Την προηγούμενη εβδομάδα υπήρξαν πολλά δημοσιεύματα σχετικά με την απόφαση του ΣτΕ για την αντισυνταγματικότητα του τελευταίου ασφαλιστικού νόμου. Παρότι για μία ολοκληρωμένη τοποθέτηση οφείλουμε να διαβάσουμε το αναλυτικό σκεπτικό της απόφασης, είναι δυνατή η εξαγωγή κάποιων πρώτων συμπερασμάτων.
Οσοι ελεύθεροι επαγγελματίες διάβασαν το σχετικό ρεπορτάζ των τελευταίων ημερών αισθάνθηκαν, κατ’ αρχάς, ότι βρέθηκε ένα Ανώτατο Δικαστήριο που θα προστατεύσει το δικαίωμά τους για επιβίωση στην πραγματικά δύσκολη ζωή, που βιώνει ο καθένας στη χώρα τα τελευταία χρόνια. Οι πρόεδροι και τα μέλη των διοικήσεων των φορέων που προσέφυγαν δικαιώθηκαν, φαίνεται ότι η απόφαση του ΣτΕ θα κάνει δεκτούς τους βασικούς ισχυρισμούς τους. Η κυβέρνηση, αντιθέτως, δείχνει να έχει αποτύχει τελικά στη μεγαλύτερη μεταρρύθμιση που έχει κάνει μέχρι σήμερα και αυτή η αποτυχία, δυστυχώς, είναι ακόμη μεγαλύτερη, γιατί τα συγκεκριμένα προβλήματα τα είχαν επισημάνει πολλές φορές και μάλιστα είχαν καταθέσει και σχετικές προτάσεις, όλοι οι φορείς, πριν καταθέσουν προσφυγές.
Ποια όμως είναι τα πλέον κρίσιμα θέματα, που αφορούν και επηρεάζουν την καθημερινότητα της συντριπτικής πλειονότητας των ελεύθερων επαγγελματιών;
Πρώτον, οι ελεύθεροι επαγγελματίες δεν είναι δυνατόν να αντιμετωπίζονται σαν μισθωτοί ή δημόσιοι υπάλληλοι και να τους γίνεται ουσιαστικά παρακράτηση κάθε μήνα, περίπου ίση με το 27% ή και μέχρι το 38% (μηχανικοί, δικηγόροι) του εισοδήματός τους, διότι δεν έχουν σταθερό μηνιαίο εισόδημα.
Δεύτερον, το ύψος των εισφορών που καλούνται όλοι οι πολίτες να πληρώσουν είναι υπέρογκο και ουσιαστικά αποτελεί δήμευση της περιουσίας, ειδικά αν αναλογιστεί κάποιος και τις πολύ υψηλές φορολογικές υποχρεώσεις (φόρος από 22% μέχρι 45%, τέλος επιτηδεύματος 650 ευρώ, εισφορά αλληλεγγύης μέχρι 10%). Είναι ξεκάθαρο ότι με βάση τα παραπάνω, ουσιαστικά ο ελεύθερος επαγγελματίας τίθεται μπροστά στο δίλημμα εάν τον συμφέρει ή όχι να ασκήσει το επάγγελμά του.
Ποια είναι όμως τα νέα δεδομένα μετά την απόφαση του ΣτΕ; Αν η κυβέρνηση αποφασίσει, όπως έχει υποχρέωση, να εναρμονίσει τη νομοθεσία στην απόφαση του ΣτΕ πρέπει να ετοιμάσει άμεσα σχετική νομοθετική ρύθμιση. Η κυβέρνηση οφείλει να διαχωρίσει την αντιμετώπιση των ελευθέρων επαγγελματιών από τους μισθωτούς και τους δημοσίους υπαλλήλους και επίσης πρέπει να μειώσει το ύψος των εισφορών.
