Αληθεύει: οι αρχαίοι Αθηναίοι αφιέρωναν άπλετο χρόνο στις πολιτικές υποθέσεις, αφού για τις δουλειές υπήρχαν εν αφθονία χέρια μετοίκων και δούλων. Ωστόσο η δημοκρατία παρατηρούσε άγρυπνα όποιον αναλάμβανε δημόσιο αξίωμα. Ειδικά κάθε άρχοντας έπαιρνε όρκο, αλλά επειδή αυτό διαχρονικά δεν αποτελεί εχέγγυο, βρισκόταν συνεχώς υπό τη δαμόκλειο σπάθη της Εκκλησίας του Δήμου. Κι όταν υπήρχαν υποψίες ότι ένας πολιτικός ασκούσε τα καθήκοντά του με υπέρμετρη, άρα ίσως επικίνδυνη, φιλοδοξία, τον έστελναν εξορία. Η θαυμαστή αντιπροσωπευτικότητα έγκειτο στο ότι οι περισσότεροι αναλάμβαναν «θέση» με κλήρωση· καλού-κακού προσμετρούσαν νοερώς και τον παράγοντα της βούλησης των θεών. Υπήρχε εξαίρεση. Οι δέκα στρατηγοί –ένας από κάθε φυλή– εκλέγονταν από την Εκκλησία του Δήμου, δεν άφηναν δηλαδή στην τυχαιότητα του κλήρου –προέκταση και στην ευθυκρισία των θεών– την ανάδειξή τους. Οι στρατηγοί, ηγήτορες στις εκστρατείες, ήσαν επιφορτισμένοι με την εθνική άμυνα (και επίθεση), όπως θα λέγαμε σήμερα. Και παρότι η αρχαία Σπάρτη έχει ταυτοποιηθεί ιστορικά ως πόλη με στρατοκρατικό καθεστώς, στην Αθήνα του πνεύματος και των τεχνών, συνάμα υπερδύναμη, οι πολίτες υποχρεούντο να υπηρετούν από τα δεκαοκτώ έως τα εξήντα τους χρόνια. Τα δύο πρώτα έτη εκπληρώντας τη στρατιωτική τους θητεία, μέχρι τα πενήντα ως οπλίτες καταλόγου και κατόπιν άλλα δέκα χρόνια εντάσσονταν στους βετεράνους ως δυνάμει φρουροί των οχυρών θέσεων της Αττικής.
Ψυχραιμία και αποφασιστικότητα. Δύο λέξεις σφηνωμένες στην ημερήσια διάταξη προτροπών και αυστηρών προειδοποιήσεων εν μέσω συνεχών γειτονικών προκλήσεων. Ψυχικά χαρίσματα που συνταίριαζε σε ύψιστο βαθμό ο Σωκράτης. Αφηγείται, ως αυτόπτης μάρτυς, ο Αλκιβιάδης στο «Συμπόσιο» του Πλάτωνα εκστασιασμένος από τη στάση του διαλεκτικού φιλοσόφου όταν οι Αθηναίοι υποχωρούσαν ατάκτως στη μάχη στο Δήλιο, 424 π.Χ.: «Ατάραχος εκοίταζε δεξιά και αριστερά φίλους και εχθρούς… διότι εις τον πόλεμον, όσους τηρούν ανάλογον στάσιν, καταντά μήτε να τους εγγίζουν καν· προτιμούν να κυνηγούν εκείνους, που το έχουν βάλει πανικόβλητοι εις τα πόδια». Διακεκαυμένοι οι καιροί στη γειτονιά τού έξαλλου απέναντι –πού το πάει;– και κατά ριπάς τα ανταποδοτικά φραστικά πλήγματα, με γόμωση Ιστορίας, ένθεν και ένθεν – αμήν να μείνει εκεί· αυτά πριν από το θέρος της διαφημιζόμενης ελληνικής «καθαρής εξόδου».