«Τα κορίτσια» του Κοσμά Ξενάκη

«Τα κορίτσια» του Κοσμά Ξενάκη

2' 45" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Τι δουλειά έχει ο Κοσμάς Ξενάκης σε μιαν ισόγεια γκαλερί στο Κολωνάκι εν έτει 2018; Πώς βρέθηκαν τα κορίτσια του, από τα βάθη της Νιγηρίας, παρέα στην Αθήνα σήμερα, σχεδόν 50 χρόνια μετά; Οι απαντήσεις είναι λιγάκι πιο απλές: «Ανήκει σε εκείνους που πάντα χρειαζόμαστε – όχι για να παραδειγματιστούμε, αλλά ώστε να παραμείνουν ως κάτι ζωντανό ακόμη και σήμερα».

Τα λόγια ανήκουν στην Ελευθερία Τσέλιου, στην γκαλερί της οποίας τα «Κορίτσια» του Κοσμά Ξενάκη διαδέχονται, στην ίδια ενότητα εκθέσεων, το αφιέρωμα στη γλύπτρια Ιωάννα Σπητέρη-Βεροπούλου (1924-2000), το 2016. «Αυτό το πλαίσιο εκθέσεων δεν είναι σταυροφορία. Θα ακουστεί παράξενο, αλλά, με αυτές τις εκθέσεις, στοχεύω να μάθω πρώτα εγώ – κι αν μάθει και κανένας άλλος, ακόμη καλύτερα», λέει στην «Κ» η Ελευθερία Τσέλιου. «Ελλείψει θεσμών, παιδείας, μηχανισμών, αναλαμβάνουμε εμείς να δείξουμε ότι η ελληνική τέχνη έχει καλλιτέχνες που πρέπει να μείνουν επίκαιροι, που δεν είναι μουσειακό είδος, ανήκουν ακόμα στην “αγορά”. Και ίσως έτσι, ποιος ξέρει, κινηθεί λιγάκι το “σύστημα” στη χώρα μας», προσθέτει η νεαρή γκαλερίστα.

Την ενότητα έργων «Τα κορίτσια» η Ελευθερία Τσέλιου είχε ξεχωρίσει από τη μεγάλη αναδρομική έκθεση που είχε γίνει στο Μουσείο Μπενάκη, το 2015, σε επιμέλεια Γιώργου Χατζημιχάλη. Εκείνη η πανοραμική έκθεση, μάλιστα, συνοδευόταν από μια σπουδαία έκδοση αναφοράς, από το ΜΙΕΤ, σε επιμέλεια Διονύση Καψάλη και Γιώργου Χατζημιχάλη. Τα κορίτσια που απεικονίζονται στη ζωγραφική του Ξενάκη προέκυψαν από ένα ταξίδι του ζωγράφου, γλύπτη και αρχιτέκτονα στη Νιγηρία, στις αρχές του ’70. Οι γυναίκες που συνάντησε ο Κοσμάς Ξενάκης στην Αφρική έμελλε να δημιουργήσουν μια σειρά έργων που μετετράπη σε ιδιόλεκτο του καλλιτέχνη, διά του γυμνού και του πανταχού διασκορπισμένου ερωτισμού: μέσα στον σκληρό μεταπολεμικό μοντερνισμό, μέσα στο εμβρόντητο παγκόσμιο κοινό απέναντι στις νέες τεχνολογικές και καλλιτεχνικές εξελίξεις, ο Κοσμάς Ξενάκης «βγήκε», για λίγο, από τη Δύση, βούτηξε στην υποσαχάρια Αφρική και αναδύθηκε με την προσωπική του σφραγίδα· εκείνη που περιείχε ιθαγενείς φυλές και μια δική της λοξή ή παράδοξη ελληνικότητα.

«Τα κορίτσια» του Κοσμά Ξενάκη-1

«Καθολικός διανοούμενος, σκληροπυρηνικός πρωτοπόρος, είναι κομμάτι της μνήμης που χρειαζόμαστε», λέει για τον Κοσμά Ξενάκη (1925-1984) η γκαλερίστα Ελευθερία Τσέλιου.

«Αγγιζε το φανταστικό»

«Λιγόλογος στις συζητήσεις μας, επίμονος στις ιδέες και τις απόψεις του. Η αιώνια ψυχική διαμάχη μεταξύ λογικής και συναισθήματος, που μας ταλαιπωρεί, στον Κοσμά μεταμορφώνεται σε ποιητική υπερβατικότητα: ο κόσμος της λειτουργικής τάξης στην αρχιτεκτονική, από τη μια πλευρά, και η δυνάμει εκφραστική ελευθερία στη ζωγραφική και στη γλυπτική από την άλλη. Στις τρεις απτές τέχνες έχω τη βεβαιότητα πως ο αναμφισβήτητα ταλαντούχος Κοσμάς άγγιζε το φανταστικό», είχε αφηγηθεί ο Δημοσθένης Κοκκινίδης στην έκδοση του ΜΙΕΤ, για τον συμπληρώσει ο Σπύρος Μοσχονάς: «Περισσότερο από όλα, όμως, υπήρξε ένας διανοούμενος που είδε την τέχνη όχι απλώς μέσα από μια μορφοπλαστική προσέγγιση, ούτε ως τεχνική διαδικασία προς την καθαρή φόρμα, αλλά πρωτίστως ως “επιστήμη” της όρασης, “πνευματική” διαδικασία απευθυνόμενη εξίσου στον μυημένο και τον αμύητο, ως έκφραση πνεύματος έξω από σύνορα και εθνικές σχολές».

«Ο Κοσμάς Ξενάκης, ως καθολικός διανοούμενος, ως σκληροπυρηνικός πρωτοπόρος της εποχής του, είναι κομμάτι της μνήμης που χρειαζόμαστε, που πρέπει να είναι παρόν. Γι’ αυτό ζήτησα από τους κληρονόμους του, τον Δημήτρη και τη Φωτεινή Ξενάκη, να ετοιμάσουμε αυτή την έκθεση. Είναι ένα δώρο στον εαυτό μας», λέει η Ελευθερία Τσέλιου.

​​Κοσμάς Ξενάκης, «Τα κορίτσια». Eleftheria Tseliou Gallery, Ηρακλείτου 3, Κολωνάκι. Εγκαίνια: Τετάρτη 25 Απριλίου, 20.00. Εως 2 Ιουνίου. Θα προβάλλονται δύο εμβληματικά φιλμ του καλλιτέχνη και μία συνέντευξή του.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή