Το δύσκολο εγχείρημα να καταστήσει τον οικογενειακό γιατρό ως το πρώτο σημείο επαφής του πολίτη με το σύστημα υγείας, επιχειρεί το υπουργείο Υγείας με την καθιέρωση «συστήματος παραπομπής» του ασθενούς σε εξειδικευμένη φροντίδα για τα μη επείγοντα περιστατικά. Το νέο σύστημα εκτιμάται ότι θα είναι έτοιμο να ξεκινήσει να εφαρμόζεται σταδιακά σε δύο μήνες, στις περιοχές που θα καλυφθούν με οικογενειακό γιατρό. Η «Κ», απαντώντας σε ερωτήσεις, αποσαφηνίζει πώς θα λειτουργήσει το νέο σύστημα:
1. Τι αλλάζει με τις παραπομπές;
Ο κάθε πολίτης εγγράφεται σε οικογενειακό γιατρό (Τοπικών Μονάδων Υγείας, Κέντρων Υγείας, ΕΟΠΥΥ) της περιοχής του, τον οποίο και επισκέπτεται όταν αντιμετωπίζει ένα μη επείγον πρόβλημα υγείας. Ο οικογενειακός γιατρός θα τον παραπέμψει στον ειδικό (καρδιολόγο, ορθοπεδικό κ.ά.) εφόσον το κρίνει απαραίτητο.
2. Επιλέγει ο πολίτης σε ποιον γιατρό θα πάει;
Το ραντεβού με τον ειδικό γιατρό είτε προγραμματίζεται από τον οικογενειακό γιατρό είτε από τον ίδιο τον πολίτη με τη χρήση του έντυπου παραπομπής που λαμβάνει από τον οικογενειακό. Ο πολίτης μπορεί να επισκεφθεί ειδικό γιατρό του ΕΣΥ (Κέντρο Υγείας, εξωτερικά ιατρεία νοσοκομείου) ή συμβεβλημένο με τον ΕΟΠΥΥ.
3. Τι ισχύει για τα άτομα με χρόνιο πρόβλημα υγείας που επισκέπτονται συχνά ειδικό γιατρό;
Σε αυτή την περίπτωση ο οικογενειακός γιατρός γράφει έντυπο παραπομπής με 12μηνη ισχύ, για το σύνολο των επισκέψεων που θα πραγματοποιήσει σε αυτό το διάστημα ο ασθενής που αντιμετωπίζει χρόνιο πρόβλημα.
4. Μπορεί ο πολίτης να επισκεφθεί ειδικό γιατρό χωρίς παραπομπή;
Η διαδικασία των παραπομπών δεν είναι υποχρεωτική. Ωστόσο, όσοι την ακολουθούν θα εξυπηρετούνται κατά προτεραιότητα από τους ειδικούς γιατρούς. Στο πρώτο στάδιο εφαρμογής του συστήματος, οι γιατροί των Κέντρων Υγείας θα δεσμεύουν το 40% του ημερήσιου προγράμματός τους για τους πολίτες με παραπομπή από οικογενειακό γιατρό. Το ποσοστό αυτό σταδιακά θα αυξάνεται. Επιπλέον, το υπουργείο προτίθεται να δώσει κίνητρα στους συμβεβλημένους γιατρούς του ΕΟΠΥΥ, ώστε αυτοί να προτρέπουν τους πολίτες να λαμβάνουν παραπομπή από τον οικογενειακό γιατρό. Ενα κίνητρο που εξετάζεται είναι να αποζημιώνεται υψηλότερα ο συμβεβλημένος για τις επισκέψεις που δέχεται κατόπιν παραπομπής.
5. Πότε θα ισχύσει το νέο σύστημα;
Το σύστημα θα ξεκινήσει να εφαρμόζεται το συντομότερο, σε δύο μήνες από σήμερα, με στόχο να τεθεί σε πλήρη εφαρμογή την 1η/1/2019. Προς το παρόν, οι πολίτες θα εγγράφονται στους οικογενειακούς γιατρούς των Τοπικών Μονάδων Υγείας, όπου αυτές έχουν αναπτυχθεί (έως σήμερα έχουν ανοίξει 52 μονάδες), και προσεχώς στους οικογενειακούς γιατρούς (δηλαδή τους παθολόγους και τους γενικούς γιατρούς) των Κέντρων Υγείας. Στις περιοχές που ο πληθυσμός δεν καλύπτεται από οικογενειακό γιατρό, δεν θα αλλάξει τίποτε στην πρόσβαση σε εξειδικευμένη φροντίδα.
Ο υπουργός Υγείας
Σχολιάζοντας το νέο σύστημα, το οποίο έχει προκαλέσει τις σφοδρές αντιδράσεις του ιατρικού κόσμου, ο υπουργός Υγείας Ανδρέας Ξανθός δήλωσε στην «Κ»: «Το νέο μοντέλο Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας έχει ως δομικό χαρακτηριστικό τις ΤΟΜΥ, τον οικογενειακό γιατρό και την ομάδα υγείας και στόχο την αλλαγή του κέντρου βάρους του ΕΣΥ από την περίθαλψη στην πρόληψη. Πουθενά στον κόσμο δεν νοείται οργανωμένη ΠΦΥ χωρίς σύστημα παραπομπής των ασθενών από οικογενειακό γιατρό. Οσοι το αρνούνται δεν τους ενδιαφέρουν η ΠΦΥ και η εξυπηρέτηση του πολίτη, αλλά η διαιώνιση ενός αποτυχημένου μοντέλου που προσφέρει αποσπασματικές, μη αξιολογούμενες και ακριβές υπηρεσίες. Η αλλαγή στην ΠΦΥ υπηρετεί το πολιτικό σχέδιο της καθολικής κάλυψης και την ανθρωποκεντρική, αξιόπιστη και επιστημονικά τεκμηριωμένη φροντίδα».
Στην Ευρώπη
Η προ δεκαημέρου δημοσίευση των υπουργικών αποφάσεων για το νέο σύστημα παραπομπών των ασθενών σε εξειδικευμένη φροντίδα από τον οικογενειακό γιατρό, προκάλεσε αναστάτωση στους εκπροσώπους των γιατρών, που δηλώνουν εξαρχής αντίθετοι στο νέο σύστημα. Οπως υποστηρίζουν, καταργείται «το συνταγματικά κατοχυρωμένο δικαίωμα του ασθενούς να επιλέξει τον γιατρό του». Πάντως, αξίζει να σημειωθεί ότι είτε με πιο αυστηρούς κανόνες είτε σε πιο χαλαρό πλαίσιο, σε πολλές χώρες της Ευρώπης ο οικογενειακός γιατρός ή ο γενικός γιατρός της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας είναι το πρώτο σημείο επαφής του πολίτη με το σύστημα Υγείας. Σύμφωνα με στοιχεία του ΟΟΣΑ, σε τουλάχιστον έντεκα χώρες της Ευρώπης –μεταξύ των οποίων το Ηνωμένο Βασίλειο, η Ισπανία, η Ιταλία, η Πορτογαλία, η Νορβηγία και η Ολλανδία– ο γενικός γιατρός παραπέμπει τους ασθενείς στους ειδικούς γιατρούς. Μάλιστα, στο Ηνωμένο Βασίλειο και στην Ολλανδία το σύστημα παραπομπών είναι ιδιαίτερα αυστηρό. Στον αντίποδα, δεν ισχύει σύστημα παραπομπών σε Αυστρία, Γερμανία, Ισλανδία και Τσεχία.