Mind the Lab: Προσοχή στο κενό μεταξύ… επιστημονικής γνώσης και κοινωνίας

Mind the Lab: Προσοχή στο κενό μεταξύ… επιστημονικής γνώσης και κοινωνίας

5' 50" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Γιατί η Φυσική είναι σημαντική στην καθημερινότητά μας; Ποιες είναι οι εφαρμογές της τεχνητής νοημοσύνης και της ρομποτικής στις συσκευές που χρησιμοποιούμε καθημερινά; Και, γιατί η Επιστήμη μάς αφορά όλους;

Αν οι απαντήσεις δεν φαντάζουν προφανείς, τότε έχουμε πέσει στο κενό επικοινωνίας μεταξύ της Επιστήμης και της Κοινωνίας.

Γι' αυτό ο Θοδωρής Αναγνωστόπουλος, ιδρυτής της SciCo (Science Communication), είχε την ιδέα της «μετακόμισης» επιστημονικών εργαστηρίων σε σταθμούς μετρό και πέρυσι εγκαινίασε το πρώτο φεστιβάλ επιστήμης σε μετρό, το Mind the Lab, στην Αθήνα. Έναν χρόνο μετά, είναι ήδη σε συζητήσεις για τη διεξαγωγή του Mind the Lab σε Βερολίνο, Μαδρίτη και Σάο Πάολο.

Ο Θοδωρής, βιολόγος, πρώην ερευνητής στη μοριακή γενετική, με διδακτορικό στο King's College του Λονδίνου και χρηματοδότηση από το Welcome Trust, παράτησε το εργαστήριό του για να γίνει αυτό που σήμερα αποκαλούμε «επικοινωνητής» της Επιστήμης (Science Communicator).

«Σε κοινωνικούς κύκλους, όταν με ρωτούσαν "τι κάνεις;", απαντούσα "μελετώ τη γενετική ποικιλομορφία στο Xq22" και ο κόσμος έμενε άφωνος. "Τι είναι αυτό το πράγμα;", αναρωτιόταν», λέει, εξηγώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ πώς πήρε την απόφαση αυτή. «Καταλάβαινα ότι εγώ είχα εστιάσει σε κάτι, στην έρευνά μου, που είχε μεγάλη σημασία για τον έξω κόσμο, εν τούτοις δεν ήξερα ούτε να πω τι κάνω, ούτε να εξηγήσω για ποιοι λόγο είναι σημαντικό για τους άλλους. Κατάλαβα ότι υπήρχε ένα κενό στην επικοινωνία των επιστημονικών θεμάτων», προσθέτει.

Σε ένα πιο μεγάλο κάδρο, η έλλειψη γνώσεων σε θέματα, που αφορούν την κλιματική αλλαγή, τους εμβολιασμούς, αλλά και σε άλλα που ακούγονται ίσως πιο εξειδικευμένα, όπως η αποθήκευση ή μη των βλαστοκυττάρων όταν γεννάει μια γυναίκα, τα αυτόματα οχήματα, η εξέλιξη της Τεχνητής Νοημοσύνης, ή η μετανάστευση στον Άρη, τεκμηριώνει αυτό το κενό. «Δεν είναι μόνο ανάγκη του ανθρώπου, αλλά δικαίωμα και υποχρέωσή του η κατανόηση επιστημονικών θεμάτων», υπογραμμίζει ο Θοδωρής, «η μη κατανόησή τους, συνιστά επιστημονικό αναλφαβητισμό».

Σε αυτό ακριβώς το σημείο είναι που ήρθε η ιδέα του «Mind the Lab»: «Για να προσεγγίσεις τον κόσμο που δεν τον ενδιαφέρει ή νομίζει ότι δεν τον ενδιαφέρει η Επιστήμη, φέρνεις την Επιστήμη εκεί που είναι αυτός.

Στα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς και δη στο μετρό. Σε 8 σταθμούς του μετρό περνάνε περίπου 120.000 άτομα την ημέρα», εξηγεί.

