Στην κρίση των θεσμών τίθεται αυτές τις μέρες το «ολιστικό» –όπως το ονομάζει η κυβέρνηση– αναπτυξιακό σχέδιο, καθώς έχει ήδη ολοκληρωθεί η συγγραφή του από το οικονομικό επιτελείο και έχει ενημερωθεί σχετικώς ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας.
Επισήμως, το οικονομικό επιτελείο σχεδιάζει να υποβάλει το σχέδιο στο Eurogroup της Σόφιας, στις 27 Απριλίου, αλλά προηγουμένως θα ακούσει τις παρατηρήσεις των θεσμών, ενώ θα πραγματοποιήσει και διαβουλεύσεις με το κόμμα και την κυβέρνηση, όπως αναφέρουν αρμόδιες πηγές.
Στην κυβέρνηση ευελπιστούν ότι το σχέδιο δεν θα συναντήσει δυσκολίες μεταξύ των δανειστών, αλλά στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες επιφυλάσσονται, καθώς –όπως διαμηνύουν– σε μια σειρά από ζητήματα, όπως το εργασιακό (κατώτατος μισθός) και το φορολογικό (ελαφρύνσεις), προβλέπουν εξαγγελίες προεκλογικού χαρακτήρα, αντίθετες με τις μνημονιακές δεσμεύσεις.
Συνολικά, σύμφωνα με πληροφορίες, πρόκειται για ένα κείμενο περίπου 50 σελίδων, που θα ακολουθείται από ένα παράρτημα, με χρονοδιάγραμμα για τις δράσεις που θα ακολουθήσουν τα επόμενα χρόνια. Για τους θεσμούς, το ενδιαφέρον επικεντρώνεται ακριβώς εκεί, δηλαδή στις δεσμεύσεις της κυβέρνησης για τη συνέχιση των μεταρρυθμίσεων στη μεταμνημονιακή εποχή.
Παράλληλα, όμως, το κείμενο είναι το αναπτυξιακό σχέδιο της κυβέρνησης, αυτό στο οποίο θα καταγράφει τις ιδέες της, όπως αυτές που αφορούν την κοινωνική οικονομία.
Το φορολογικό
Για το «ευαίσθητο» θέμα του φορολογικού, πληροφορίες αναφέρουν ότι το σχέδιο παρακάμπτει τους σκοπέλους και είναι προς το παρόν αόριστο, παραπέμποντας στην κατάθεση του μεσοπρόθεσμου σχεδίου, στη συνέχεια. Προφανώς, στο σημείο αυτό πολλά θα εξαρτηθούν και από το κατά πόσον θα περάσει η θέση του ΔΝΤ υπέρ της μείωσης του αφορολόγητου από 1/1/2019.
Ο κ. Τσακαλώτος έχει πει ότι το αναπτυξιακό σχέδιο απευθύνεται τόσο στο «κοινό» των αγορών και των δανειστών, όσο και σ’ αυτό της ελληνικής κοινωνίας. Σίγουρα απευθύνεται και στο κομματικό κοινό του ΣΥΡΙΖΑ. Προφανώς, οι ισορροπίες δεν είναι εύκολες. Οι δανειστές και οι αγορές θέλουν να διασφαλίσουν ότι θα συνεχιστεί η μεταρρυθμιστική προσπάθεια, ενώ η κυβέρνηση να διαφημίσει ότι πραγματοποιεί «καθαρή» έξοδο, με ό,τι αυτό συνεπάγεται.
Ο κ. Τσακαλώτος δεν κρύβει από τους συνομιλητές του ότι περιμένει κάποιες εσωκομματικές αντιδράσεις, αφού «πάντα υπάρχει κάποιος που θέλει να δείχνει αριστερότερος εμού», όπως λέει. Αλλά προσθέτει ότι αυτά τα έχει συνηθίσει.
