, που αναχαίτισε τον κινεζικό δράκο, τον όμιλο Fosun, ο οποίος διεκδίκησε επίσης το 75% της Εθνικής Ασφαλιστικής.
Οι θερμές χειραψίες που αντάλλαξε το πρωθυπουργικό ζεύγος με τα δύο επιφανή μέλη της ελληνικής ομογένειας κατά την επίσκεψη στο National Hellenic Museum –στο οποίο οι κ. Κάλαμος και Κουδούνης είναι μέλη της εκτελεστικής επιτροπής– και στο δείπνο που ακολούθησε δεν ήταν οι μόνες ενδείξεις των καλών σχέσεων που είχαν με την κυβέρνηση. Είχαν προηγηθεί οι δηλώσεις του επικεφαλής των ΑΝΕΛ και κυβερνητικού εταίρου Πάνου Καμμένου, ο οποίος ήδη από τις 27 Μαρτίου του 2017 είχε προαναγγείλει την επικράτηση του σχήματος Exin στον διαγωνισμό για την πώληση της Εθνικής Ασφαλιστικής, πριν καν ολοκληρωθεί ο διαγωνισμός.
Ακολούθησε η επιστολή το υπουργού Εμπορίου των ΗΠΑ Γουίλμπουρ Ρος, αλλά και του Αμερικανού πρέσβη στην Ελλάδα κ. Τζέφρεϊ Πάιατ υπέρ του ελληνοαμερικανικού σχήματος, ενώ δηλώσεις για το δυσθεώρητο του τιμήματος πριν ανακοινωθεί είχε κάνει ο υφυπουργός Οικονομίας Στέργιος Πιτσιόρλας.
Παρά τις διαβεβαιώσεις για την ολοκλήρωση της συμφωνίας, τα προβλήματα είχαν αρχίσει να φαίνονται όταν, τέσσερις μήνες μετά την υπογραφή της συμφωνίας μεταξύ Eθνικής Τράπεζας και Exin Financial Services Holdings B.V., ο φάκελος δεν είχε υποβληθεί στην ΤτΕ. Επίσης, από τον Σεπτέμβριο του 2017, η θυγατρική του ομίλου η Exin Re αντιμετώπιζε θέματα ρευστότητας. Η Τράπεζα της Ελλάδος είχε απορρίψει το αίτημα της κοινοπραξίας να μεταφέρει την έδρα της εταιρείας που θα αγόραζε την Εθνική Ασφαλιστική από την Ολλανδία, όπως αρχικώς είχε συμφωνηθεί, στο Λουξεμβούργο. Το στοιχείο αυτό ήταν βασικό για την προσπάθεια της Exin να συγκεντρώσει τα αναγκαία κεφάλαια –πέραν των κεφαλαίων που είχαν δεσμευθεί ότι θα επένδυαν οι δύο Ελληνοαμερικανοί επιχειρηματίες– μέσω άλλων private equity funds. Τότε έγινε σαφές ότι η κοινοπραξία κάθε άλλο παρά συμπαγής ήταν. Παρ’ όλα αυτά, η κυβέρνηση επέμενε. Ακόμη και τον Δεκέμβριο, ο υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος, στο 19ο επενδυτικό forum στην Αμερική είχε διαψεύσει τα σενάρια περί ναυαγίου. Ενάμιση μήνα αργότερα, τον Φεβρουάριο του 2018, οι κ. Κάλαμος και Κουδούνης κατέθεταν αγωγές κατά του πρώην εταίρου τους Μ. Φέρφιλντ.