Το πρώτο «Mind the Lab» πραγματοποιήθηκε πιλοτικά τον Φεβρουάριο του 2017 στην Αθήνα και αναμένεται να επαναληφθεί τον ερχόμενο Νοέμβριο. Η επιτυχία του δεν μεταφράζεται μόνο στο γεγονός ότι θα επαναληφθεί στην Αθήνα, αλλά και στο ότι υπήρξε έντονο ενδιαφέρον από μεγάλες πρωτεύουσες, της Γερμανίας, της Ισπανίας και της Βραζιλίας, για να διοργανώσουν το φεστιβάλ αυτό.

«Είναι μία δική μας κοινωνική καινοτομία που προσπαθούμε να εξάγουμε. Ειδικά για το Βερολίνο, θεωρώ μεγάλη επιτυχία το γεγονός ότι μιλάμε τώρα με τον εκπρόσωπο του δημάρχου και με τα τέσσερα πολυτεχνεία που έχουν και συζητούν να το οργανώσουν», λέει με συγκρατημένη αισιοδοξία.

Πώς λειτουργεί, όμως το «Mind the Lab» και γιατί είναι καινοτόμο; «Είναι υπερπολλαπλή η ορατότητα του φεστιβάλ σε σχέση με οποιοδήποτε άλλο. Εν τούτοις, ο κόσμος σου δίνει 2 λεπτά, δε σου δίνει 2 ώρες, όπως σε ένα φεστιβάλ επιστημών. Όλοι κάνουν φεστιβάλ, εκδηλώσεις και περιμένουν τον κόσμο να έρθει. Αν όμως, ο στόχος είναι να επιμορφώσεις το ευρύτερο κοινό, δεν γίνεται έτσι μόνο. Θέλει διεισδυτικές παρεμβάσεις», εξηγεί ο Θοδωρής.

Στο «Mind the Lab» οι επιστήμονες αναλαμβάνουν να δείξουν πώς συνδέεται η επιστήμη των Εργαστηρίων, με την καθημερινότητα του κόσμου. Είναι διαδραστικό φεστιβάλ, όπου οι επιστήμονες δείχνουν στοιχεία τεχνητής νοημοσύνης, φυσικής και πώς τα βρίσκει κανείς στην καθημερινότητά του. Οι επιστήμονες μετακομίζουν το εργαστήριό τους σε δημόσιο χώρο και όποιος θέλει σταματάει να παρακολουθήσει. Τα πειράματα είναι σχεδιασμένα, ώστε να μην παίρνουν πολύ χρόνο, από 2 έως πέντε λεπτά.

Αλλες δράσεις

Το «Mind the Lab», ωστόσο, δεν είναι η μόνη καινοτόμα δράση της SciCo. Τα πρώτα χρόνια λειτουργίας της, ξεκίνησε η εφαρμογή του Επιστημονικού Θεάτρου, μία επίσης παγκόσμιας πρωτοπορίας, που έδωσε την ευκαιρία σε 30.000 παιδιά να παρακολουθήσουν μία μονόωρη παράσταση, στην οποία, μέσω της κωμωδίας, επεξηγείτο μεταξύ άλλων η επιστήμη της διατροφής, της αγάπης και της οικολογίας.

Σήμερα, η SciCo πηγαίνει σε ακριτικές περιοχές, με το πρόγραμμα «STEMpowering Youth», επιμορφώνοντας εκπαιδευτικούς πώς να κάνουν διαδραστικό το μάθημα που αφορά στις Φυσικές Επιστήμες και τα Μαθηματικά (STEM: Science, Tecnology, Engineering, Mathwmatics).

Στόχος, οι μαθητές να φτιάχνουν κατασκευές που επιλύουν τοπικά προβλήματα. Για παράδειγμα, μαθητές γυμνασίου από την Κάλυμνο έφτιαξαν ένα drone, το οποίο μεταφέρει φάρμακα, ενώ μαθητές από τον Έβρο έφτιαξαν ένα σύστημα σενσόρων, που ενημερώνει τους αγρότες και τους κατοίκους όταν πλημμυρίζουν τα χωράφια τους.

Δεν είναι, εξάλλου, αμελητέα η ίδρυση των ετήσιων επιστημονικών φεστιβάλ «Science Festivals» σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Πάτρα και Κύπρο, τα οποία επισκέπτονται πάνω από 60.000 άτομα κάθε χρόνο.

