Η Βρετανία εισέρχεται στην τελική ευθεία για την επίσημη έξοδό της από την Ευρωπαϊκή Ενωση στις 29 Μαρτίου 2019. Θα ακολουθήσει μεταβατική περίοδος 21 μηνών. Τι σηματοδοτεί αυτό για τη Βρετανία; Πώς προετοιμάζονται οι επιχειρήσεις για το Brexit; Πώς τα έχει πάει μέχρι σήμερα η οικονομία; Το Bloomberg ανατρέχει σε όσα έχουν συμβεί από την ημέρα του βρετανικού δημοψηφίσματος μέχρι σήμερα και αναλύει τι θα πρέπει να περιμένει κανείς το επόμενο διάστημα μέχρι το Brexit. Αρχικά, η βρετανική οικονομία φάνηκε πως δεν επηρεάστηκε τόσο αρνητικά από την απόφαση για έξοδο από την Ε.Ε. Ωστόσο, είναι εμφανής η σταδιακή επιβράδυνση, που οφείλεται, κατά κύριο λόγο, στην αβεβαιότητα που προκαλεί το Brexit, ενώ κανείς δεν μπορεί να προβλέψει αξιόπιστα τι θα συμβεί μετά και τη λήξη της μεταβατικής περιόδου το 2020. Τα βρετανικά νοικοκυριά δέχθηκαν πλήγμα εξαιτίας της ανόδου του πληθωρισμού σε επίπεδο πάνω από το 3%, και οι εταιρείες εξακολουθούν να περιορίζουν τις επενδύσεις και να αυξάνουν τους μισθούς πάνω από το επίπεδο του πληθωρισμού, περιμένοντας να αποσαφηνιστεί η κατάσταση.
Αυτές που δεν είναι διατεθειμένες να περιμένουν, είναι οι μεγάλες τράπεζες που χρησιμοποιούν ως ευρωπαϊκή τους βάση το Λονδίνο. Από τις αρχές του 2018, έχουν αρχίσει να υλοποιούν τα σχέδια μετεγκατάστασης τόσο των κεντρικών τους γραφείων όσο και σημαντικού αριθμού προσωπικού που εκτιμάται σε περίπου 5.000-10.000 υπαλλήλους, ώστε να εξασφαλίσουν πρόσβαση στην κοινή ευρωπαϊκή αγορά μετά το Brexit. Οι τιμές των επαγγελματικών ακινήτων διέψευσαν τις προβλέψεις και δεν έχουν υποχωρήσει σημαντικά μέχρι σήμερα, εν μέρει χάρη στο γεγονός ότι οι τραπεζίτες δεν άδειασαν τόσο πολλά γραφεία και εν μέρει χάρη στις εξαγορές ακινήτων από αγοραστές από το Χονγκ Κονγκ, οι οποίοι εκμεταλλεύτηκαν τη σημαντική υποχώρηση της λίρας στερλίνας. Δεν ισχύει το ίδιο για τις τιμές των κατοικιών, ιδίως στην περιοχή της πρωτεύουσας.
Τον Δεκέμβριο του 2015, οι τιμές κατοικιών στο Λονδίνο είχαν αυξηθεί κατά 12,3% σε σχέση με έναν χρόνο πριν, σύμφωνα με στοιχεία του Bloomberg. Εκτοτε, ακολούθησε επιβράδυνση, με τον ρυθμό ανάπτυξης να περιορίζεται στο μισό το 2016 και άλλο τόσο το 2017. Η συναλλαγματική ισοτιμία της λίρας έναντι δέσμης σημαντικών ξένων νομισμάτων είχε υποχωρήσει κατά 18,17% μεταξύ της 23ης Ιουνίου 2016 (την ημέρα του δημοψηφίσματος) και της 11ης Οκτωβρίου 2016, περιορίζοντας την αγοραστική δύναμη επιχειρήσεων και καταναλωτών, ωστόσο έχει ανακάμψει κατά 9,97% έκτοτε, σύμφωνα με στοιχεία του Bloomberg. Σε κάθε περίπτωση, η υποχώρηση της λίρας αύξησε τόσο το κόστος διατροφής των πολιτών όσο και το κόστος του κλάδου λιανικών πωλήσεων. Ωστόσο, το μέγεθος του κόστους για τους Βρετανούς καταναλωτές εκτιμάται ότι θα αποκαλυφθεί μετά τη σχεδιαζόμενη αποχώρηση της Βρετανίας από την ευρωπαϊκή τελωνειακή ένωση. Οι εισαγωγές κρέατος, ψαριών, γαλακτοκομικών προϊόντων, φρούτων και λαχανικών ανήλθαν το 2016 σε 22 δισ. λίρες, αλλά το κόστος τους θα αυξηθεί σημαντικά μετά την επιβολή δασμών. Ο Μάικ Κουπ, διευθύνων σύμβουλος της αλυσίδας σούπερ μάρκετ Sainsbury, έχει προειδοποιήσει ότι έξοδος από την Ε.Ε. χωρίς συμφωνία θα προκαλούσε κρίση άνευ προηγουμένου στον κλάδο των τροφίμων.
