Οταν άκουσα ότι το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο (ΚΑΣ) απέρριψε, με διαφορά μόλις μιας ψήφου, την παραχώρηση του αρχαιολογικού χώρου του Σουνίου σε παραγωγή του BBC, αμέσως έκανα τον συσχετισμό με το Παλαιστινιακό. Επειδή τυχαίνει να έχω διαβάσει το μυθιστόρημα του Τζον Λε Καρέ «Η μικρή τυμπανίστρια» (αυτό είναι που γυρίζει BBC), αναρωτήθηκα πώς το ΚΑΣ, με τη «δημοκρατική ευθιξία» του, όπως θα έλεγε ο πρωθυπουργός, θα μπορούσε ποτέ να συναινέσει σε μια παραγωγή όπου ο ήρωας είναι ένας Ισραηλινός βετεράνος των τεθωρακισμένων και μάλιστα διακριθείς στην ένδοξη κατάληψη του Σινά. Αν είναι δυνατόν! Σκέφθηκα μάλιστα μήπως το έχωνα ως αστείο σε κανένα κομμάτι, αν τελικά έγραφα κάτι για το θέμα. Απέρριψα όμως την ιδέα αμέσως, γιατί ήταν τόσο τραβηγμένο και εξωπραγματικό, ώστε να κάνει μάλλον σε κακόβουλη υπερβολή.
Δεν φανταζόμουν, βέβαια, ότι αυτό που εγώ υπέθεσα ως κρυάδα, για ένα μέλος του ΚΑΣ θα ήταν πραγματικός λόγος άρνησης. Χρειάστηκε να το διαβάσω δύο φορές, στο σχετικό ρεπορτάζ της «Κ» την Παρασκευή, για να το πιστέψω ότι μέλος του ΚΑΣ είπε στα σοβαρά «δεν γίνεται να επιτρέψουμε στον αρχαιολογικό χώρο γύρισμα που παρουσιάζει έναν Παλαιστίνιο ως τρομοκράτη»! Είναι πολύ λυπηρό για έναν τόσο ηλίθιο λόγο να προξενείται τέτοια βλάβη στο δημόσιο συμφέρον.
Με βάση τις υπάρχουσες πληροφορίες, οι λόγοι της άρνησης του ΚΑΣ συνοψίζονται στον εξής έναν: μεγάλος μπελάς, πού να μπλέξεις τώρα, καλά δεν είμαστε έτσι; (Το Δημόσιο ποτέ δεν μπλέκει σε μπελάδες· τους προκαλεί μόνο στους άλλους…) Αυτό εννοεί η πλειοψηφία του ΚΑΣ πίσω από το αθώο επιχείρημα ότι η διήμερη κινηματογράφηση και το πλήθος των απασχολουμένων στην παραγωγή «θα δυσχεράνει τη λειτουργία του χώρου». Η πιθανή δυσχέρεια αντιμετωπίζεται με πρόβλεψη, οργάνωση και δουλειά. Παράλληλα, δηλαδή, με την παραγωγή του BBC, πρέπει και το υπουργείο Πολιτισμού να οργανώσει και να τρέξει τη δική του αντίστοιχη παραγωγή. Χρειάζεται, πολύ απλά, μια προσπάθεια που μπορεί να γίνει (και γίνεται αλλού στο εξωτερικό – δεν μας ζητάει κανείς να ανακαλύψουμε την Αμερική) και η οποία αξίζει τον κόπο να γίνει, αν αναλογισθεί κανείς το όφελος για τη γενικότερη προβολή της χώρας, όχι μόνο τη στενά τουριστική.
Βαριεστημάρα, αδυναμία να παρακολουθήσουν την πραγματικότητα, απροθυμία να ταράξουν τη βολή του σωματείου, αυτοί είναι οι πραγματικοί λόγοι της άρνησης. Για να καλύψουν, δηλαδή, ότι το κράτος, αντί να υπηρετεί τους σκοπούς για τους οποίους υπάρχει, έχει εξελιχθεί σε αυτοσκοπό, κάποιοι καταφεύγουν σε γραφικότητες, όπως εκείνος ή εκείνη που δεν θέλει να συμβάλει το Σούνιο στην παρουσίαση ενός Παλαιστινίου ως τρομοκράτη. Αλλοι, όπως η κ. Ελένη Μπάνου, η προϊσταμένη της Εφορείας Ακρόπολης, προτιμούν υψηλότερους τρόπους για να το θέσουν: «Δεν συνάδουν τέτοιου είδους θέματα στους συγκεκριμένους αρχαιολογικούς χώρους. Το ίδιο το νοηματικό περιεχόμενο δεν ταιριάζει».
Η ιστορική μοναδικότητα αυτού που λέμε «κλασική αρχαιότητα» στην ιστορία του ανθρώπινου πολιτισμού, εκείνο το στοιχείο που τον κατέστησε βάση του σύγχρονου δυτικού πολιτισμού, ήταν η αντίληψη του ανθρώπου μέσα σε έναν κόσμο διαρκούς κίνησης και αλλαγής. Η στατικότητα, την οποία εκφράζει με τη θέση της η κ. Μπάνου, είναι η ακινησία που εξιδανικεύει ο Υπαρκτός Ελληνισμός, είναι η άρνηση της ουσίας της κληρονομιάς που υποτίθεται ότι υπερασπίζεται. Καλύτερος αντίλογος δεν θα μπορούσε να υπάρξει από εκείνον που διατυπώνει ο προϊστάμενος της Εφορείας Κυκλάδων Δημ. Αθανασούλης: «Η μνημειακή κληρονομιά εκπληρώνει τον ρόλο της ως απτός φορέας της συλλογικής μας μνήμης, όταν προσαρμόζεται στις μεταβαλλόμενες συνθήκες της σύγχρονης κοινωνίας». Aκριβώς! Μόνο που η προσπάθεια αυτή προϋποθέτει διάθεση για δουλειά…