Αν χρονοτριβήσει και δεν φέρει άμεσα μετά την απόφαση του ΣτΕ ρύθμιση εναρμόνισης με την απόφαση, τότε οι φορείς θα κινηθούν νομικά προσπαθώντας να εμποδίσουν τη συνέχιση πληρωμής των εισφορών αυτού του ύψους. Αν γίνουν ρυθμίσεις μείωσης των εισφορών μόνο για μία ομάδα πολιτών, όπως για παράδειγμα αυτών με υψηλά εισοδήματα και όχι όλων, βάζοντας απλώς έναν κόφτη από ένα εισόδημα και πάνω, δεν θα λυθεί το σημαντικό ζήτημα της δήμευσης της περιουσίας όλων των ελευθέρων επαγγελματιών. Αυτό το σκέφτονται πιθανόν κάποιοι για να διασπάσουν τους πολίτες σε κατηγορίες και να προχωρήσουν σε μία ρύθμιση-μπάλωμα, που δεν θα επιφέρει μεγάλη απώλεια εσόδων. Η αλήθεια είναι, όμως, ότι οι ελεύθεροι επαγγελματίες με υψηλά εισοδήματα (πάνω από 30.000 ευρώ) είναι πολύ λίγοι πλέον, αφού όσοι υπήρχαν στο παρελθόν έχουν πλέον εισοδήματα χαμηλότερα από το 50% των εισοδημάτων τους πριν από την κρίση. Αν η απόφαση του ΣτΕ έχει ισχύ από 01.01.2017, τότε πρέπει να γίνει άμεσα επιστροφή εισφορών σε όλους όσοι έχουν πληρώσει επιπλέον εισφορές ή συμψηφισμός αυτών με τις αμέσως επόμενες υποχρεώσεις. Αν αυτό το ζήτημα δεν ρυθμιστεί άμεσα μετά την απόφαση, τότε επίσης οι φορείς θα κινηθούν νομικά για την προστασία των δικαιωμάτων των μελών τους.
Αφού εκδοθεί η απόφαση του ΣτΕ η κυβέρνηση οφείλει να λύσει άμεσα και συνταγματικά ορθά τα ζητήματα που θα προκύψουν από αυτήν. Επίσης, πρέπει να λύσει το ζήτημα της απώλειας των σχετικών εσόδων. Ρυθμίσεις στο πόδι ή μπαλώματα θα φέρουν ισχυρές αντιδράσεις από τους φορείς και τους πολίτες, που φαίνεται να δικαιώνονται. Είμαι βέβαιος ότι οι φορείς, όπως έχουν κάνει μέχρι σήμερα, θα κινηθούν ώριμα και θα καταθέσουν προτάσεις οι οποίες αν ληφθούν υπόψη, κάτι που δεν έγινε στο παρελθόν, πιθανότατα να βοηθήσουν στην επίλυση ζητημάτων συνταγματικότητας, αλλά κυρίως δίκαιης αντιμετώπισης όλων των πολιτών και δυνατότητας επιβίωσης στη σκληρή σημερινή οικονομική κατάσταση. Εφόσον το παραπάνω συμβεί, για το οποίο δεν είμαι απολύτως σίγουρος με βάση την εμπειρία του πρόσφατου παρελθόντος, η κυβέρνηση πρέπει να λύσει επιπλέον, όπως προανέφερα, και το θέμα της απώλειας εσόδων.
Η παραπάνω άσκηση είναι δύσκολη, απαιτεί σοβαρή αντιμετώπιση, συναίνεση, ρεαλισμό και όχι επικοινωνιακή διαχείριση, όπως συμβαίνει πολύ συχνά. Το μόνο βέβαιο είναι ότι οι φορείς των ελευθέρων επαγγελματιών είμαστε, όπως και πριν, έτοιμοι και διατεθειμένοι να συνεισφέρουμε τα μέγιστα σε αυτήν την κατεύθυνση.
* Ο κ. Γιώργος Στασινός είναι πρόεδρος του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος (ΤΕΕ).