Μπορεί από τη δεκαετία του 1960 μέχρι τον θάνατό του, το 1987, να ήταν ο ηγέτης της διεθνούς Pop Art, μπορεί οι περισσότεροι στο άκουσμα του ονόματός του να φέρνουμε στο μυαλό μας τα διάσημα πολύχρωμα πορτρέτα της Μέριλιν Μονρόε και της Ελίζαμπεθ Τέιλορ, αλλά υπάρχει και μια άλλη δημιουργική πλευρά του, εξίσου ενδιαφέρουσα αλλά άγνωστη στο ευρύ κοινό: τα μικρά χειροποίητα βιβλία που ο Γουόρχολ πριν γίνει… Γουόρχολ –δηλαδή στα ’50s– δώριζε σε φίλους και συνεργάτες του.
Το 1949, σε ηλικία 21 ετών, ο Αντι Γουόρχολ έφτασε από τη γενέτειρά του, το Πίτσμπουργκ, στη Νέα Υόρκη, έχοντας μόλις πάρει πτυχίο στο σχέδιο, και άρχισε να δουλεύει στον χώρο της διαφήμισης και της μόδας ως εικονογράφος.
Kερδίζοντας ελάχιστα χρήματα και προσηλωμένος στον στόχο του να χτίσει την καριέρα που ονειρευόταν, ρίχτηκε στο κυνήγι ενός καλού ατζέντη και, φυσικά, συλλεκτών και ιδιοκτητών γκαλερί. Τότε άρχισε να φτιάχνει μικρού σχήματος βιβλία τα οποία προσέφερε ως δώρο σε ανθρώπους που γνώριζε –και στη στήριξη των οποίων ήλπιζε στο μέλλον– με σκοπό να… προμοτάρει τον εαυτό του. Ηταν μέρος της στρατηγικής του για να προσελκύσει πελάτες και να δημιουργήσει φιλίες.
Ευφυολογήματα
Στις σελίδες τους υπήρχαν ευφυολογήματα και χιουμοριστικές ατάκες, δικά του αλλά και φίλων του συγγραφέων, δίπλα σε πολύχρωμα ή ασπρόμαυρα σκίτσα ανθρώπων και ζώων, αντικειμένων, λουλουδιών, ακόμη και φαγητών και γλυκισμάτων. Από το 1952 μέχρι το 1960 δημιούργησε δεκατέσσερα (τα μισά έμειναν δυστυχώς ανολοκλήρωτα). Και μολονότι κυκλοφόρησαν σε αρκετά αντίτυπα, παρέμειναν όλα φτιαγμένα στο χέρι – δεν τυπώθηκαν ποτέ.
Το «Love is a pink cake» ήταν το πρώτο: είκοσι πέντε σελίδες απαλού γαλάζιου χαρτιού, με σκίτσα έντεκα διάσημων ζευγαριών – Αντώνιος και Κλεοπάτρα, Ρωμαίος και Ιουλιέτα, Ναπολέων και Ιωσηφίνα, Σοπέν και Γεωργία Σάνδη κ.ά. Ξεχειλίζει από τρυφερότητα και χιούμορ και θυμίζει εφηβικό λεύκωμα.
Τα μικρά χειροποίητα βιβλία που ο Αντι Γουόρχολ πριν γίνει διάσημος –δηλαδή τη δεκαετία του 1950– δώριζε σε φίλους, συνεργάτες και σε ανθρώπους που γνώριζε και στη στήριξη των οποίων ήλπιζε στο μέλλον για να… προμοτάρει τον εαυτό του κυκλοφορούν σε μια ελκυστική έκδοση. Μέσα από αυτά τα έργα του αποκαλύπτεται μια άλλη δημιουργική πλευρά του ηγέτη της pop art, εξίσου ενδιαφέρουσα αλλά άγνωστη στο ευρύ κοινό.
Το «Wild raspberries», το τελευταίο, κυκλοφόρησε το 1959 σε 92 κομμάτια (πάντα χειροποίητα) και περιείχε τις αγαπημένες συνταγές μαγειρικής και ζαχαροπλαστικής του καλλιτέχνη· ανάμεσά τους, για την «ομελέτα Γκρέτα Γκάρμπο», για γλυκό φινόκιο, για γεμιστά μανιτάρια και πράσινα δαμάσκηνα α λα Γουόρχολ.
Δεκαετίες αργότερα, με όσα πρωτότυπα έχουν διασωθεί να πωλούνται έναντι εκατοντάδων χιλιάδων δολαρίων σε δημοπρασίες τέχνης, οι εκδόσεις TASCHEN παρουσιάζουν επτά από αυτά τα μικρά βιβλία, μαζί, σε ένα ελκυστικό πακέτο («Seven illustrated books»).
Αν τα ξεφυλλίσετε, θα εντυπωσιαστείτε ιδιαίτερα από τη δουλειά του Αντι Γουόρχολ για το «25 cats named Sam». Περιέχει πορτρέτα γάτων, που αποδεικνύουν πόσο καλός γνώστης της… γατίσιας ιδιοσυγκρασίας ήταν ο ίδιος. Λέγεται ότι στο διαμέρισμα της Lexington Avenue το οποίο μοιραζόταν με τη μητέρα του, έφτασαν κάποτε να ζουν περισσότερες από είκοσι γάτες!
Τι τον έκανε διάσημο
Ακόμη και σ’ αυτές τις πρώιμες εικονογραφήσεις, όμως, όπως τονίζει η επιμελήτρια της έκδοσης Νίνα Σλάιφ, μπορεί να δει κανείς –έστω και σε πρωτόλεια μορφή– όλα όσα έκαναν διάσημη την τέχνη του: τις κομψές σχεδιαστικές γραμμές, τον ευφυή τρόπο που κλείνει το μάτι στις κλασικές αναφορές και αντλεί έμπνευση από την καθημερινή ζωή – ανατρέποντας οικείες εικόνες και παρουσιάζοντάς τις εκ νέου, με χιούμορ και, συχνά, αυτοσαρκασμό. Με τρόπο άλλοτε γλυκό, κι άλλοτε γλυκόπικρο… Πάντα όμως με τη μοναδική αισθητική του.