Η επομένη του Πάσχα ανοίγει τη βεντάλια όχι μόνο του αναπτυξιακού σχεδίου, αλλά και όλων των άλλων ανοιχτών θεμάτων, ενόψει του τέλους του προγράμματος.
Η συζήτηση για το χρέος ξεκίνησε δημοσίως με τη γνωστοποίηση από την εφημερίδα Handelsblatt ενός από τα σενάρια ελάφρυνσης. Ηδη υπήρξαν αντιδράσεις στο εσωτερικό των Χριστιανοδημοκρατών (οικονομικό συμβούλιο), ενώ στην Ελλάδα πηγές διαμηνύουν ότι περιμένουν βελτιώσεις.
Σε σχέση με τη στάση του ΔΝΤ, ευρωπαϊκές πηγές αναφέρουν ότι η απόσταση με την Ευρωζώνη έχει μικρύνει, αν και παραμένουν διαφορές που θα συζητηθούν στο Euroworking Group στις 12 Απριλίου, στην εαρινή σύνοδο του Ταμείου στις 17-22 Απριλίου και στο Eurogroup της Σόφιας, στις 27 Απριλίου. Οπως μεταφέρουν οι ίδιες πηγές, το ΔΝΤ πρέπει να αποφασίσει ώς το τέλος Απριλίου αν θα ενεργοποιήσει το πρόγραμμα, γιατί μετά δεν θα έχει νόημα.
Η αξιολόγηση
Η 4η και τελευταία αξιολόγηση θα μπει στην τελική ευθεία με την επιστροφή των θεσμών, που αναμένεται στις 7 ή –το πιθανότερο– στις 14 Μαΐου. Μέχρι στιγμής μόνο 12 από τα 88 προαπαιτούμενα έχουν κλείσει και μάλιστα όχι πλήρως.
Ωστόσο, στο οικονομικό επιτελείο υποστηρίζουν ότι ο αριθμός αυτός είναι παραπλανητικός και ότι πολλά προαπαιτούμενα έχουν προχωρήσει, χωρίς να έχουν κλείσει. Αναφέρουν ενδεικτικά ότι σε δύο τηλεδιασκέψεις με τους θεσμούς «ξεκλείδωσαν» αρκετά δύσκολα θέματα του τομέα της ενέργειας, όπως το νομοσχέδιο για τους λιγνίτες και το χρονοδιάγραμμα για τις δημοπρασίες ισχύος (ΝΟΜΕ) για τη μείωση των μεριδίων της ΔΕΗ στη λιανική αγορά. Ο τομέας της ενέργειας παραμένει, όμως, ο δυσκολότερος. Επισημαίνουν, εξάλλου, ότι για ορισμένα προαπαιτούμενα έχει ήδη συμφωνηθεί η μετάθεσή τους για αργότερα, όπως π.χ. το καζίνο στο Ελληνικό ή η τοποθέτηση τομεαρχών στο Δημόσιο. Η εντολή του πρωθυπουργού στο υπουργικό συμβούλιο της Μ. Τρίτης για επίσπευση των διαδικασιών ικανοποίησε, σύμφωνα με πληροφορίες, το οικονομικό επιτελείο. Ωστόσο, ο αριθμός των εκκρεμοτήτων είναι πολύ μεγάλος.
Σε κάθε περίπτωση, ο στόχος για ολοκλήρωση της τεχνικής συμφωνίας (staff level agreement) ώς το Eurogroup της 24ης Μαΐου δείχνει μάλλον δύσκολος και μετατίθεται για τις αρχές Ιουνίου.
Το σκηνικό του Μαΐου συμπληρώνεται από την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων των στρες τεστ των τραπεζών, για τα οποία τα πρώτα μηνύματα είναι μάλλον θετικά. Το μόνο μεγάλο κεφάλαιο που δεν έχει ακόμη ανοίξει δημοσίως είναι αυτό της μεταμνημονιακής επιτήρησης. Το σίγουρο είναι ότι παρασκηνιακά οι συζητήσεις έχουν ξεκινήσει.