Με την υποστήριξη της Ashoka

«Η SciCo είναι ένας οργανισμός που έχει ζωή περίπου 9 ετών και έχει στόχο να διαχέει την Επιστήμη με απλούς και ευφάνταστους τρόπους που την κάνουν πιο κατανοητή, πιο ευχάριστη και πιο διασκεδαστική», τονίζει ο Θοδωρής επεξηγώντας τη δράση της επιχείρησης.

Η στόχευση και η δράση της, την καθιστά μία κοινωνική επιχείρηση και τον Θοδωρή έναν κοινωνικό επιχειρηματία. Δύο όροι που είναι καινούριοι ακόμα. Ο Θοδωρής πάντως δεν είχε στόχο να γίνει κοινωνικός επιχειρηματίας, έγινε όμως, εμπειρικά. «Δεν γνώριζα ότι είμαι κοινωνικός επιχειρηματίας. Γνώριζα ότι έχω μία πλευρά που έχει κοινωνικό σκοπό και γνώριζα ότι θα ήθελα να είναι βιώσιμη όλη αυτή η προσπάθεια. Στην ουσία, ονόμασα τον εαυτό μου κοινωνικό επιχειρηματία τα τελευταία 4-5 χρόνια», επισημαίνει.

Η δράση του, από φέτος, υποστηρίζεται και από την Ashoka, την 5η σε επιρροή παγκοσμίως Μη Κυβερνητική Οργάνωση, που δραστηριοποιείται στον χώρο της κοινωνικής επιχειρηματικότητας. Μάλιστα, ο Θοδωρής είναι ο πρώτος fellow (συνεργάτης) της Ashoka στην Ελλάδα.

Αξίζει να σημειωθεί, ότι η Ashoka έχει ιδρυθεί το 1981 και αποτελεί το μεγαλύτερο δίκτυο κοινωνικών επιχειρηματιών παγκοσμίως που εφαρμόζουν στην πράξη τις καινοτόμες ιδέες τους με στόχο την κοινωνική αλλαγή και την επίλυση κοινωνικών προβλημάτων. Δραστηριοποιείται σε 88 χώρες και έχει υποστηρίξει και εντάξει στο παγκόσμιο δίκτυό του πάνω από 3.000 κορυφαίους κοινωνικούς επιχειρηματίες (Αshoka Fellows), μεταξύ των οποίων και δύο κατόχους βραβείων Νόμπελ Ειρήνης (Kailash Satyarthi και Mohammad Yunus).

«To ενδιαφέρον είναι ότι το δίκτυο δραστηριοποιείται σε ένα διεθνές επίπεδο και έτσι μπορείς να εξάγεις τη δουλειά σου, να πάρεις καθοδήγηση υψηλού επιπέδου από άλλους, να αλληλεπιδράσεις με άτομα πρωτοπόρα σε άλλους τομείς. Σε εμπνέει και αυτό είναι η μεγαλύτερη υπεραξία», σχολιάζει με εμφανή ικανοποίηση ο Θοδωρής.

Το όραμα

Η εξάλειψη του επιστημονικού αναλφαβητισμού, μέσω δράσεων σαν το «Mind the Lab», μακροπρόθεσμα θα μπορούσε να πει κανείς ότι μπορεί να οδηγήσει, σε ένα βαθμό, σε μία μεγαλύτερη παραγωγή επιστημονικής καινοτομίας στην Ελλάδα. Και αυτό, γιατί θα υπάρχουν όλο και περισσότερα ερεθίσματα για την ενασχόληση σε αυτή την κατεύθυνση σε παιδιά και μαθητές. Για τον Θοδωρή, ωστόσο, πιο ρεαλιστικό θα ήταν μετά από μία πενταετία, να έχει καλλιεργηθεί ένας άλλος τρόπος σκέψης.

Ξεκινώντας από τους μαθητές και την Εκπαίδευση, που μπορούν να αποτελέσουν τη βάση της αλλαγής αυτής, αλλά συνεχίζοντας και σε όλη την κοινωνία, ελληνική και διεθνή. «Θα ήταν ρεαλιστικό να μάθει ο κόσμος, όχι μόνο ο Έλληνας, να έχει έναν πιο επαγωγικό τρόπο σκέψης. Να ψάχνει, να διαβάζει, να πατάει σε επιχειρήματα», αναφέρει.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή