Η Μεγάλη Οδός του Πέρα, ή αλλιώς Ιστικλάλ, είναι ο πιο ξακουστός και πολυσύχναστος δρόμος της Κωνσταντινούπολης. Στον ιστορικό πεζόδρομο, που διασχίζουν μέχρι και τρία εκατομμύρια επισκεπτών την ημέρα, βρίσκονται διάσπαρτα περήφανα στοιχεία του ελληνισμού: το μεγαλοπρεπές Σεισμανόγλειο Μέγαρο, η εντυπωσιακή Στοά των Λουλουδιών και το ιστορικό, μαρμάρινο Ζωγράφειο Λύκειο.
Σε ένα στενό, κάθετο στην Ιστικλάλ, πίσω από μια μικρή, ξύλινη πόρτα πλαισιωμένη από μια πινακίδα με την επιγραφή «Προσφέρεται ελληνικός καφές», κρύβεται ένας ακόμη μικρός, πιο σύγχρονος θησαυρός του ελληνικού πολιτισμού. Πρόκειται για το καφέ και βιβλιοπωλείο Ιστός, τον χώρο που συνδιαχειρίζεται ο ομώνυμος ελληνόγλωσσος εκδοτικός οίκος που λειτουργεί εδώ και πέντε χρόνια στην Κωνσταντινούπολη. Στα ράφια του συναντά κανείς ένα σπάνιο και συγκινητικό πάντρεμα της ελληνικής λογοτεχνικής παραγωγής με την τουρκική γλώσσα, μικρά τετράδια με επιγραφές στα ελληνικά, τα τουρκικά και τα αραβικά, ιδιαίτερα λεξικά με τις χιλιάδες λέξεις και εκφράσεις που μοιράζονται οι δύο πολιτισμοί. Τεύχη των ιστορικών, ελληνόφωνων εφημερίδων της Πόλης κρατούν συντροφιά σε δίγλωσσες εκδόσεις κλασικών έργων της ελληνικής γραμματείας, όπου ο εκδοτικός οίκος τα πλαισιώνει με τουρκικές μεταφράσεις.
Σύντομα αντιλαμβάνεται κανείς πως το όνομα του βιβλιοπωλείου και του εκδοτικού οίκου είναι συμβολικό: ο Ιστός υφαίνει μνήμες της πολιτιστικής κληρονομιάς της ελληνικής κοινότητας της Κωνσταντινούπολης και γεφυρώνει τις διαφορές των δύο λαών μέσω της πολυπολιτισμικής δημιουργικότητας. Στην αίσθηση νοσταλγίας που διακατέχει τους μόλις 2.000 εναπομείναντες Ρωμιούς που συναντά κανείς στην Πόλη, ο εκδοτικός οίκος απαντά με μια σύγχρονη και γενναία προσπάθεια πολιτιστικής παραγωγής.
«Οι συνεταιριστικές εκδόσεις Ιστός είναι αποτέλεσμα της αγάπης μιας παρέας νέων ανθρώπων για το βιβλίο, το σινεμά και την ιστορία της Πόλης», δηλώνει ο Χάρης Θεοδωρέλης-Ρήγας, ο οποίος μετακόμισε από την Αθήνα στην Κωνσταντινούπολη πριν από 11 χρόνια. «Στη βάση της προσπάθειάς μας βρίσκεται η αρχή της ουσιαστικής κουβέντας και συνεργασίας των γηγενών Ρωμιών της Πόλης και των νέων από την Ελλάδα που διάλεξαν να εγκατασταθούν και να σταδιοδρομήσουν εδώ με την ευρύτερη τουρκική κοινωνία».
«Η ανταπόκριση από ένα σημαντικό κομμάτι της τουρκικής κοινωνίας υπήρξε από την αρχή ενθαρρυντική και συχνά συγκινητική», προσθέτει ο κ. Θεοδωρέλης-Ρήγας. «Σε αυτά τα πέντε χρόνια δραστηριότητας, ο κόσμος αγκάλιασε την προσπάθειά μας, σημαντικά πολιτιστικά και ακαδημαϊκά ιδρύματα ζήτησαν τη συνεργασία μας ή μας έκριναν άξιους βράβευσης και ειδικής μνείας». Προσθέτει, μάλιστα, πως τα μεγάλα και ιστορικά βιβλιοπωλεία της Πόλης παραλαμβάνουν με ιδιαίτερο ενδιαφέρον τους τίτλους του Ιστού και συχνά τους τοποθετούν σε περίοπτη θέση στη βιτρίνα τους. «Μεγαλύτερο επίτευγμά μας θεωρώ την αναζωπύρωση του ενδιαφέροντος για την ελληνική γλώσσα, ως μία από τις αρχαίες και ιστορικές γλώσσες του δημοσίου χώρου της Πόλης».
Η τουρκική κοινωνία φαίνεται πράγματι να ανταποκρίνεται και να αγκαλιάζει τον ελληνικό εκδοτικό οίκο – το απόγευμα της επίσκεψης της «Κ», το καφέ του Ιστού ήταν γεμάτο με νεαρούς επισκέπτες που ξεφύλλιζαν με προσήλωση και ενδιαφέρον τα βιβλία. Επειτα από μισόν αιώνα εκδοτικής σιωπής της ελληνικής παραγωγής της Κωνσταντινούπολης –την πόλη που άλλωστε φιλοξένησε τα πρώτα ελληνικά τυπογραφεία–, ο Ιστός αναβιώνει την πλούσια ιστορία των Ρωμιών με δημιουργικότητα και δυναμισμό.