Αποψη: Μια θλιβερή επέτειος – 21 Απριλίου 1967

Αποψη: Μια θλιβερή επέτειος – 21 Απριλίου 1967

3' 37" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Στο έργο του «Η 18η Μπρυμαίρ του Λουδοβίκου Βοναπάρτη» ο Καρλ Μαρξ έγραφε πως «σ’ ένα έθνος, όπως και σε μια γυναίκα, δεν συγχωρείται η στιγμή της αδυναμίας που ο πρώτος τυχοδιώκτης θα μπορούσε να το βιάσει».

Νύχτα βαθιά της 20ής προς την 21η Απριλίου η ελληνική δημοκρατία, σε μια στιγμή αδυναμίας της, που οφειλόταν σε σειρά συγκυριών, βιάστηκε, στην κυριολεξία παραβιάστηκε, από μια χούφτα τυχοδιώκτες αξιωματικούς, που σπίλωσαν το κύρος του ελληνικού στρατού, ατίμωσαν τη στολή και τον όρκο τους και οδήγησαν τη χώρα σε μια φοβερή περιπέτεια και πολλές απώλειες, με κορυφαία εκείνη της Κύπρου.

Η δικτατορία των συνταγματαρχών, που έμελλε να διαρκέσει επτά χρόνια, τρεις μήνες και δύο ημέρες, έβαλε τροχοπέδη στην πρόοδο της χώρας, «πάγωσε» τον διάλογο για τη συμφωνία συνδέσεώς της με την τότε ΕΟΚ, υπονόμευσε το ηθικό των Ενόπλων Δυνάμεων και της Αστυνομίας, δυσφήμησε τη χώρα στο εξωτερικό ιδιαίτερα με τα μέτρα κατά της ελεύθερης παιδείας (απαγορεύτηκε μέχρι και ο Αισχύλος και ο Σαίξπηρ) και των δικαιωμάτων του πολίτη, δημιούργησε κλίμα καχυποψίας και εχθρότητας ανάμεσα στον λαό και τους συμμάχους του, ιδιαίτερα τις ΗΠΑ, οδήγησε στην τουρκική εισβολή και έκτοτε κατοχή μεγάλου μέρους της Κύπρου, και το γελοιωδέστερο, ενώ όλα όσα προηγήθηκαν ήταν θλιβερά, δεν μπόρεσε καν να υλοποιήσει έστω μερικούς από τους στόχους της: Αν το 1967 οι συνταγματάρχες χρησιμοποίησαν τον μπαμπούλα του κομμουνισμού και τον κομμουνιστικό κίνδυνο που απειλούσε δήθεν τη χώρα, το 1974 έκαναν περισσότερους από τους μισούς Ελληνες να χαρακτηρίζονται αριστεροί και κομμουνιστές, γεγονός που, κατόπιν ορθής πολιτικής εκτιμήσεως, οδήγησε τον επαναπατρισθέντα από την αυτοεξορία του στο Παρίσι Κωνσταντίνο Καραμανλή, πρώτο πρωθυπουργό της Μεταπολίτευσης το ’74, να φέρει προς ψήφιση νόμο, βάσει του οποίου αναγνωριζόταν η νομιμότητα του ΚΚΕ!

Ακόμα και ο τομέας της οικονομίας της χώρας που από τους πραξικοπηματίες προβαλλόταν επιτυχής, προς το τέλος παρουσίαζε, όπως και οι άλλοι τομείς της δημόσιας ζωής, σήψη και παρακμή. Το 1974 η Ελλάδα διέθετε το υψηλότερο ποσοστό πληθωρισμού στην Ευρώπη (τριάντα δύο τοις εκατό περίπου), ενώ το δημόσιο χρέος της είχε αυξηθεί κατά διακόσια τοις εκατό σε σχέση με το 1967. Οι μόνες προβλεπόμενες δημόσιες δαπάνες, πλην της κατασπατάλησης του δημόσιου χρήματος για «άρτον και θεάματα», ήταν εκείνες που κάθε δικτατορία που σέβεται τον εαυτό της δεν παραλείπει να κάνει για να ευχαριστήσει τους έστω μετρημένους υποστηρικτές της: η αγορά ξένων όπλων και η βελτίωση με προμήθειες τελευταίας τεχνολογίας των τηλεπικοινωνιακών μέσων. Οι παλαιότεροι θυμούνται τα πρώτα βήματα της κρατικής τηλεόρασης και του σταθμού της ΥΕΝΕΔ, δύο όλα κι όλα τα κανάλια που είχαν αναλάβει την προπαγάνδιση της «εθνικής αρετής» των Ελλήνων!

Πώς έγινε όμως και κυριολεκτικά πιάστηκε στον ύπνο σύσσωμη η πολιτική ηγεσία της χώρας;

Το πραξικόπημα του 1967 υπήρξε προέκταση και αποκορύφωση του μονόπλευρου εμφυλίου πολέμου, που κυριάρχησε στη χώρα μετά το 1949. Η γενναία στρατιωτική βοήθεια που είχαν λάβει οι Ενοπλες Δυνάμεις στη διάρκεια του Εμφυλίου τις είχαν μετατρέψει σε αυτόνομη δύναμη με ικανότητα να παρεμβαίνουν στην πολιτική ζωή της χώρας. Η επιτυχία της ΕΔΑ στις εκλογές του 1958 συνετέλεσε δραματικά στην αναζωπύρωση των εμφυλιοπολεμικών πλεγμάτων στις Ενοπλες Δυνάμεις. Οι εκλογές βίας και νοθείας το 1961, η δολοφονία του Λαμπράκη, βουλευτή της ΕΔΑ τον Μάιο του 1963, που ήταν σοβαρό πλήγμα για την κυβέρνηση Καραμανλή και η παραίτησή του, ως ένας ακόμη ελιγμός της Αυλής για να εκτονωθεί το κίνημα της αλλαγής, να συμφιλιωθούν τα αστικά κόμματα, ΕΡΕ και Ενωση Κέντρου, για να απομονωθεί η ΕΔΑ, ο θρίαμβος της Ενωσης Κέντρου τον Φεβρουάριο του 1964 και οι μεταρρυθμίσεις που εξήγγειλε στην εκπαίδευση και την εξάλειψη καταλοίπων του Εμφυλίου στην ύπαιθρο, η προβολή του Ανδρέα Παπανδρέου ως πιθανού διαδόχου του Γεωργίου στην ηγεσία του κόμματος, η Αποστασία τον Ιούλιο του 1965, η δίκη του ΑΣΠΙΔΑ που δηλητηρίασε την πολιτική ζωή της χώρας, η ανάθεση εντολής κυβέρνησης στον Π. Κανελλόπουλο από το Παλάτι που συνιστούσε νέα κατάφωρη παραβίαση της κοινοβουλευτικής τάξης και του πνεύματος του Συντάγματος προκαλώντας νέο κύμα οξύτητας, συνιστούν κατά ιστορική σειρά τους κρίκους μιας αλυσίδας που οδήγησε στην επιβολή της στρατιωτικής δικτατορίας.

Μόνο λάθος της Ενωσης Κέντρου και της ΕΔΑ, που αιφνιδιάστηκαν το βράδυ της 20ής προς την 21η Απριλίου, ήταν ότι στις φήμες που κυκλοφορούσαν για πραξικόπημα οι ίδιοι πίστευαν πως χωρίς τη βασιλική έγκριση οι πραξικοπηματίες δεν επρόκειτο να κινηθούν. Η Ιστορία, όμως, τους διέψευσε αλλά και τους κατέστησε συνυπεύθυνους για τα δεινά που υπέστησαν η χώρα και ο λαός της…

* Η Φωτεινή Τομαή είναι πρέσβειρα, συγγραφέας εκδόσεων ΥΠΕΞ.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή