Η παρακολούθηση των θρησκευτικών ταινιών είναι τρόπον τινά μέρος της παράδοσης της Μεγάλης Εβδομάδας, μαζί με τα τροπάρια των ημερών και το κλίμα της κατάνυξης: «Μπεν Χουρ», «Βασιλεύς των βασιλέων», «Δέκα εντολές», «Quo Vadis», «Η ωραιότερη ιστορία του κόσμου», «Χιτών» και δεκάδες άλλες. Ταινίες που βλέπουμε μία φορά τον χρόνο και οι οποίες έχουν γυριστεί το λιγότερο μισό αιώνα νωρίτερα. Ακόμα και ο «Ιησούς από τη Ναζαρέτ», η κλασική σειρά του Φράνκο Τζεφιρέλι, είναι πια σαράντα ετών. Η αλήθεια είναι ότι μπορεί οι ταινίες τέτοιου χαρακτήρα να μη σταμάτησαν ποτέ να γυρίζονται, ωστόσο, ειδικά από τη δεκαετία του ’80 και μετά, εμφανίζονται σπανιότερα – εξαίρεση αποτελούν δύο πολύ σημαντικά φιλμ για τη ζωή του Χριστού, ο «Τελευταίος πειρασμός» (1988) και τα «Πάθη του Χριστού» (2004).
Τα τελευταία τρία-τέσσερα χρόνια παρατηρείται μια αναγέννηση (ποσοτικά τουλάχιστον) του είδους, σαν κάπως να έχει ανανεωθεί το ενδιαφέρον μας για τις βιογραφικές προσεγγίσεις του Χριστού, για τα πρώτα χριστιανικά χρόνια και τις απίθανες περιπέτειες που γεμίζουν τις σελίδες της Βίβλου. Πιο πρόσφατο παράδειγμα είναι το «Paul, Apostle of Christ» του Andrew Hyatt, που προβάλλεται αυτές τις μέρες στο εξωτερικό, και φυσικά η «Μαρία Μαγδαληνή», που εδώ και λίγο καιρό προβάλλεται και στις ελληνικές αίθουσες. Ο σκηνοθέτης Γκαρθ Ντέιβις εστιάζει στην πιο αμφιλεγόμενη φυσιογνωμία της Καινής Διαθήκης (πολύ καλή στον ρόλο της η Ρούνεϊ Μάρα), ακολουθώντας σε γενικές γραμμές τη θέση της Εκκλησίας, αλλά με μια ουσιαστική φεμινιστική πινελιά. Είναι μια τρυφερή ταινία με σεβασμό στη βάση της πίστης, μέσω της οποίας εκφράζονται και σύγχρονοι προβληματισμοί. Συν τοις άλλοις, ο Χοακίν Φίνιξ εμφανίζεται ως ένας από τους καλύτερους κινηματογραφικούς Χριστούς που έχουμε δει ποτέ.
Το 2015, ο Ροντρίγκο Γκαρσία σκηνοθέτησε τον Γιούαν Μακ Γκρέγκορ στις «Τελευταίες ημέρες στην έρημο»: όπως μαρτυρεί ο τίτλος, ακολουθούμε τον Ιησού στη σαρανταήμερη περιπλάνησή του στην έρημο της Ιουδαίας, όπου, σύμφωνα με τις γραφές, αντιστάθηκε στους πειρασμούς του διαβόλου. Η κινηματογράφηση της συγκεκριμένης ιστορίας είναι εξαιρετικά απαιτητική, αλλά ο Μακ Γκρέγκορ στην ερμηνεία του μας δίνει μια σπάνια εκδοχή του Χριστού, πιο αυθεντική, πιο ανθρώπινη. Σπάνιο, επίσης, είναι να βλέπουμε τον Ιησού ως παιδί για περισσότερα από δυο-τρία σκόρπια πλάνα. Ίσως γι’ αυτό και προκαλεί μια αμηχανία ο επτάχρονος Ιησούς που πρωταγωνιστεί στο «The Young Messiah» (2016) του Cyrus Nowrasteh.
Μια πιο παραδοσιακή εκδοχή των γεγονότων προσφέρει ο Κρίστοφερ Σπένσερ στο «Son of God» (2014), με τον κλασικό χαμογελαστό, καλοβαλμένο και αγγλόφωνο Ιησού (Diogo Morgado) σε μια, πάντως, αρμονικά δοσμένη αφήγηση. Η καλύτερη ίσως θρησκευτική ταινία των τελευταίων ετών είναι η «Ανάσταση» («Risen», 2016) του Κέβιν Ρέινολντς, ένα θρησκευτικό-αστυνομικό φιλμ στο οποίο ο Ρωμαίος λεγεωνάριος Τζόζεφ Φάινς αναζητά το σώμα του Ιησού μετά την ανάστασή του. Σταδιακά η ταινία θα αντιμετωπίζεται ως αυτονόητη τηλεοπτική επιλογή για τη Μεγάλη Εβδομάδα.
Στο πλαίσιο της «επιστροφής» των θρησκευτικών ταινιών είδαμε και το πολύ μέτριο και αχρείαστο remake του «Μπεν Χουρ» (2016) του Timur Berkmambetov, αλλά και κάποιες μεγάλες παραγωγές που χρησιμοποίησαν ως βάση την ανεξάντλητη Παλαιά Διαθήκη· ο Ντάρεν Αρονόφσκι «πείραξε» την ιστορία του Νώε (Ράσελ Κρόου) και της κιβωτού του στο πολύ εντυπωσιακό στο μάτι «Noah» (2014), ενώ στο «Exodus: Gods and Kings» (2014) ο Ρίντλεϊ Σκοτ επιστράτευσε τον Κρίστιαν Μπέιλ για τον ρόλο του Μωυσή που ανοίγει τη θάλασσα για να περάσει ο λαός του. Αμφότερες οι ταινίες σημείωσαν εμπορική επιτυχία, χωρίς να πετυχαίνουν κάποιο μεγάλο κινηματογραφικό κατόρθωμα, απόδειξη ίσως ότι ορισμένες κλασικές χιλιοειπωμένες ιστορίες δεν βαριόμαστε ποτέ να τις ακούμε. ■