Αυτοκινητοβιομηχανίες και αεροπορικές εταιρείες τα θύματα της εξόδου
Ενα από τα μεγαλύτερα θύματα του επερχόμενου Brexit είναι οι αυτοκινητοβιομηχανίες. Πέρυσι, οι πωλήσεις αυτοκινήτων στη Βρετανία υποχώρησαν κατά 5,6%, ποσοστό που είναι το υψηλότερο από το 2009, όταν βρισκόταν στο απόγειό της η παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση. Οι αυτοκινητοβιομηχανίες, τουλάχιστον ορισμένες εξ αυτών, θεωρούν ότι αυτό συνέβη λόγω της ανησυχίας που νιώθουν οι καταναλωτές εξαιτίας του Brexit (η αποκάλυψη του σκανδάλου με τα ντίζελ προφανώς και δεν βοήθησε). Πλέον, οι αυτοκινητοβιομηχανίες έχουν αρχίσει να προσαρμόζονται. H Vauxhall Motors (δηλαδή η Opel στη Βρετανία), που ανήκει πλέον στον όμιλο PSA (Peugeot-Citroen), περιέκοψε 650 θέσεις εργασίας από το εργοστάσιό της κοντά στο Λίβερπουλ, ενώ η Jaguar Land Rover σκοπεύει να περιορίσει την παραγωγή της το επόμενο τρίμηνο. Σύμφωνα με το χειρότερο σενάριο, η επιβολή δασμών μετά το Brexit, ενδέχεται να αυξήσει το μέσο κόστος συναρμολόγησης ενός αυτοκινήτου κατά 2.372 στερλίνες. Η αεροναυπηγική βιομηχανία, αν και εξαιρείται από τον δυνητικό δασμό ύψους 10% που αντιμετωπίζουν οι βρετανικές εξαγωγές αυτοκινήτων προς την Ευρωπαϊκή Ενωση μετά το Brexit, ανησυχεί ιδιαίτερα για την αρνητική επίπτωση που θα έχουν οι τελωνειακοί έλεγχοι στη μετακίνηση εργατικού δυναμικού αλλά και στη μεταφορά ανταλλακτικών για αεροπλάνα.
Η Airbus, η οποία κατασκευάζει φτερά για τα αεροσκάφη της σε ένα εργοστάσιο στα σύνορα Ουαλλίας-Αγγλίας, έχει προειδοποιήσει πως αν δεν αποσαφηνιστεί σύντομα η κατάσταση για το Brexit, τότε θα αναγκαστεί να αρχίσει να αποθηκεύει ανταλλακτικά. Υπάρχει, επίσης, μια πιθανότητα του χρόνου το καλοκαίρι οι Βρετανοί παραθεριστές να αναγκαστούν να χρησιμοποιήσουν το φεριμπότ αντί για αεροπλάνο. Οι αεροπορικές εταιρείες ζητούν επιμόνως την επίτευξη συμφωνίας που θα αποτρέψει την καθήλωση των αεροσκαφών στο έδαφος το αμέσως επόμενο λεπτό μετά το Brexit. Τα στελέχη των British Airways και EasyJet θεωρούν ότι είναι απίθανη μια τέτοια εξέλιξη.
Ακόμα και ο Μάικλ Ο’ Λίρι, διευθύνων σύμβουλος της Ryanair, ο οποίος ανησυχούσε περισσότερο από κάθε άλλον ότι θα απαγορευθούν οι πτήσεις από τη Βρετανία στην Ε.Ε. μετά το Brexit, πλέον φαίνεται ότι δεν ανησυχεί τόσο πολύ. Ακόμη και έτσι, όμως, είναι πολύ πιθανό τους επόμενους μήνες οι επιβάτες να αρχίσουν να βλέπουν στα εισιτήρια που αγοράζουν την προειδοποίηση ότι η πραγματοποίηση της πτήσης θα εξαρτηθεί από την έκβαση των διαπραγματεύσεων μεταξύ Λονδίνου και Βρυξελλών. Θεωρητικά, οι διαπραγματεύσεις για τη μελλοντική εμπορική συμφωνία Ε.Ε. – Βρετανίας θα πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί το φθινόπωρο. Αν όχι, τότε η καταστροφή θα είναι προ των πυλών.