Ακόμη όμως κι αν αγνοούσαν όλα αυτά, τα κυβερνητικά στελέχη θα μπορούσαν να είναι πιο συγκρατημένα, αν έριχναν απλώς μια πιο προσεκτική ματιά στη δραστηριότητα που είχε ο κ. Κάλαμος στην Ελλάδα. Ο ομογενής επενδυτής είχε υπαναχωρήσει στο παρελθόν δύο φορές από συμφωνίες. Η πρώτη ήταν την περίοδο 2012 – 2013, όταν από κοινού με Ελληνες και ξένους επιχειρηματίες διαπραγματευόταν την εξαγορά της Επενδυτικής Τράπεζας Ελλάδος (IBG). Οι συζητήσεις, σύμφωνα με πληροφορίες, ήταν σε προχωρημένο στάδιο, αλλά ο κ. Κάλαμος απέσυρε τη συμμετοχή του (περίπου 20% στο σχήμα) τρεις μόλις ημέρες πριν από την υπογραφή της συμφωνίας. Περίπου ένα χρόνο μετά, ο Ελληνοαμερικανός επενδυτής βρέθηκε πολύ κοντά στην εξαγορά της Εθνικής ΑΕΔΑΚ. Η συμφωνία με την τότε διοίκηση της ΕΤΕ για την πώληση της εταιρείας έναντι 50 εκατ. ευρώ ανατράπηκε επίσης την τελευταία στιγμή.
Θα μπορούσε να πει κανείς ότι η προσφορά θάμπωσε τους πάντες. Σε τέτοιο βαθμό μάλιστα, που δεν ζητήθηκε από την Exin ούτε εγγυητική επιστολή. Συνήθης πρακτική είναι η κατάθεση εγγυητικής ίσης με το 10% τουλάχιστον του συμφωνηθέντος τιμήματος, δηλαδή των 718 εκατ. ευρώ, η οποία στην προκειμένη περίπτωση δεν υπήρξε. Αντ’ αυτής, η ΕΤΕ έχει το δικαίωμα να ζητήσει αποζημίωση 5 εκατ. ευρώ, ποσό που δεν καλύπτει ούτε καν τα έξοδα της διαδικασίας.
Η επιστροφή της κινεζικής Fosun
Οι τίτλοι τέλους για την επένδυση της Exin στην Εθνική Ασφαλιστική έπεσαν με την επίσημη ανακοίνωση που εξέδωσε την Πέμπτη η Εθνική Τράπεζα, κηρύσσοντας ουσιαστικά έκπτωτο τον υποψήφιο αγοραστή Exin. Η εξέλιξη αυτή ανοίγει τον δρόμο για την επανέναρξη των συνομιλιών με τον δεύτερο επικρατέστερο διεκδικητή, την κινεζική Fosun, εκπρόσωποι της οποίας επαναβεβαίωσαν και επίσημα το ενδιαφέρον τους για την εξαγορά της εταιρείας. Σύμφωνα με πηγές από τον κινεζικό όμιλο, η διαπραγμάτευση θα πρέπει να έχει αποκλειστικό χαρακτήρα, δηλαδή να γίνουν αποκλειστικά με τη Fosun και όχι και με τους άλλους υποψηφίους που είχαν συμμετάσχει στον διαγωνισμό και αφού προηγουμένως επανεξεταστούν τα οικονομικά στοιχεία της Εθνικής Ασφαλιστικής με βάση τα επικαιροποιημένα στοιχεία του 2017. Να σημειωθεί ότι στο πλαίσιο του διαγωνισμού που είχε διενεργηθεί πέρυσι, η Fosun είχε προσφέρει περί τα 620-650 εκατ. ευρώ για το 75% της Εθνικής Ασφαλιστικής. Οι προσφορές είχαν κατατεθεί πέρυσι τέτοια εποχή με βάση τα αποτελέσματα του 2016. Η βελτίωση των αποτελεσμάτων που σημείωσε η Εθνική Ασφαλιστική το 2017, καταγράφοντας άνοδο των κερδών πριν από φόρους κατά 23,5% – στα 71,6 εκατ. ευρώ σε ενοποιημένη βάση, ανοίγει τον δρόμο για την επαναδιαπραγμάτευση του τιμήματος.